Активтерді, міндеттемелерді және баланстан тыс баптарды шоғырландыру
Банк өзінің активтер, міндеттемелер және баланстан тыс баптарының кез келген маңызды шоғырлануын ашып көрсетуі керек. Мұндай ашылулар географиялық аймақтар, клиенттер немесе салалық топтар бойынша әйтеуір тәуекелдің басқа да көздерінен жүргізілуі керек. Сонымен қатар банк шетел валютасындағы маңызды сомалар шамасын ашып көрсетуі керек.
Активтердің айтарлықтай шоғырлануы олардың бөлінуі бойынша және міндеттемелердің көздері бойынша банктің ашып көрсетілуіне жатады, себебі олар банктерге қол жеткізуде активтер мен ресурстарды өткізумен байланысты әлуетті тәуекелдің қолайлы индикаторы болып табылады. Ашып көрсетулер мүмкін болатын тәуекелдің географиялық орнына, клиенттерге және салалық топтарга немесе банк қызметкерінің жағдайында басқа да көздері бойынша жүзеге асырылады. Баланстан тыс баптарға да осындай талдау жасап түсіндірудің үлкен маңызы бар. Географиялық аймақтар бөлек елдерден, елдер тобынан және еліміздің ішкі аймақтарынан құралуы мүмкін. Клиенттер бойынша ашып көрсету мемлекеттік органдар, сауда және өнеркәсіптік кәсіпорындар сияқты секторлар арқылы жүзеге асырылды. Шетел валютасындағы маңызды сомаларды ашып көрсету валюталық бағамның өзгеру нәтижесінде пайда болатын шығындардың тәуекелдік көрсеткіші болып табылады.
Қамтамсыз ету ретінде кепілдікке салынған активтер. Банк қамтамсыз етілген міндеттемелердің жалпы сомасын, сонымен қатар қамтамасыз ету ретінде салынған активтердің сипаттамасын және баланстық құнын ашып көрсетуі керек. Мұндай қамтамасыз етудің сомаларының көбінесе мәнді болып келетіндігімен және банктің қаржылық жағдайын бағалауға зор әсер ететіндігімен байланысты. Бұл кезде, активтерді кепілдікке салуға негіз болған мәмілелердің сипаты жөніндегі ақпаратты ашып көрсетуге көңіл бөліну керек.
Негізгі банктік тәуекелдер.Алдағы уақыттағы шығындарды және ойда жоқта пайда болатын басқа да тәуекелділіктер қосылатын жалпы банктік тәуекелдердің бар болуынан пайда болатын зияндарды немесе шартты міндеттемелер мен талаптарды жабуға арналған резервтер таза бөлінбеген табыс есебінен құрылады және бөлек ашылып көрсетіледі. Мұндай резервтер көлемінің қысқаруы бөлінбеген таза табыстың көбеюі есебінен жүзеге асады, сондықтан ол есепті кезеңдегі таза табыс пен шығынның есебіне әсерін тигізбейді. Аталған резервті банк несиелік қызмет нәтижесінде пайда болып шығындарды жабуға арналған резервке қосымша ретінде құруына болады. Оларды құру міндеттемелерінің жоғарылауына, активтердің төмендеуіне, немесе көзден таса есептеулер мен резервтерге алып келуі мүмкін және банктің таза табысы мен капиталының көлемін бұрмалауға мүмкіндік береді.
