«Бастауыш мектепте дүниетануды оқыту теориясы мен технологиясы» пәні бойынша 050102- «Бастауыш оқыту педагогикасы және әдістемесі»

Сабақтың тақырыбы: Суды қорғау

1. 
   білімділігі: су экологиясы туралы түсінік беру, судың ластану жолдары туралы тоқталып өту, халықтың салт-дәстүрлерге негізделген экологиялық тәрбие беру;
   
2. 
   дамытыушылығы: оқушылардың сөздік қорын кеңейту, ойлауын көз алдына елестету қабілетін және өзіндік ойын айтып жеткізу мүмкіндігін дамыту;
   
3. 
   тәрбиелілігі: табиғатты қорғай білуге, аялауға баулу.
   

Сабақтың көрнекілігі:Балқаш көлі, Арал теңізі – плакаттары, Қазақстанның физикалық картасы, Арал және Балқаш туралы жазылған рефераттар, бейнекассета, синтетикалық жуғыш заттар.

Сабақтың ұйымдастыру түрі:

1. 
   Ұжыммен жұмыс.
   
2. 
   Топпен жұмыс
   
3. 
   Жеке оқушымен жұмыс.
   

Пәнаралық байланысы: ана тілі, математика.

Сабақта қолданылған жаңа оқыту технология түрлері: дамыта оқыту технологиясы, тірек-сигналдар технологиясы, жаңа ақпараттық технологиялар.

Сабақтың барысы:

а) Қазақстандағы өзендер мен көлдерді ата;

ә) Адам тіршілігі үшін өзен мен көлдің қандай маңызы бар?

в) Көл суының қасиеттері, Қазақстанда кездесетін көлдер.

а)Суды пайдалануы,

ә)Суды ластайтын заттар

б) Ластанған суды тазарту жолдары

в) Арлап тағдыры- адамзат қасіреті

г)Балқаш көлінің ластануы таяздануың

д) “Су” туралы нақыл-сөздер, наым түсініктер, тыйым сөздер

Есептеулерге қарағанда қаланың бір адамы алуан түрлі қажеттігін өтеу үшін тәулігіне 700 литрге дейін суды тұтынады. Пайдаланылған су шайынды суға айлналады. Ол – ластанған су.

Суға құйылатын ластаушы заттар көп. Олар: өнеркәсіптің, шахтаның, кен орындарының мұнай өнеркәсібінің, су, темір жол және автомобиль көліктерінің т.б. шайындылары. Шайындылар судағы арқылы тірі ағзалар, жәндіктер, өсімдіктер, балықтар қырылады немесе ауру таратады. Шаруашылыққа орны толмас аса үлкен зиян келеді.

Қазіргі кезде лас суды тазартатын арнайы қондырғылар орнату қажеттігі туды.

Мұхиттар мен теңіздердің суы да үздіксіз ластануда. Оларға орасан көп мөлшерде мұнай және өндіріс қалдықтары төгіледі.

Адам баласы ғасырлар бойы табиғатты пайдалануды ғана білді. Ірі-ірі құрылыстар салды. Өзендерге бөгеттер жасады. Суды шамамен тыс пайдаланудың нәтижесінде көлдерге құятын өзен сулары азайды. Оны тартылып қалған Арал теңізі мен Балқаш көлінен анық көреміз.

V Кітаппен жұмыс.

VІ Қорыту: а) тірек-схемасы; ә) нақыл сөздер; б) су туралы тақырыптар

VІІ Үйге тапсырма: а) түсінік оқу; ә) су туралы нақыл, наным түсініктерді, табиғат туралы түсініктермен байытып жазып келу.

VIII Бағалау.
5. Студенттің аудиторияда орындайтын тапсырмасы:

1. Тестілік сауалнама

2. ОБСӨЖ тақырыбын жалпы түсіндіру.
6. Қолданылатын әдебиеттер тізімі.

1. 
   Аймағамбетова Қ.А., Жүнісова К.Ж. “Дүниетану” оқулығына әдітемелік нұсқау. Алматы, 1998.
   
2. 
   Аймағамбетова Қ.А. Олейник З. Дүниетану оқулығының хрестоматиясы Алматы, 1998.
   
3. 
   Аймағамбетова Қ.А., Олейник З. “Дүниетану оқулығына үлестірмелі дидактикалық материал, Алматы, 1998.
   
4. 
   Батурицкая Н.В. Дидактический материал по природоведению 4 класс. Минск, Нар - Асвета, 1985.
   
5. 
   Бибик Н.М. Ознакомление с окружающим миром во 2 классе. Пособие для учителей. Киев, 1984.
   
6. 
   Горощенко В.П., Степанов И.А. Методика преподования природоведения. М., Просвещение, 1984.
   
7. 
   Горощенко В.П. Хрестоматия по природоведению. М., Посвещение, 1979.
   
8. 
   Деревягин Г.Я. Птицы – друзья леса и сада. Алматы, 1995.
   
9. 
   Захлебный А.Н., Суравегина И.Т. Экологическое образование школьников во внекласной работе. М., Просвещение, 1984.
   

2. “Өсімдіктердің маңызы” тақырыбын өту әдістемесі.

4. 
   ОБСӨЖ мазмұны:
   

“Өсімдіктердің маңызы” тақырыбын өту әдістемесі.

Сабақтың тақырыбы: Өсімдіктердің маңызы

Сабақтың мақсаты: Өсімдіқтер жайлы жалпы шолу, қоршаған жасыл әлемді қорғауға баулу, шығармашылық қабілеттерін дамыту.

Сабақтың түрі:аралас

Сабақтың әдісі: түсіндіру, баяндау, сұрақ-жауап

Көрнекілігі: плакаттар, суреттер, үлестірме қағаздар.

Сабақтың жоспары:

1. 
   Ұйымдастыру.
   
2. 
   Үй тапсырмасын сұрау
   
3. 
   Жаңа сабақты түсіндіру
   
4. 
   Бекіту
   
5. 
   Қорытындылау
   
6. 
   Бағалау
   
7. 
   Үйге тапсырма беру
   

Ұйымдастыру кезеңінде мұғалім оқушылармен сәлемдесіп, олады түгелдеп, сосын үйге берілген тапсырманы сұрайды.

Өсімдктер тіршіліктегі маңызы орасан зор. Өсімдіктер суды буландырып, ауаны ылғалдандырады. Ыстықты қайтарады, қыста суықты бәсеңдетеді. Ірі ағаштар, бұталар желдің жылдамдығын азайтып, аңызақ желден қорғайды. Қыста қарды тоқтатады.

Адам табиғатты зерделеп терең білген сайын, зиянды өзгерістердің әрі қарай ьбола беруі жердегі тіршілікке қауіпті екенін жақсы түсінді. Сондықтан табиғатты, өсімдіктер әлемін қорғау елімізде үлкен мақсат етіп қойылып, елеулі жұмыстар істелуде. Табиғат қорғау, оның байлығын тиімді пайдалану Қазақстан Республикасы Конституциясында жазылған.

Өсімдіктер әлемін сақтау, шаруашылық мақсат үшін кесілген ағаштардың орнына жаңасын отырғызу, көшелерді, үй маңын көгалдандыру, ластанған ауаны, суды тазартып, одан әрі ластануды болдырмау сияқты жұмыстар жүргізіліп жатыр.

Бұған мектеп оқушылары да қатысады.

Ерекше қорғауды қажет ететін өсімдіктер Қазақстанның Қызыл кітабына тіркелді. Олардың кейбіреулерімен суреттер бойынша танысуға болады.

Сабақты бекіту мақсатында оқушыларға мынадай сұрақтар берілді:

1.Өсімдіктердің маңызы неде?

2.Біздің елімізде өсімдіктер қалай қорғалады?

3.Дәрілік өсімдіктер жөнінде не білесің?

4.Өсімдіктердің Қызыл кітабы жөнінде не айтуға болады?

5.Өсімдіктерді қорғау жөнінде өз ойыңды жазып, әңгіме дайында

Мұғалім сабақты жалпы қорытындылайды.

Сабаққа белсене қатысып отырған оқушылар тиісті бағаларын алады.

Үйге тапсырма ретінде Қызыл кітапқа енген өсімдіктер жайында мәлімет жинап келе беріледі.

1. 
   Аймағамбетова Қ.А., Жүнісова К.Ж. “Дүниетану” оқулығына әдітемелік нұсқау. Алматы, 1998.
   
2. 
   Аймағамбетова Қ.А. Олейник З. Дүниетану оқулығының хрестоматиясы Алматы, 1998.
   
3. 
   Аймағамбетова Қ.А., Олейник З. “Дүниетану оқулығына үлестірмелі дидактикалық материал, Алматы, 1998.
   
4. 
   Батурицкая Н.В. Дидактический материал по природоведению 4 класс. Минск, Нар - Асвета, 1985.
   
5. 
   Бибик Н.М. Ознакомление с окружающим миром во 2 классе. Пособие для учителей. Киев, 1984.
   
6. 
   Горощенко В.П., Степанов И.А. Методика преподования природоведения. М., Просвещение, 1984.
   
7. 
   Горощенко В.П. Хрестоматия по природоведению. М., Посвещение, 1979.
   
8. 
   Деревягин Г.Я. Птицы – друзья леса и сада. Алматы, 1995.
   
9. 
   Захлебный А.Н., Суравегина И.Т. Экологическое образование школьников во внекласной работе. М., Просвещение, 1984.
   

№ 19. ОБСӨЖ

2. “Ауаның жер бетінде таралуы” тақырыбын өту әдістемесі.

5. 
   ОБСӨЖ мазмұны:
   

“Ауаның жер бетінде таралуы” тақырыбын өту әдістемесі.

Сабақтың тақырыбы: Ауаның жер бетінде таралуы

Сабақтың мақсаты: Ауа жайлы жалпы шолу, ауаны ластамауға, оны қорғауға баулу, шығармашылық қабілеттерін дамыту.

Сабақтың түрі:аралас

Сабақтың әдісі: түсіндіру, баяндау, сұрақ-жауап

Көрнекілігі: плакаттар, суреттер, үлестірме қағаздар.

Сабақтың жоспары:

1.Ұйымдастыру.

2.Үй тапсырмасын сұрау

3.Жаңа сабақты түсіндіру

4.Бекіту

6.Бағалау

7.Үйге тапсырма беру

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру кезеңінде мұғалім оқушылармен сәлемдесіп, олады түгелдеп, сосын үйге берілген тапсырманы сұрайды.

Ауа – газдардың қоспасы. Оның иісі және түсі жоқ.Мұның себебі ауаның құрамына кіретін газдардың түсі және иісі болмайды. Ол газдардың ішінде оттегі мен көмірқышқыл газы болады. Ағзалар тыныс алғанда ауадан, оттегін сіңіріп, көмірқышқыл газы бөлініп шығады.

Ауа Жер шарын тегіс қоршап, қабат түзеді. Оның қалыңдығы бірнеше жүз километрге жетеді. Бұған қарағанда біз газдан тұратын ауа мұхитының түбінде өмір сүреміз.

Ауа қабығы бірнеше қабаттан тұрады. Жерге жақын бөлігінде су буы болады. Одан түрлі бұлттар түзіледі. Ауа мен Жер арасындағы зат алмасуы, жауын-шашынның болуы осы төменгі қабатқа байланысты жүреді.Келесі екінші бөлігінде газдар сирейді. Бұлттар түзілмейді, өйткені су буы өте аз. Үшінші сыртқы бөлігінде ауа құрамындағы газдар одан әрі кеміп, ауасыз кеңістік басталады. Әр қабат ауа шарлары, ұшақтар, жасанды Жер серіктері, ғарыш кемелері арқылы мұқият зерттелген . Жер бетіндегі тіршілік үшін маңызы да анықталған.

Сабақты бекіту мақсатында оқушыларға мынадай сұрақтар берілді:

1.Ауа неліктен қоспаларға жатады?

2.Жер бетіне ауа қалай таралған?

3.Айналамызды ауа қоршап тұрғанын қалай білуге болады?

4.Ауа қабаты дегенді қалай түсінесің?

5.Оның қандай бөліктері бар?

Мұғалім сабақты жалпы қорытындылайды.

Сабаққа белсене қатысып отырған оқушылар тиісті бағаларын алады.

Үйге тапсырма ретінде ауаныңм қыссымы жайында мәлімет жинап келу беріледі.
5. Студенттің аудиторияда орындайтын тапсырмасы:

1. Реферат

2. ОБСӨЖ тақырыбын жалпы түсіндіру.
6. Қолданылатын әдебиеттер тізімі.

1.Аймағамбетова Қ.А., Жүнісова К.Ж. “Дүниетану” оқулығына әдітемелік нұсқау. Алматы, 1998.

2.Аймағамбетова Қ.А. Олейник З. Дүниетану оқулығының хрестоматиясы Алматы, 1998.

3.Аймағамбетова Қ.А., Олейник З. “Дүниетану оқулығына үлестірмелі дидактикалық материал, Алматы, 1998.

4.Батурицкая Н.В. Дидактический материал по природоведению 4 класс. Минск, Нар - Асвета, 1985.

5.Бибик Н.М. Ознакомление с окружающим миром во 2 классе. Пособие для учителей. Киев, 1984.

6.Горощенко В.П., Степанов И.А. Методика преподования природоведения. М., Просвещение, 1984.

7.Горощенко В.П. Хрестоматия по природоведению. М., Посвещение, 1979.

8.Деревягин Г.Я. Птицы – друзья леса и сада. Алматы, 1995.

9.Захлебный А.Н., Суравегина И.Т. Экологическое образование школьников во внекласной работе. М., Просвещение, 1984.

2. 1-сыныптағы “Дүниетану” пәнінің жылдық жоспарын талдау.

Бастауыш мектепте “дүниетану” пәнінің 1-сыныбына арналған жылдық жоспары мынадай:

1-сынып Дүниетану (68 сағат)

№	Тақырыптар	Сағат саны
1 2 3 4 5	Айналадағы дүние (5 с) Табиғат Күндіз және түн Айналадағы дүниемен танысу Табиғаттан үйрене біл Қорытынды	1 1 1 1 1
1 2 3	Адам дегеніміз – мен және басқалар (3 с) Адамның сезім мүшелері Көз және құлақ Мұрын және тіл	1 1 1
1 2 3	Табиғат өзгерістері (3 с) Ауа райы Тұстарды бағдарлау Жыл мезгілдері	1 1 1
1 2 3 4 5 6 7	Өсімдіктер (7 с) Өсімдіктер тобы Өсімдік мүшелері Шөп текті өсімдіктердің мүшелері Жеміс Тұқым Көкөніс Өсімдіктердің көбеюі	1 1 1 1 1 1 1
1 2 3 4 5 6	Өсімдіктердің тіршілігіндегі маусымдық өзгерістер (6 с) Күз.Адамның күзгі еңбегі Өсімдіктердің күзгі өзгерістері Өсімдіктердің қысқы өзгерісі Адамның қысқы еңбегі Көктем.Адамның көктемдегі еңбегі Жаз.Адамның жазғы еңбегі	1 1 1 1 1 1
1 2 3 4	Өсімдіктердің табиғаттағы маңызы(4 с) Өсімдіктердің жануарлар тіршілігіндегі алатын орны Өсімдіктердің адам өміріндегі маңызы Өсімдіктерді қорғау Қайталау	1 1 1 1
1 2 3 4	Жануарлар(4 с) Аңдар мен малдар немесе сүтқоректілер Құстар.Үй құстары Балықтар, қосмекенділер және жорғалаушылар Бунақденелілер	1 1 1 1
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12	Жануарлар тіршілігіндегі маусымдық өзгерістер (12 с) Жануарлардың қысқа дайындалуы Құстардың қысқа дайындығы Аңдар қалай қыстайды? Құстар қалай қыстайды? Қайталау Аңдардың көктемгі тіршлігі Малды көктемде күтіп-бағу Құстардың туған жерге оралуы. Ұрпақ қамы Балықтар, қосмекенділер және жорғалаушылар Аңдардың жазғы тіршілігі Құстардың жазғы тіршілігі Бунақденелілер және басқа жәндіктердің жазғы тіршілігі	1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23	Қоғам (23 с) Отбасы және мен Менікі және біздікі Адаммен қарым-қатынас Мекенжай Отбасыңа қамқор бол! Мектеп және мектеп ұжымы Әдеп сақта, көмектес! Мектептің берері мол Мектебім – қуанышым! Біздің қала немесе ауыл Ауыл Менің апам – дәрігер Ауыл мекемелері Қала Қаладағы және ауылдағы көлік түрлері Жол және жолаушы Әжемнің әңгімесі Отаным Астана Алматы Адам құқығы Бала құқығы туралы конвенция Қоршаған дүниені қорғау	1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1