Батыс Қазақстан облысы Ақжайық ауданы Қаршы орта жалпы білім беретін мектебі Гуманитарлық және қоғамдық пәндер бірлестігінің
жүктеу/скачать 5,2 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «Сіңліге сыр» 6 сыныпоқушысы Назарова Дильназ 2-жүргізуші
- Ән: «Асыл ана».Орындайтын: БекетАқерке 5 сынып 1-жүргізуші
- Слайд: «Қыз тәрбиесіндегі шаш қуатымен киесі» «Бұрым» ҚуанышбаеваАружан 8 сыныпоқушысы. (Көрініс) Ата
- «Қыздардан келген хаттар»(4-хат) Орынғали Гүлнар 10 сынып 1-жүргізуші
- «Болашақбойжеткендерменсырласу» ҚаленоваНазерке, ИманбаеваАқырыс, «Бойжеткендерге» Шманғалиева Зарина 8 сыныпоқушысы. 2-жүргізуші
- Ән: «Оралдыңеркесамалы» сөзі: АқұштапБақттыгереевна, әні: Илия Жақановтыкі. Орындайтын:БекетАқерке 5 сынып Топ жетекшісі
- 1-жүргізуші
|
Қыз тәрбиесі – ұлт тәрбиесі Құзыреттілікке жеткізетін кездесудің мақсат-міндеттері: ақпараттық – қазақ қызының бойындағы ұлттық дәстүрімізге сай: әдептілік, көріктілік, ептілік, инабаттылық, кішіпейілділік, сұлулық, т.б жан-жақты ұлттық қасиеттерін таныта білу; коммуникативтік – оқушылардың ойлау, есте сақтау, танымдық қасиеттерін дамыта оқыту; проблеманы шешу – қазақ халқының әдет-ғұрпы арқылы қыз бала тәрбиесіне тән қасиеттерді бойына сіңіру.
А.Бақтыгерееваның өмірбаяны және жыр жинақтары туралы слайдты тамашалайық. 1-жүргізуші: «Қыздары мықты болмай, Қоғам мықты болмайды» ақын апамыз айтқандай, қазақ халқы «Қыз» деген сөздің өзін әдеміліктің, инабаттылықтың, сұлулықтың белгісі деп таныған. Халқымыздың халық ауыз әдебиетінде көптеген ақындарымыз қызға көптеген керемет суреттемелер берген. Сондай-ақ қыз баланың ұқыптылығын, шеберлігін, сүйкімділігін, жанының нәзіктігін, өнер, білімге бейім тұратынын жоғары бағалап, оның ол қасиеттерін бейнелі сөздер арқылы ерекше көрсеткен. Мысалы: «Қыздың жиған жүгіндей», «Қыздың тіккен кестесіндей», «Қыз –елдің көркі, гүл - жердің көркі», «Жақсы қыз – жағадағы құндыз», «Қызы бар үйдің қызығы бар», т.б. Қыземес, қыздың аты – қызыл алтын, Көрінер туған айдай жүзі жарқын. Үлкеннің алдын кесіп сөз сөйлемес, Халқының сақтай білген ізгі салтын. 2-жүргізуші: Қыз бала – бойжеткен, келін, ана, Бәрі де дер кезінде дара тұлға. Ұрпағыңныңойласаңболашағын, Қыздысыйла, жамағат, қыздысыйла! «Ақжайықтыңақшағаласыатанған»ақынапамызқыдартәрбиесінекөңілбөлукеректігінескертеотырып, қайжердеболмасын, қызбаланыңөмірібірекенінайтқанеді. «Қызбаланыңмиссиясыана болу, ұрпақтәрбиелеуекенінескерсек, оның «Шетелшығам,сондақалам» дегенінежолболсын»,-дегенАқұштапапамыздыңтағылымынтыңдапкөрейік. Назарларыңызғабейнероликтіұсынамыз. 1-жүргізуші:Бізқызбаланыңбойынанненікөргімізкеледі: нәзіктік пен сұлулықты, ұяңдық пен инабаттылықты, сыпайылықты, әдемілік пен ұялшақтықты, өнерпаздық пен іскерлікті, шеберлік пен ақниетті, ақкөңілқасиеттерді. Сөзіжібектейжеңіл, ойықорғасындайауыр- сыны мен сырын, қуанышы мен мұңынқатарөріпотыратынақынныңөлеңдеріноқыпотырып, өмірдіңөзіндейкүрделі, кеңдүниеніңқұшағынаеніпкеткендейболасың. «Сіңліге сыр» 6 сыныпоқушысы Назарова Дильназ 2-жүргізуші:Қазақхалқында «Қыз – елдіңкөркі, гүл - жердіңкөркі» дегенмақал бар. Мақалдыңмәніқызбаланыңнәзіктігін, сүйкімділігін, салтқаберіктігінкөрсетеді. Осы істердіңбарлығынқызбалағаертежастанүйретіпотырған. Ән: «Асыл ана».Орындайтын: БекетАқерке 5 сынып 1-жүргізуші:Қазақотбасындақызбаланықалайтәрбиелегенекен, соғантоқталайық. 1-оқушы:Қазақотбасыныңмаңыздықызметтерініңбірі – тәрбие. Ата-ананыңміндеті – жасұрпаққаағаұрпақтыңәдет-ғұрпын, адамшылық, адамгершілік, инабаттылық, сыйлауқасиеттерінсіңіру. Әсіресе, қазақотбасындабасқаұлттарғақарағанда, қыз бала тәрбиесіерекшеорыналады. Қазақхалқықызбаланыардақтапұстаған, оныңкөңілінқалдырмаған, оғанқарсысөйлемеген, оны мәпелепөсіргенжәне де қаталұстап, оныңтәрбиесінеерекшекөңілбөліпқараған. 2-оқушы:Қыз бала тәрбиесіндеананыңорныерекше. Анақыз бала тәрбиесіндеәкегеқарағандаерекшеқызмететеді. Қыз бала анағабіртабанжақынғой. Басқаұлтқақарағанда, біздіңқазаққызыныңбойындаізеттілік, ар-ұят, ұялшақтық, үлкенгеқызметкөрсету, үлкенніңалдынкесе-көлденеңкесіпөтпеу, жаныашуқасиеттерібасымырақсияқты. Осындайқызбалағатәнқасиеттердіқызыныңбойынасіңіретінеңбірінші – оланасы. Қызбаланыжастайынанүйсыпыруды, яғниүйді таза ұстауға, төсекжинауға, ас пісіру, шайқұю, кестетігу, т.б. жанұяныңүйжұмысынүйретудіанасы мен әжесіөзміндеттерінеалған. 3-оқушы:Әсіресеқызбаланыңкөріктіболыпөсуінеанасыерекшекөңілбөліп, «Аттыңкөркі – жалы, қыздыңкөркі - шашы» деп, қыздыңшашынкүтіпөсірудіөнерсанаған. Олүшіноныңшашынайранмен, қынаменжудырған. Шаштарын «қосбұрым» немесе «бестемше» етіпөрубойжеткенқыздыңкөркіболған. Қазақхалқыныңжырларындақазаққыздарыныңшаштарынкереметсуреттеген: «Шашыныңұзындығыізінбасқан», «Шаштарын он күнтарап, бес күнөрген», «Қыпша бел, қиылғанқас, қолаңшашты», т.б. Халықарасындабойжеткенқыздыажарынақарайжетігебөлген: Әдеміқыз - баппенсөйлеп, биязыкүліп, жақсы-жаманныңжөнінбіліптұратын; Көріктіқыз - істіүйіріп, сөйлесебұйырып, баурапалатын, бірденкөзгетүсеқоймайтын; Шырайлықыз - көзжанарыөткір, бет-әлпетібалбұлжанған, тәнішымыр; Сұлуқыз - сөзіөткір, өзіпысық, өрескелдіктісүймейтін, болмашығапісіп-күймейтін, келбетті; Ару қыз - бет пішіні, денемүсінікеліскен, сөзісыпайы, өзіәдепті, сұңғақбойлы, тереңойлы; Ажарлықыз - денебітіміжинақы, тығыршықтай, сөзісалмақты, ісітиянақты; Әсемқыз - жүзіжылы, өзіұяң, тәнінәзік. Слайд: «Қыз тәрбиесіндегі шаш қуатымен киесі» «Бұрым» ҚуанышбаеваАружан 8 сыныпоқушысы. (Көрініс) Ата: Қыздар, «Қазақта қызға қырық үйден тыйым» деген сөз бар. Түске дейін ұйықтауға тыйым, Бұраңдап қылымсуға тыйым! Тамақты обырлана асауға тыйым, Ұрлық-қорлыққа тыйым. Салт-дәстүрден аттауға тыйым, Ұрыс-керіске тыйым. Қыздар осы тыйым сөздерді әр уақытта естен шығармаңдар! Әже: Әй, қыздарым, қазақ халқы бойжеткен қыздың киім киісіне де ерекше көңіл бөлген. Мысалы: «Адам көркі – шүберек, ағаш көркі - жапырақ» деп қыз балаларға қынама қамзол, дүрия бешпет, кәмшат бөрік, қос етек көйлек кигізген. Халқымыз қыз баланың көркіне оның ақыл-ойы мен мінез-құлқы сай болуын қалаған. «Қызым үйде, қылығы түзде», «Қыз ақылы шешеден», т.б. мақал-мәтелдер соған арналған. «Қыздардан келген хаттар»(4-хат) Орынғали Гүлнар 10 сынып 1-жүргізуші:Қызбаланыңжақсыболыпөсуінеоныңөскенортасының, біргежүргенқұрбы-құрдастарының, дос-жарандарының да әсерікүшті. Қазақтың «Қызыңөссе, қызыжақсыменауылдас бол», «Қызғақырықүйдентыйым» дегеннақылсөздерісолөміртәжірибесіненалынған. Соныменқазіргізаманғықыздардыңбойынан: ақылдылық, инабаттылық, сымбаттылық, көріктілікжәне де іскерлікқасиеттері де табылуғатиіс. Халық «Өнерсізқыздан без, өнегесізұлдан без» деген. Ұлы Абай атамыз «Ары бар, ақылы бар, ұяты бар ата-ананыңқызынанқапықалма» дегенекен. «Ісіңненкейінесіңдесақта, жарқыным, Жеңілмесмықтықаруыңсеніңнәзіктік» «Болашақбойжеткендерменсырласу» ҚаленоваНазерке, ИманбаеваАқырыс, «Бойжеткендерге» Шманғалиева Зарина 8 сыныпоқушысы.
Осымен «Қыз тәрбиесі ұлт тәрбиесі» атты кездесуіміз аяқталды. Қош сау, болыңдар! 1-оқушы: Қазақ отбасының маңызды қызметтерінің бірі – тәрбие. Ата-ананың міндеті – жас ұрпаққа аға ұрпақтың әдет-ғұрпын, адамшылық, адамгершілік, инабаттылық, сыйлау қасиеттерін сіңіру. Әсіресе, қазақ отбасында басқа ұлттарға қарағанда, қыз бала тәрбиесі ерекше орын алады. Қазақ халқы қыз баланы ардақтап ұстаған, оның көңілін қалдырмаған, оған қарсы сөйлемеген, оны мәпелеп өсірген және де қатал ұстап, оның тәрбиесіне ерекше көңіл бөліп қараған. 2-оқушы: Қыз бала тәрбиесінде ананың орны ерекше. Ана қыз бала тәрбиесінде әкеге қарағанда ерекше қызмет етеді. Қыз бала анаға бір табан жақын ғой. Басқа ұлтқа қарағанда, біздің қазақ қызының бойында ізеттілік, ар-ұят, ұялшақтық, үлкенге қызмет көрсету, үлкеннің алдын кесе-көлденең кесіп өтпеу, жаны ашу қасиеттері басымырақ сияқты. Осындай қыз балаға тән қасиеттерді қызының бойына сіңіретін ең бірінші – ол анасы. Қыз баланы жастайынан үй сыпыруды, яғни үйді таза ұстауға, төсек жинауға, ас пісіру, шай құю, кесте тігу, т.б. жанұяның үй жұмысын үйретуді анасы мен әжесі өз міндеттеріне алған. 3-оқушы: Әсіресе қыз баланың көрікті болып өсуіне анасы ерекше көңіл бөліп, «Аттың көркі – жалы, қыздың көркі - шашы» деп, қыздың шашын күтіп өсіруді өнер санаған. Ол үшін оның шашын айранмен, қынамен жудырған. Шаштарын «қос бұрым» немесе «бестемше» етіп өру бойжеткен қыздың көркі болған. Қазақ халқының жырларында қазақ қыздарының шаштарын керемет суреттеген: «Шашының ұзындығы ізін басқан», «Шаштарын он күн тарап, бес күн өрген», «Қыпша бел, қиылған қас, қолаң шашты», т.б. Халық арасында бойжеткен қызды ажарына қарай жетіге бөлген: Әдемі қыз - баппен сөйлеп, биязы күліп, жақсы-жаманның жөнін біліп тұратын; Көрікті қыз - істі үйіріп, сөйлесе бұйырып, баурап алатын, бірден көзге түсе қоймайтын; Шырайлы қыз - көз жанары өткір, бет-әлпеті балбұл жанған, тәні шымыр; Сұлу қыз - сөзі өткір, өзі пысық, өрескелдікті сүймейтін, болмашыға пісіп-күймейтін, келбетті; Ару қыз - бет пішіні, дене мүсіні келіскен, сөзі сыпайы, өзі әдепті, сұңғақ бойлы, терең ойлы; Ажарлы қыз - дене бітімі жинақы, тығыршықтай, сөзі салмақты, ісі тиянақты; Әсем қыз - жүзі жылы, өзі ұяң, тәні нәзік.  
жүктеу/скачать 5,2 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|