Балашт ү с І п қ алие в б а л алара у р у л а р ы
жүктеу/скачать 11,76 Mb. Pdf көрінісі
|
Балалар аурулары (МЖОО «Стоматология» факультеті студенттеріне арналған)
| Клиникасы:
ААӨ қыз балаларда жиі кездеседі. Бұл ақаулардың отбасылық, полигенді түрмен тұқым қуалайтын, түрлері де суреттелген. Науқас балалардың көбіне бірінші жылдың аяғында немесе 2-3 жасында байқалады. Әдетте бұл ақау байқалатын балалар клиникалық белгілері пайда болғанша қалыпты дамиды және бірінші сатысында жеңіл дамиды. Өзек кең болғанда немесе аневризмаларда клиникалық белгілері ерте дамиды және жүрек шамасыздығы байқалады. Шежіресінде анасының жүкті кезінде ұшпамен ауырғаны, баланың қайталап ауыратыны кейде қуысының өзгеруі сиректеу кездеседі. Жүрек шектері жоғары және солға кеңейеді. Төстің сол жақ қырында екінші қабырға аралықта систолалық шу естіледі. Содан кейін жүрек ұшына, мойын тамырларына, аортаға және жаурын аралық аймақтарына берілетін систолодиастолалық («машина жұмысы») шуы анықталады. Өкпе артериясының тұсында ІІ-тон басым болады Бұл шу дем алуды тоқтатқанда әлсірейді, ал терең тыныс алғанда күшейе түседі. Болашақта шу әлсірейді немесе жойылып кетеді. Бұндай жағдай өкпе гипертензиясы дамып, кіші және үлкен қан айналымындағы қысым теңелгенде байқалады. Содан кейін тыныстың жиілеуі және цианоздың пайда болуымен қатар өкпе артериясының аймағында, веналық-артериялық шунттың пайда болып, қан айдаудың бағытының өзгергенін білдіретін, систолалық шу қайтадан пайда болады. ААӨ үшін жоғары, тез пульс тән. Бұл жағдайда систолалық қысым сәл жоғарлап диастолалық қысым, тіпті нолге дейін, төмендеп пульстік қысымның артуына әкеліп соқтырады. ААӨ-те шудың әлсіреуі қатерлі, ақаудың терминальдық сатысының пайда болғанына меңзейтін, белгі болып есептелінеді. Ерте жастағы балаларда рентгенограммада жүректің сол бөліктерінің үлкейгені және өкпенің қанға толықсып кеткені байқалады. Ақаудың екіншісі сатысында жүрек мөлшері қалыпты немесе сәл солға үлкейген болады. Өкпе артериясының доғасы орташа шығыңқылығы жүрек мықынының негізгі өзектің және өкпе артериясының сол бұтағының кеңеюі нәтижесінде, тегістелуіне әсерін тигізеді. Аорта доғасының өрмелі бөлігінің аздап 355 кеңейгені байқалады. Өкпе гипертензиясы дамығанда жүректің оң бөлігінің үлкеюі өкпе артериясының доғасының әжептәуір шығыңқылығы байқалады. ЭКГ-де жүректің электрлік өсі қалыпты орналасқан немесе солға ауытқыған болады. Т-тісшесінің амплитудасының үлкеюі және тіркемелерде тісшесінің пайда болуы сияқты жүрек бұлшық ет гипертрофиясының ерте белгілері байқалады. Т-тісшесі сол кеуде тіркеме Т-тісшесі биік, шың тәрізденеді. Эхокардиография. Допплер-эхографиялық зерттеулерде өкпелік бағана бифуркация- сы аймағында қанның патологиялық ағымын анықтауға болады. Сиректеу төмен құлдырайтын аорта мен өкпе артериясының арасында эхобос қуыс түрінде ААӨ-тің өзі анықталады. Сонымен қатар, сол қарыншаға көлемдік, кеш сатыларында жүректің оң жақ бөлігіне, шектен тыс салмақ түсу және өкпе гипертензиясы белгілері байқалуы мүмкін. Емі. ААӨ туа болған жүрек ақауының (ТБЖА) басқа түрлерінің патогенезінің компенсациялық сатысының функциясын орындамайтын болса өзектің дәрілік облитерация әдісін қолдану керек. Ол үшін индометацин (E 2 және I 2 простогландин ингибитролары) қолданылады: венаға 0,1-0,2 мг/кг, күніне 12 сағат сайын 1-2 рет, 1-3 күн бойына. Бұл тәсіл сақтықпен қолданылады, себебі оның көптеген қарсы көрсеткіштері мен асқынулары бар. Соңғы жылдары оның орнына ибупрофен қолданады. Оталық емге көрсеткіш болып 8-12 аптылық балада ашық аретриялық өзектің анықталуы есептеледі. Себебі, бұдан кейін оның жабылу мүмкіндігі өте төмен болып келеді және өте кішкене болсада мүкістіктің болуы екіншілік асқынулардың себебі болуы мүмкін. Кішкене ААӨ-те операция жасаудың тиімді кезеңі болып 2-5 жас арасы есептеледі. Қанайналым жетіспеушілігі байқалатын үлкен ААӨ-те операция жедел түрде жасалады. Жоғары склеротикалық өкпе гипертензиясы байқалса, оталық ем жасауға болмайды. КІШІ ҚАН АЙНАЛЫМЫНЫҢ АЗАЮЫМЕН ӨТЕТІН ТУА БОЛҒАН ЖҮРЕК АҚАУЛАРЫ Кіші қан айналымының азаюы оң қарыншадан аққан қанның жолында кедергінің пайда болуы. Бұндай ақаулардағы гемодинамикалық өзгерістер ақаудың сипаттамасына емес, оның тарылуына байланысты. Жекелеген кедергілер болуы мүмкін, бірақ көбіне бұл ақаулар басқа аномалиялармен қосарланады да, жүректің оң бөлігінен сол жаққа айдалатын қан мөлшерін анықтайды, демек тінге баратын қанның оттегімен қанығуын төмендетеді. Науқастың негізгі шағымдары тахипноз және көптеген ақауларда үдемелі цианоз болып есептелінеді. Ерте жастағы балаларда тахипноз цианоздың арытуымен, кейде есінен айырылуымен анықталатын гипоксемиялық ұстамалар байқалады. Ұстамалар ОНЖ-де компенсацияланбаған оттегі жетіспеушілігінде байқалады. Әдетте, ұстаманың үдеуіне гипохромиялық анемия әсерін тигізеді, көбіне ми қан айналымы бұзылады. Ақаудың терминальды сатысы геморрагиялық диатездің дамуымен жүректің оттегі- нің үдемелі жетіспеушілігімен немесе созылмалы жүрек шамасыздығымен сипатталады. 9.1.4. ӨКПЕ АРТЕРИЯСЫНЫҢ ЖЕКЕЛЕГЕН ТАРЫЛУЫ (ӨАЖТ) Қақпақтың сағасының бөлінбеуі қақпақтың тесігін тарылтып, кіші қан айналым шеңберіне қан айдалуын азайтып, оң жүрекке шектен тыс салмақ түсуіне әкеліп соқтырады. Өте сирек оң қарыншадан шығар бөлігінің тарылуы байқалады. ӨАЖТ-ның бірнеше түрі болуы мүмкін: Өкпе артериясының қақпағының жарма- сының тарылуы, оң қарыншаның шығаратын жолының қақпақасты (инфундибулярлы) тарылуы, өкпе артериясының қақпақасты тарылуы. 10% балаларда бұл ақау ЖАПМ-мен немесе овальды тесіктің бітпеуімен қосарланып Фалло тетрадасы (өкпе артериясының тарылуы, ЖАПМ, оң қарыншаның гипертрофиясы) тәріздес дамуы мүмкін. Сонымен қатар, өкпе артериясының тарылуы ААӨ-пен, аорта коарктациясымен қосарлануы мүмкін. 356 Гемодинамикалық бұзылыстарды компенсациялау оң қарыншаның қан айдау сатысын ұзарту арқылы іске асырылады. Оң қарыншадан қанның кедергісіз ағуына қарсылық болуына байланысты және онымен өкпе артериясының арасында қысым айырмашылығы жоғары болып қалыптасатындықтан біртіндеп оң қарыншада диастолалық қысым артады, кейінірек бұндай көрініс оң жүрекшеде байқалады. Жүректің оң бөліктерінде гипертрофия және дилятация пайда болады. Кіші қан айналымында қан мөлшері азаяды. ЖАПМ немесе овальды тесіктің ашық болуымен қосарланса, қанның веналық-артериялық айдалуы байқалады. Науқасты тахипноэ мазалайды. Цианоз науқастың үшінші сатысында, созылмалы жүрек шамасыздығы дамығанда, пайда болады. Жүрек шекараларының көлденен мөлшері үлкейеді, төстің сол жағынан екінші қабырғааралықта қатқыл систолалық шу естіледі. ІІ- тонның өкпе артериясының аймағында әлсірегені, І тонның жүрек ұшында күшейгені байқалады. Артериялық қысым өзгермейді. Рентгенмен тексергенде жүректің оң бөліктерінің және әдетте өкпе артериясының (тарылудан кейінгі кеңеюі) өкпенің тамырлар суретінің азаюы мен үлкеюі анықталады. Өкпе гипертензиясының склеротикалық сатысында тамырлық суреттің азаюы, өкпе артериясының күрт шығып тұруы, өкпе түбірінің айтарлықтай кеңеюі байқалады. жүктеу/скачать 11,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|