Бастауыш білім берудегі инновациялық технологияларды қолдану әдістері Боранбаева Гулмира Аскералыкызы Түркістан облысының білім басқармасы Төлеби аудандық білім бөлімінің «Ақайдар жалпы білім беретін мектебі»
жүктеу/скачать 19,67 Kb.
|
1 2
Байланысты:Боранбаева мақала Бастауыш білім берудегі инновациялық технологияларды қолдану әдістері
|
Бастауыш білім берудегі инновациялық технологияларды қолдану әдістері Боранбаева Гулмира Аскералыкызы Түркістан облысының білім басқармасы Төлеби аудандық білім бөлімінің «Ақайдар жалпы білім беретін мектебі» КММ gulmiraaskeraly@gmail.com Оқушылардың ой-өрісін, санасын, дүниетанымын дамыту, оларды еркін тыңдаушыдан еркін қатысушыға айналдыру аса маңызды. Мұғалім сабақта көшбасшы болуы керек, ал оқушылар қатысушы болуы керек. Бұл міндетті орындау үшін инновациялық қызметтің басымдылығы жан-жақты әсер етеді. Алдыңғы қатарлы педагогикалық технологияларды оқу-тәрбие үрдісінде белсенді қолдану, білім берудің тиімділігін арттыру, сараптап, тәжірибеге енгізу – бүгінгі күннің маңызды міндеттерінің бірі. Бастауыш білім беру жалпы білім беретін мектептердің негізгі буыны болғандықтан, бұл үдерісте оқушы тұлғасының кемелді болуына көп көңіл бөлу қажет. Бастауыш сынып мұғалімдерінің жауапкершілігі шексіз. Мектеп табалдырығын енді ғана аттаған оқушыларды мектеп өміріне бейімдеп, заман талабына сай білім алуына жол ашуда [1; 18]. Дәл осы кезеңде балалардың оқуға деген көзқарасы, олардың интеллектуалдық потенциалы қалыптасады. Бұл да бастауыш сынып мұғалімдерінің міндеті жауапты екенін көрсетеді. Педагогикалық технологиялар негізінде ұйымдастырылған сабақтар ұйымдастыру әдістері мен жеткізу әдістеріне сәйкес оқушының сұранысын қанағаттандыруы керек. Өйткені мұндай сабақтар баланың психикасына жақынырақ. Оқушылардың оқу материалын меңгеруге деген қызығушылығын, ынтасын, ынтасын ояту негізінде мақсатқа жету – мұғалім мен оқушылардың ішкі жақындасуы болып табылатын мотивация. Бастауыш сыныпта оқушылардың оқуға деген ынтасын дамыту өте маңызды. Өйткені мотив оқушыларды оқу-тәрбие үрдісіне қызықтырады, сабаққа белсене қатысып, білім алуға итермелейді. Интерактивті әдістер оқуға деген ынтасын дамытуға көп көмектеседі. Сонымен қатар, қазақ тілі мен әдебиеті пәнін оқытуда инновациялық технологияларды қолданудың ерекшелігі мұғалім мен оқушылардың бірлескен іс-әрекеті арқылы жүзеге асады. Оқыту үдерісі мұғалім мен оқушылардың іс-әрекетін қамтиды. Мұғалімнің іс-әрекеті оқу материалын түсіндіру, оқушылардың ғылымға деген қызығушылығын арттыру, ой-өрісін тереңдетіп, сенімін қалыптастыру, оқушылардың өз бетінше әрекетіне бағыт-бағдар беру, білім, білік, дағдыларын тексеру және бағалау болып табылады. Өз ісіне берілген ұстазда нағыз құмарлық болады [2; 76]. Сабақтың алдын ала жобасы, яғни технологиялық картасы жасалады. Технологиялық картаны құру үшін мұғалімнің сабақтың әр кезеңінде орындайтын іс-әрекетін, мұғалімнің педагогикалық және оқушылардың оқу іс-әрекетін ұйымдастыру, басқару және белсендіру жолдарын, кері байланыс, бөлінген уақытты анықтау қажет. Технологиялық картада міндетті түрде ұйымдастыру бөлімі, жаңа тақырыпты ынталандыру, оқушылардың білімін тексеру, жаңа тақырыпты меңгерту және оны бекіту, қол жеткізілген нәтижелерді талдау, қорытынды жасау сияқты кезеңдері болады. Мұнда мұғалім мен оқушының сабақ барысындағы әрекеттері кезең-кезеңімен жазылады. Сабақтың технологиялық картасының мінсіз құрылымы алға қойылған мақсат пен міндеттерді жүзеге асыруға, тиімділікке қол жеткізуге және кезеңдердің арасындағы үйлесімділікті қамтамасыз етуге, уақытты тиімді пайдалануға мүмкіндік береді [3; 41]. Оқушылардың ой-өрісін, санасын, дүниетанымын дамытуда қазақ тілі мен әдебиеті пәні бойынша мысалдар келтіру, технологиясын қолдану оқушылардың еркін тыңдаушыдан еркін қатысушыға айналуына аса маңызды болады. Мұғалім сабақта көшбасшы болуы оның қазақ тілі мен әдебиетінен терең болуы үлкен рөл ойнайды, оқушылар қатысушы ретінде ұлттық құндылықтарға терең бойлайды. Бұл міндетті орындау үшін инновациялық қызметтің басымдылығы жан-жақты әсер етеді. Алдыңғы қатарлы педагогикалық технологияларды оқу-тәрбие үрдісінде белсенді қолдану, білім берудің тиімділігін арттыру, сараптап, тәжірибеге енгізу – бүгінгі күннің маңызды міндеттерінің бірі. Бастауыш білім беру жалпы білім беретін мектептердің негізгі буыны болғандықтан, бұл үдерісте оқушы тұлғасының кемелді болуына көп көңіл бөлу қажет. Бастауыш сынып мұғалімдерінің жауапкершілігі шексіз. Мектеп табалдырығын енді ғана аттаған оқушыларды мектеп өміріне бейімдеп, заман талабына сай білім алуына жол ашуда. Дәл осы кезеңде балалардың оқуға деген көзқарасы, олардың интеллектуалдық потенциалы қалыптасады. Бұл да бастауыш сынып мұғалімдерінің міндеті жауапты екенін көрсетеді. Педагогикалық технологиялар негізінде ұйымдастырылған сабақтар ұйымдастыру әдістері мен жеткізу әдістеріне сәйкес оқушының сұранысын қанағаттандыруы керек. Өйткені мұндай сабақтар баланың психикасына жақынырақ. Оқушылардың оқу материалын меңгеруге деген қызығушылығын, ынтасын, ынтасын ояту негізінде мақсатқа жету – мұғалім мен оқушылардың ішкі жақындасуы болып табылатын мотивация. Бастауыш сыныпта оқушылардың оқуға деген ынтасын дамыту өте маңызды. Бұл тұрғыда қазақ тілі мен әдебиеті пәнін оқыту мотиві оқушыларды оқу-тәрбие үрдісіне қызықтырады, сабаққа белсене қатысып, білім алуға итермелейді. Интерактивті әдістер оқуға деген ынтасын дамытуға көп көмектеседі [4; 6]. Бастауыш сыныптарда көбірек балалардың жасы мен білім деңгейін ескеру қажет екенін ұмытпаған жөн. Оларды қарапайым, жеңіл және көп уақытты қажет ететін ойын жаттығулары арқылы үйрету тиімді болады. Қоршаған ортамен байланысты іс-әрекеттер балалардың ой-өрісін, дүниетанымын, еркін ойлауын, өз бетімен жұмыс істеу дағдыларын дамытады. Сабақ барысында инновациялық технологияларды қолданудың ерекшелігі мұғалім мен оқушылардың бірлескен іс-әрекеті арқылы жүзеге асады. Оқыту үдерісі мұғалім мен оқушылардың іс-әрекетін қамтиды. Мұғалімнің іс-әрекеті оқу материалын түсіндіру, оқушылардың ғылымға деген қызығушылығын арттыру, ой-өрісін тереңдетіп, сенімін қалыптастыру, оқушылардың өз бетінше әрекетіне бағыт-бағдар беру, білім, білік, дағдыларын тексеру және бағалау болып табылады. Өз ісіне берілген ұстазда нағыз құмарлық болады. Жалпы алғанда қазақ тілі мен әдебиеті пәнін оқыту үдерісі мұғалім мен оқушылардың ұлттық байланысын қамтитын және дамытатын маңызы өте жоғары. Мұғалімнің іс-әрекеті оқу материалын түсіндіру, оқушылардың ғылымға деген қызығушылығын арттыру, ой-өрісін тереңдету және сенімдерін қалыптастыру, оқушылардың өздік іс-әрекетіне бағыт-бағдар беру, білім, білік, дағдыларын тексеру және бағалаудан тұрады. «Балық қаңқасы» технологиясы Бұл технология балық үлгісінің суреті арқылы көрсетіліп, оқушылар мәселені жан-жақты ашуға тырысады. Қағазға балық қаңқасының суреті сызылып, оның жоғарғы бөлігіне шешілетін есеп жазылады. Төменгі бөлігінде мәселені шешу жолдары жазылған. Мысалы, жол қозғалысы сабақтарында «Жолда жүру ережелері» тақырыбында «Бағдаршам не үшін қажет?» Егер мәселе қойылса, балалар балық аулауды өз ойларымен байытады. Білім беруді түбегейлі реформалаудың негізгі бағыттары «Кадрлар даярлаудың ұлттық бағдарламасында» көрсетілді. Онда «Үздіксіз білім беру шығармашыл, әлеуметтік белсенді, рухани бай тұлғаны қалыптастыруға және жоғары білікті бәсекеге қабілетті кадрларды даярлауға қажетті жағдай жасайды» делінген [5; 97]. Сондай-ақ бағдарламада «Білім берудің озық педагогикалық технологияларын, заманауи оқу-әдістемелік кешендерін құру және оқу-тәрбие үдерісін дидактикалық қамтамасыз ету» жалпы орта білім берудің негізгі міндеттерінің бірі ретінде айқындалды. Расында, инновациялық тәсілдер мен заманауи педагогикалық технологиялар оқу-тәрбие үрдісінің өнімділігін арттырады. Бүгінгі дәуір ақпаратты берудің көлемі мен жылдамдығы жағынан шектелмейтін жаһандық ақпараттық желіні белсенді пайдаланумен сипатталады. Мультимедиялық және анимацияларды кеңінен пайдалану оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын, білім деңгейін арттырады. Біз әр сабақта оқушылардың бойына құзыреттіліктерді жан-жақты сіңіруіміз керек. Осы орайда оқытуда жаңа педагогикалық технологияларды, жаңашыл идеяларды, интерактивті әдістер мен шығармашылық тәсілдерді пайдалана білуіміз керек. Біз жасаған жаңалықтар арқылы оқушылар жеткілікті білім алады деп ойлаймын. Жұмыс барысында көптеген жаңашыл идеяларды, түрлі дидактикалық ойын жаттығуларын кең көлемде қолданамын. Біздің жай ғана құрылған ойын жаттығуымыз оқушы үшін өте қызықты және есте қалатын болады. Мен «Жалғастыру», «Мақал-мәтелдер тізбегі», «Синквейн» әдісі, «Венн диаграммасы», «Зиг-заг» технологиясы сияқты әдістер мен оқу жаттығуларын жиі қолданамын. «Табу көрсеткі». Бұл, әрине, көбінесе шығармашылық ойлаудан туындайды. Сабақтың алдын ала жобасы, яғни технологиялық картасы жасалады. Технологиялық картаны құру үшін мұғалімнің сабақтың әр кезеңінде орындайтын іс-әрекетін, мұғалімнің педагогикалық және оқушылардың оқу іс-әрекетін ұйымдастыру, басқару және белсендіру жолдарын, кері байланыс, бөлінген уақытты анықтау қажет. Технологиялық картада міндетті түрде ұйымдастыру бөлімі, жаңа тақырыпты ынталандыру, оқушылардың білімін тексеру, жаңа тақырыпты меңгерту және оны бекіту, қол жеткізілген нәтижелерді талдау, қорытынды жасау сияқты кезеңдері болады. Мұнда мұғалім мен оқушының сабақ барысындағы әрекеттері кезең-кезеңімен жазылады [6; 32-33]. Осындайда қазақ тілі мен әдебиеті сабағының технологиялық картасының мінсіз құрылымы алға қойылған мақсат пен міндеттерді жүзеге асыруға, тиімділікке қол жеткізуге және кезеңдердің арасындағы үйлесімділікті қамтамасыз етуге, уақытты тиімді пайдалануға мүмкіндік береді. «Балық қаңқасы» технологиясы. Бұл технология балық үлгісін салу арқылы көрсетіледі, онда оқушылар мәселені жан-жақты ашуға тырысады. Қағазға балық қаңқасының суреті сызылып, оның жоғарғы бөлігіне шешілетін есеп жазылады. Төменгі жағында мәселені шешу жолдары жазылған. Мысалы, жол қозғалысы сабақтарында «Жолда жүру ережелері» тақырыбында «Бағдаршам не үшін қажет?» мәселе қойылса, балалар өз ойларымен балық қаңқасын байытады. Бұл әдіс арқылы оқушылар өз бетінше, кең, шығармашылық, сыни тұрғыдан ойлауға үйренеді. «Венн диаграммасы» бұл технология ана тіліне, оқу сабағында өтілетін пән туралы өз ой-пікірін қалыптастыруға, мәтінмен жұмыс жасауға, өтілген материалды есте сақтауға, сөйлеуге, өз ойын еркін жеткізуге, сабақ барысында өтуге көмектеседі. мұғалімнің барлық оқушыларды бағалауға бағытталған әдістерінің жиынтығы деп бағамдауға болады [7; 61]. Бір сөзбен айтқанда, инновациялық технологияларды пайдалана отырып, оқушылар өз қабілеттері мен мүмкіндіктерін көрсете алады, топпен жұмыс жасай алады, басқалардың пікірін құрметтеуге үйренеді. Бұл сабақтың тиімділігін арттырып, білім сапасына кепілдік береді. жүктеу/скачать 19,67 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2