Балашт ү с І п қ алие в б а л а л а р а у р у л а р ы
Пролактин немесе лютеотропты гормон (ЛТГ)
жүктеу/скачать 16,27 Mb. Pdf көрінісі
|
ПДБ ҚАЗ ТҮСІПҚАЛИЕВ
- Бұл бет үшін навигация:
- Липотропиндер.
- ҚАЛҚАНША БЕЗ
| Пролактин немесе лютеотропты гормон (ЛТГ)
сары дененің қызметін күшейтіп, лактацияға әсерін тигізеді. Пролактин сүт безіне, яғни сүттің пайда болуына әсер етіп, сүттегі белоктың жинақталуын күшейтеді. Әйел босанғаннан кейін, 2 сағаттан соң қандағы пролактиннің мөлшері артады. Пролактиннің бөлінуі гипоталаумус арқылы реттеледі. Онда пролактин ингибирлейтін фактор пайда болады (ПИФ), пролактин стимулдеуші фактор болып ТТГ- ның релизинг-гормоны есептелінеді. Пролактиннің бөлінуіне, сондай-ақ, жыныс гормондары да ықпал жасайды. Липотропиндер. Гипофиздің орта бөлігінің аденогипофиздегі гормондарының пайда болу құбылыстары үшін маңызы зор. Ол меланоцитстимулдеуші (МСГ), яғни, пигменттің жиналуын реттеуші, гормонды бөліп шығарады. А. А. Вайткевичтің (1962) деректері бойынша, гипофиздің ортаңғы бөлігі АКТГ-ның пайда болуына да қатысады екен. Тіпте МСГ, АКТГ-ның бір бөлшегі деген де болжам бар және МСГ гипоталамустағы ядролар арқылы бөлінеді екен. Сөйтіп, гипоталамус гипофизінің артқы бөлігімен бірігіп функциялық бір тұтас құрылым болып есептелінеді. Бұл бөлікте гипоталамустан гормондар бөлініп шығады да, қанға түседі. Гипофиздің артқы бөлігінің гормондарына вазопрессин және окситоцин жатады. Сонымен қатар, гипофиздің алдыңғы бөлігінің тропты гормондарының бөлінуіне ықпал етуші ерекше факторлар (заттар) бөлінеді. Вазопрессиннің айтарлықтай антидиуретикалық қасиеті болады, ол бүйрек шумақтарының жұмысына әсер етеді. Артериялар мен ішектің тегіс еттерінің жұмысын жақсартып, гиалуронидазаның белсенділігін арттырады. Окситоцин жатырдың жиырылуын жақсартып, лактацияға жақсы ықпал етеді. Гипофиздің функциялық жағдайын білу үшін клиникалық деректерден басқа әртүрлі лабораториялық көрсеткіштер пайдаланылады. Бұған баланың қанындағы гормондардың деңгейін радиоиммунологиялық әдістермен тексеру жатады. ҚАЛҚАНША БЕЗ 268 Жаңа туған нәрестенің қалқанша безінің салмағы 1-5 г болады. Шамамен 6 айға дейін ол кішіреюі мүмкін. Сосын бездің салмағы 5-6 жасқа дейін шүғыл өседі, одан кейін пубертатты кезеңге дейін өсуі баяулап, пубертатты кезеңде қалқанша бездің салмағы да, өзі де қайтадан тез өсе бастайды. Жыл сайын бездегі түйіндер мен коллоидтар көбейе береді, цилиндр тәрізді фолликулды эпителий жоғалып, жалпақ эпителий пайда болады, фолликулалардың саны көбейеді. Толық гистологиялық жетілу 15 жастан асқан соң ғана жүреді. Қалқанша бездің негізгі гормондары тироксин мен трийодтиронин (Т 4 - және Т 3 ). Сонымен қатар, бұл кезде тиреокальцитонинде пайда болады. Ол бездің С-клеткаларынан шығады. Соңғы гормон фосфор кальций алмасуын реттеуде маңызды орын алады. Ол организмге кальцийді аса көп түсірмейді, себебі, бүйрек шумақтарындағы кальцийдің реобсорбциясын, кальцийдің іштен сіңірілуін азайтып, кальцийді сүйек тіндерінде көп ұстап қалып отырады. Бұл гормондар адаптация, яғни ортаға үйрену, бейімделу құбылыстарына қатысады. Одан кейін гормондардың деңгейі азая бастайды. Тироксин мен трийодтиронин бала организіміне өте терең әсер етеді. Дененің өсуі, тұлғаның жетілуі (сүйектік жас), мидың қалыптасуы мен интеллектің дамуы, тері мен оның қосалқы ағзаларының дұрыс жетілуі тіндердің оттегіне мұқтаждығының артуы, тіндердегі көмірсулар мен амин қышқылдардың жұмсалуының жилеуі осы гормондардың ықпалымен жүреді. Ұрыққа қалқанша бездің гормондарының жеткіліксіз немесе көп түсуі онша теріс ықпал өте қоймайды, себебі, анасынан плацентарлық перде арқылы тиреоидты гормондар (тиреостимулдеушіден басқасы) жақсы өтіп отырады. жүктеу/скачать 16,27 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|