ip  нускасы  мынадай: Т а ш к е н т н 6ip

курдас екен. Сарттьщ балалары хат танып, дш окуын мецгерген 
сауатты болыпты. Казак журты Сыр бойынан Арка ещрше ауарда, 
Каз дауысты Казыбек би же-ri баласы бар сол сартк;а барып: 
«Балаларыцныц 6ipiH сурайын деп ед1м, бгзбен 6ipre Арк;ага барып 
дш нщ урыгын шашсын», - дейдк Сарт: «Кенже балам Бепмнен 
езгес1н ала бер», - дсйдк Сонда Казыбек би, Бепмнщ бойынан 6ip 
каснст1п корген болса керек, сартка: «Бепмнен 03reci маган керек 
емес. Ариага сауда кылгалы бару ойым жок. 0 л сек басымызды 
оцга карататын. артымыздан дуга кылатын урпактын камы дагы»,
- дещц. Сол сарт Каз дауысты Казыбекке Бепмд1 кимай. баласын 
бермейд1. Сейтш Каз дауысты казыбек сарттыц ушнде уш 
kyh
жатады, баласын бермеген соц, кайтуга ыцгайланып, аягын узецпге 
салганда, сарттыц бойы д1р ете тускен екен. Сарт: «Апырмай, бул 
казактын касист1 мьщты екен, бойым шымырлап 
Keiri 
гой. Балам, 
Бепм ез кслЫ мш саган берген болса барсын», - дещц. Каз дауысты 
Казыбек пен Бепм бутан дешн езара келюкен екен, сонда Бепм Каз 
дауысты Казыбекке: «Экем: «влсем , сешц колыннан шыгам», -
деген, экемшц руксаты болмай бармаймын», - депп. Сейтш, тагы 
ею кун Бепмд1 жолга камдап. Бепмш ц жылдагы тапкан табысын 
океслне жетюзетш болып, ез1мен 6ipre Ариага алып келед1.
Жол-женекей келе жатканда. Бес Мейрамдагы каракесек 
елшщ Казыбек бидо сыйлайтын 6ip байы Бепмд1 аттай калап. 
«Меппт, медресе салып беремш, балаларды окытсын. алдына мал 
салып, езше катын эперемш, мен уэдемде турмасам, кслса жылы 
келш кор», - деп сурап алып калады. Ею аральщта Талды ма, элде 
Нура ма, езен бар екен. Bip жыл еткен соц казыбек би Бепмш ц 
халш бшейш деп, байдыц ауылына келед1. 0з1мен 6ipre он шакты 
некер epTin журед1 екен. Ауылга келгенде, бай Бепмш ц алдына 
мал салган, элпештеген б1реудщ жалгыз кызын алып берген екен. 
Мешщ медресес1 бар, ypin imin, шайкап тегш отыр екен. Bip жет! 
сол ауылда болып, 6ip куш Бепмге:
-
«Мынау жакын туста касистп 6ip адамныц б е й т бар, 
адамынды жиып атка мш, басына барып дуга кылайык». - дещц. 
Булар келе жаткан есю сиырдыц сурлеу сокпагында 6ip мысьщ ел in 
жатыр, шамасы мысьщтыц елгешне 6ipa3 уакыт болган, устш шац
198

бастан, кабыргалары жабыскан екен. казыбек би жулып алгандай:
- «Эй, Бепм! Мен ж еп кун сенщ ауылында текке жаткан 
жокпын. дуга кыл да мына журттьщ кезшше бул мысьщты Tipurr!» 
-д е щ ц . Бепм:
- « Казыбек цурдас, ойынынды койсан нетп, муны и м туешш 
бш едЬ, - дейд1
Сонда К^азыбек би:
- «Мен бул жерге текке келген жокпын. Сен бул мысьщты 
■прштесщ. Оган сешц окуын жетедк Ел болса, - «казыбек би 
окыган деп 6ip сартты алып келш. 6ip тайпа елд1 аузына каратып 
не утпак»». - деп отыр.
- Корсет Алланыц берген енерш!» - дейд1 Казыбсктщ 
каЬарланган турш 
Kepin, 
атынан 
Tycin 
дуга кылады. Олш жаткан 
мысьщ орнынан турып мияулап, бес жуз кадам жерге дешн барып, 
кайта жатты дейд1 Корген адамдар зэре-куты калмай ац-тац болды. 
Сонда Казыбек би соцына ергендерге карап:
- «Miне! Алланыц куд1рстш керд1ндер ме!? Бул Бепм -
Алланыц суйген кулы. Бугшнен бастап Бепмд1 Бспмысык эулие 
дендер! Э у л и ел тн е кездерщ ж етп!» - дейдк
Казыбек би, ауылына кайтарда: «Бепм. биыл мен саган келд1м. 
Келер жылы кар суы кетаимен маган кел!» - деп уагдаласады. 
Осы уагда бойынша келер жылы жазгытурым жерден кар кетш 
жатканда жанына он адам алып, уагдаласкан м езгш нде казыбек 
б ид in ауылына ат басын бурады. Сец журш жаткан уакыт екен: 
«0зенненэр1 ете алмаймыз, суга кетш елем1з», -депж аны ндагылар 
Бепмысьщ эулиеш ауылына кайтармакшы болады. Бспмысык 
эулие: «Мен уагдамды бузбаймын! Казыбек би курдасымныц 
алдында уятка каламын! Еретшщ болса жур!» - дейд1
Сонда 6ip Kici: «Мен срд1м. баста!» - деп атыныц шылбырын 
Бепмысьщ эулиешц цолына бередк Калгандары су жагасында 
турып калады. Бспмысык эулие касындагы адаммен суга тускенде 
буларды жур in ж ащ ан сец согып ат-матымен 6ipre суга батырады. 
Сонда Бспмысык эулие:
- «Кайдасын. казыбек?» - деп айгайлап ж1 берген екен. Осы 
кезде агып жаткан су т р ш п тура калады. Буларды 6ip керемет
199

куш жагага атымен 6ipre шыгарып тастайды. Осы кезде Казыбек 
би намаз окып жаткан екен, мырс етш кулш ж1беред1. Сонда 
ooiioimcci намаз окып болган Казыбек биге:
- «Отагасы, ci3 жаца намаз у сл ад е неге кудщщз, намазыцыз 
бузылган жоц па?» - депп. Казыбек би:
- «Жаца мен намаз окып турганда 6ip жолаушы атымды атап 
шакырды. соган кудщм. Ka3ip ею жолаушы келедг Олардыц усть 
басы малмандай су. Меищ кургак кшмдер1мд1 керегеге Ы п кой!»
- дейд1
Айтканындай болмайды, уйге Бепмысык жанына ерген адамы- 
мен кшмшен суы соргалаган калпында Kipin келедг Устшдсп 
кшмш ауыстырыи. амандьщ-саулык сурасыи дастархан басына 
отырады. Ac imin болган соц, Казыбек:
- « Бспмысык. сешц колыцныц шииасы болушы сдк аркам 
дуылдаи барады, сипаи ж1берпп», - дейд1. Бспмысык Казыбектщ 
аркасына кезш салса аркасында ет пен 
Tepire 
дак болып тускен 
аттыц туяк iздерi тур, соны байкап калады. Бспмысык. танданып:
- «Ау, курдас! Мынау туяктыц i3i не?» - дсйдк Казыбек би:
- «Багана суга кетш бара жатканында, “Казыбек кайдасыц” 
деп шакырган езщ емессщ бе?!» - деген екен.
Осылайша ауыздан-ауызга айтылып келген хикаяда Каз 
дауысты Казыбек би мен Бепм эулие журтшылыкка ез бойына 
дарыган кереметтерш керсеткеш туралы баяндалады. Есю сезде 
Казыбек би туралы айтушылар кебшесе оныц урпактары, немесе 
i3iH баскан шэюрттер1 сактагандыктан, баяндаушылар бабац деп 
сейлеуд1 эдет кылган екен. Сондай нусканыц 6ipeyi - мынау:
- Бепмысык деген эулие бабацмен курдас екен. Руы кожа. 
Жут жылы даладагы кш кп дугасымен кайырып экелш, халыкты 
сол кшк супм ен кугкарыпты, «будан б1рде-б1р лак алмандар», -
депп. Bip куш Бепмысык эулие бабаца кслсдк “Осы сен эулиемш 
дсйсщ. мен кшкт1 саугыздым, сен де э у л и с л т в д керсет”, - дейд1. 
Содан кундердщ-кушнде Бепмысык 6ip жолы ушне кайтып 
келе жатканында, оныц артынан жау куады. Жаудан кашкан 
Бепм, кашып келе жатып 6ip шуцкырга 
Tycin 
кетедг Сол кезде 
кугыншылар гайып болыпты. Ертещнде Бабац Бепмд1 кергенде
200

“сен не кердщ?” - деп сур а иды. Бспмысык кешеп болган окиганы 
айтады. Сонда Бабац ку л т: «Сен мешмен кеп дауласушы едщ. Мен 
эдеш icTCfliM. сен мешц кщ щ пм нщ шункырына Tycin кеттщ, мешц 
атымды аузыца алмаганда, сен шьщпайтын едщ», - депп. Тылсым 
куш иелерш окудын куппмен ез еркше багындыра бшген Казыбек. 
Бепмысьщтай гаснет иелер1 езара осылай сынасып отырган.
Б1рде ел аралап узак жолга шыккан МэшЬур Ж у с т Курманбай 
абыздыц моласы касынан етш бара жатып, абыздыц аруагын 
сынамакшы болады. Сол себепп МэшЬур Ж у с т езш щ кеппрше:
- «курманбай абыздыц моласы касынан eTin бара жащанда 
токтамай-ак кой. кайта атты камшылап тездетш жур», - деп бу- 
йырады. МэшЬур Жусштщ eii дуга к;айырмай отыра береди Мола 
сыртынан ете бергенде жылдам келе ж ащ ан атка жегшген траш- 
пенкешц доцгалагы узЫ п тускенде, Мэпйгур Ж у ст:
- «Э, Курманбай, 6ip донгалактык шамац бар екен эл1, жарай- 
сыц!» - деп, каркылдап кулш, кеппрше:
- «Ай, ещц токтаймыз. абыздыц аруагына багыштап дуга 
кайырамыз» - деп, арбадан 
Tycin 
жаяулап 

жүктеу/скачать 5,8 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: