Тақырып:Топтық ойынның өткізілу формасы

1. Топтық ойынның өткізілуі.

2. Балалармен ұйымдастырылатын ойындар

Ойын терапиясы- емдік әдіс, тұлғааралық қарым- қатынастың қалыптасуына ықпал етеді, психоәлеуметтік қиындықтың алдын алуға жәрдемдесіп, баланың белсенді өсіп дамуын жетелейді. Балаларда кездесетін ауыр эмоционалдық бұзылыстарды реттеуге ,коммуникативтік біліктіліктерді қалыптастыруға бағытталады Балалар ойында қателесуі мүмкін, бірақ та басты орында олар ойнайды, өз қабілеттілігін көрсетеді және олардан шынайы қуаныш сезімдері көрінеді.

Терапияға арналған ойыншықтар мен ойын материалдары терапивтер арсында кең көлемде қарастырылуда. Психодинамикалы бағдарланған ойын терапивтері көбіне нақты баланы емдеуге қажетті ойын құралдарымен шеклген дұрыс деп есептейді. Экожүйелік ойын терапиясының басты назары бала мен терапевтың өзара әрекетіне зейін қояды, сондықтан бұл бағыттағы ойын бөлмесі айтарлықтай жабдықталмаған. Ойыншықтарды таңдағанда басты назарды баланы қызықтыратын және қажеттілігін өтейтін ойыншықтарды таңдауы қажет (дамудың түрлі деңгейдегі бала үшін). Терапияға арналған ойыншықтардың саны өте көп, сондықтан ең қажет деген ойыншықтарды таңдаған жөн.

Жанұя психотерапиясы кезінде балалар ойын ойнап жатқанда үлкендер әңгімелесіп отыруы мүмкін. Кейде үлкендер ойынға бір ойыншыққа байланысты балалардың арасындағы аразды шешу үшін араласуы мүмкін. Кабинетте, жалпы айтқанда, жанұялық жағдай орнайды. Ойын кезінде үлкендердің сиблингтер арасындағы аразды шешу үшін олардың біреуін жақтауын немесе қолдамауын көруге болады. Психотерапевт ойынды жақсы бақылап отыру үшін маңызды сонымен қатар елеусіз орынды алуы керек. Осыдан ата-аналар балалар ойынын қалай бақылау керектігін үйренеді.

Ойын балалар үшін өзін-өзі көрсетудің тиімді жолы болып табылады. Бұған баланың ойыншықтармен бірге бөлме ішінде қалай қозғалып жүргенін бақылай отырып көз жеткізуге болады. Балалардың ойыншықтарға немесе басқа да заттарға өздерінің сезімдерін білдіруі, оларда қауіпсіздік сезімдерін оятады. Қозғалмалы экспрессияның да алар орнын ескерген жөн. Себебі бала оны жасырып отырғанда өзінің ішкі сезімдерін толық жеткізе алмайды. Қозғалмалы және символикалық экспрессия үрейді басу үшін маңызды болып табылады. Себебі олар баланың өзін психикалық және денелік жайлы сезінуіне негіз болады. Балалар ойыны, сонымен қатар, психотерапевттің жанұя мүшелері арасындағы байқалмайтын қиыншылықтарды да байқауға мүмкіндік береді. Ойын жанұя мүшелері арасындағы қатынастары жайындағы психотерапевттің қорытындыларын растайтын немесе теріске шығаратын құрал болып табылады. Ойын уақытында өз көріністерін тауып отыратын жанұя мүшелері арасындағы қайшылықтарды немесе конфликттерді талқылауға кірісуге мүмкіндік береді.

Ойындар жанұя психотерапиясының негізі болып, әрбір сессияда қолданылуы мүмкін. Сессияға қатысушы балалардың жасына байланысты әртүрлі ойындар қолданылуы мүмкін. Мысалы, егер бала әлі кішкентай болса ойынның оншалықты маңызы болмайды, ол тек қана үлкендердің белсенді араласуымен баланың іс-әрекетін ұйымдастырудың және қолдаудың тәсілі ретінде қолданылады. Үлкендеу жастағы балалары бар жанұялармен жұмыс жасағанда ойын басты элемент ретінде қосылуы мүмкін. Ал, жасөспірімдер ойыннан көрі басқа заттармен айналысқанды жөн көреді. Әртүрлі жанұяларда ойындардың маңызы әртүрлі болуы мүмкін, сондай-ақ бір жанұяда ойындар әртүрлі көрініс табуы мүмкін.

Ойын жанұның назарын басқа тақырыпқа аудартуға мүмкіндік береді. Ол қарым-қатынастағы конфликтілі жағдайды, терең сезімдерді т.б. талқылағанда қауіпсіз құрал. Оның нәтижесінде жанұяны бақылауға және сол туралы қорытынды шығаруға болады. Кейін ала, тағы ойын өткізе отырып, жанұя мүшелерінің арасындағы қарым-қатынас өзгерді ме, жоқ па, бақылауға болады.

Бірінші даму деңгейіндегі балаларға арналған ойын материалдары: Бұл жас бала дүниеге келген екі жасқа дейінгі аралықты қамтитыны ескере отырып, осы жастағы баланы тамақтандыру мен оны қатағалауына байланысты сенсоматорлық жағдайына орай болуы қажет. Тамақтануға және қадағалау жағдайына бпйланысты (nurturant toys) балаларды ата-аналарының қамқорлық етуін көрсетеді. Бұл ойыншық қатарына бірінші даму деңгейіне пайдалы келесі ойын материалдары қажет.

Емдеудің басталуы.

-Баланың жеке тамақтанатын шөлмегі.

-Баланың жөргегі.

-Баланың ласьоны.

-Баланың жануарға ұқсатылып жасалған мамық ойыншықтары.

-Назар салуға әкелетін объектілер.

Екінші даму деңгейіндегі ойын материалдары; Бала дамуының екінші деңгейіне өтуіне орай, ол ойыншық қолдануға барынша қызығады, яғыни ойын қиялына қосылуы үшін (pretend play). Бастапқыда бала өзін басты орынға қояды, мысалы ойын кезінде, дегенмен даму кезінде басты назары ойыншыққа ауысыды. Яғыни бастапқыда бала аэропорт жағдайын құрастырып ойнаған кезде өзін пилот немесе самалет есебінде көреді, ал өсе келе ол бұл рөлге ойыншық самалетпен кішкене адам бейнелерін қойып, өзін ертегішіл рөліне қояды.

Кейбір терапевтер ойын бөлмесінде актерлік компьютерді қолданғанды жөн көреді. Яғыни бала өз ойындағы, өз фантазиясындағы рөлдерді шынайы ойнауға мүмкіндік алады. Мысалы, балалар өздерін хан және ханша, жануар, косманавт әлде супермен болып сезінуге мүмкіндік алады. Бұл деңгей аяқтала келе, яғыни төрт-алты жасар балалардың қызығушылығы өзінің ішкі және сыртқы өміріне бағытталады.

Біріншіден, бөлмеге қажетті негізгі жабдықтарды анықтап алу қажет. Ең қажет деген қарапайым заттар стол және орындықтар болып табылады. Столдан жоғары болғаны жөн. Кішкене балалар столдың үстіне мініп алуы мүмкін, ал одан үлкен балаларды столдың өте кішкентай көлемі оларды ренжітуі мүмкін. Столмен орындықтардан басқа ең маңызды деген екі заттың болғаны дұрыс. Оның біріншісі үлкен шкав, ол құпталуы қажет, екіншісі қоржын (қорап).