Кіріспе
• Жасуша
– тірі организмдердің
құрылымының ең
қарапайым
бөлігі. Жеке тіршілік ете алатын
қарапайым тірі жүйе.
Жасуша бүліністерінің
этиологиясы
• Жасуша бүліністеріне
көптеген себепкер
ықпалдар əкеледі. Оларды сырттан əсер
ететін-
экзогендік
жəне организмнің өзінде пайда
болатын –
эндогендік
– деп екі үлкен топқа
ажыратады.
Экзогендік
▪
●
биологиялық ықпалдар
(микробтар, вирустар, қарапайым
жəндіктер, майда саңырауқұлақтар, аутоантиденелер мен
цитотоксиндік иммундық глобулиндер т.б.);
▪
физикалық ықпалдар
(иондағыш сəулелер, ыстық немесе
суық температуралар,
электр соққы, электромагниттік
толқындар т. б.);
▪
механикалық ықпалдар
(жарақат, жаншылу, қысылу т.б.);
▪
химиялық ықпалдар
(органикалық немесе бейорганикалық
улы заттар, кейбір дəрі-дəрмектер,
гипоксия, реоксигенация т.
б.)
▪
психогендік ықпалдар
( жан жарақаты, рухани күйзелістер,
ауыр эмоциялар т.б.) – жатады.
Эндогендік
Туа біткен
себепкер
ықпалдарға жасуша
мембранасындағы тұқым
қуалайтын
ақаулардың болуы
жатады. Бұл кезде
мембрананың құрамында
кейбір нəруыздар,
фосфолипидтер немесе
ферменттер болмауы ықтимал.
Жүре пайда болған эндогендік
себепкер ықпалдарға:
● жүйкелік
эндокриндік реттелулердің
біріншілік
бұзылыстары;
● иммундық бұзылыстар немесе
аллергиялық үрдістер;
● зат алмасу өнімдерінің (Н+, К+, Са2+,
асқын тотықтар т. б.) жиналып қалуы;
● организмде су мен электролиттер
алмасуының бұзылыстары;
● бүйрек қызметінің жеткіліксіздігі;
● ағза қызметінің тым қатты көтерілуі
немесе ұзақ мерзім болмауы;
●
жасушаның қартаюы т. т. - жатады
МЕМБРАНА БҰЗЫЛЫСТАРЫНЫҢ
ДАМУ ЖОЛДАРЫ (ПАТОГЕНЕЗІ).
.
Биологиялық мембраналардың бүліністері мына 4-жолмен
дамуы ықтимал:
● мембранадағы еркін радикалды тотығу мен майлардың
асқын тотығуынан;
● фосфолипаза, липаза, протеаза
ферменттерінің артық
əсерленіп кетулерінен;
● мембраналардың механикалық (осмостық)
бүліністерінен;
● иммундық (аллергиялық) əсерлерден
