Бастауыш сынып оқушыларының оқу дағдысын тексеруге арналған мәтіндер

-Қыста барып өзеннің жағасына бөгелдім.

Кім айтады, кәнеки,

Мен ол жерден не көрдім?

Балалар: -Қар, мұз, тас, тал т.б.

Ойын бастаушы:

• 
  Жазда тауға өрмелеп,
  

• 
  Шаршап, талай бөгелдім.
  

Қарап едім,

Не көрдім?

Балалар: - Тас,гүл, шөп, қарағай, өзен, көл,... т.б.

Ойын бастаушы:

- Айтшы, Мұрат,

Жаңылма,

Не көрдім мен тағы да?

Мұрат:

-Аспан,құз, күн,шырша...

- Бәрекелді, Мүратжан,

Сүрінбедің сынақтан.

Мен тағы не көрдім,

Нақты жауап берер кім?

(128 сөз)

Жаздың бір әдемі күнінде, таңертең бір бақшашы баласымен бақшаға барып, жеміс ағаштарын көріп жүрді. Баласы әкесінен:

• 
  Әке, мынау ағаш неге түп-түзу, ал мынау ағаш неге қисық? – деп сұрапты. Әкесі:
  
• 
  Оның себебі, балам, анау ағашты күткен, суарған, қисық бұтақтарын кесіп тастап, ертелі-кеш тәрбиелеген. Сондықтан ол ағаш түп-түзу болып, жақсы өскен. Ал мынау ағашты күтуші болмаған, өз бетімен өскен, тәрбиелемеген. Сондықтан ол қисық болып өскен, - депті.
  
• 
  Олай болса, бағу, тәрбиелеуде көп мағына бар екен ғой, әке? – депті баласы.
  
• 
  Бағу, тәрбиелеуде көп мағына барында шек жоқ, шырағым. Мұнан көп ғибрат. Сен шыбық сияқтысың. Саған да тәрбие керек. Мен сенің қате істеріңді түзеп, жақсы ақыл айтсам, сен менің айтқанымды ұғып, орнына келтірсең, жақсы болып өсерсің. Ал айтқан ақылды құлағыңа алмасаң, бетіңмен кетсең, тәрбиеге көнбесең, мынау ағаш сияқты қисқ болып өсерсің, - депті әкесі.
  

Нұрғали Қадырбаев

Кішкентай Әлима әжесінің сөзін тыңдауда.

• 
  Біздің заманда қант тапшы болатын. Бір кесек қантты жап-жас кезімізде тілімізбен кезек-кезек жалап алатынбыз. Жоқшылықтың арқасы да, - деп өткен уақыттан сыр шертеді.
  
• 
  Кешегі соғыстан кейін де адамдардың тұрмысы оңалған жоқ. Ойнап жүріп, қарнымыз ашады. Баламыз. Анамыздан нан сұраймыз. «Нанды ретсіз жей бергені несі?» деген ұрыс естиміз. Бұл да жетіспеушіліктің нышаны да, тәйірі, - дейді Әлиманың әжесі.
  
• 
  Әже, бүгінгі күн жақсы ма?
  - Шүкіршілік. «Қанағат –қарын тойдырады» деген. Кәмпиттің де, нанның да, киімнің де түр-түрі көп. Не ішемін, не киемін демейсің. Тек ұзағынан сүйсіндірсін. Көрмейсің бе? Өрік те, кәмпит те, қант та үйдегі сөрелерде самсап тұрғанын. Бұрынғы кезде олардың бәрін сандыққа тығып, қадірлі қонақтың алдына қою үшін сары майдай сақтап жүретінбіз. Соның бәрі – жоқшылықтан, жетіспеушіліктен, шырағым, - деді Әлиманың ақ бантигін сипалап.
  

(134 сөз)