Ббк 84 (5К;аз) б к азыбек Би Келд1бек лы
ip Tepi цалмацта Kerri»
жүктеу/скачать 5,8 Mb. Pdf көрінісі
|
kazybek
| 6ip Tepi
цалмацта Kerri» деген сияцты эцпме содан цалган. 1718 жылы цалмацтыц ocKcpi Беген, Шаян, Арыс езендер1н1ц бойында цазацты тагы да ойсырата женд1. Осыган дешн Желсуды толыц иелешп цойган Сыбан Рабтанды ещц Турюстан-Ташкент аймагы цызыцтырды. 1710 жылы цазац Каракумда кецес цурып, жет1 жаргыш би цазац мемлекет1шц iniKi-сыртцы саясатын салмац- тап жатцан жылы цалмацтар Кашкария мен Жаркент атырабын- дагы цалаларды тугел багындырып, осы 6ip eHcp.ii. ецбекцор елд1ц ырыс-байлыгына ауыз салды. Енд1 K C .iin Шыгыс Турюстан мен Сыр елкес1шц арасындагы коне Ж1бек жолыныц бойын тугел багындырмац болды. Ойрат-моцголдыц цауцары, эрине, Шыцгыс дэу1р1ндеп муцгыл тегеу1р1шнен белек едг Б i р а к жыланды уш кессе де кеартю дей \a.ii бар деген. 296 Рухы жоц ел - бейшара ел. Inii бос, сырты коргансыз ел. «Жуас туйе жундеуге жацсы» деп, айтылгандай, оган кез-келген ел цожалыц жасайды, басынады. Bip рет рухынан айрылган соц, оны цалпына келт1ру де оцай емес, елдщ ецсесш жаца, жас урпац цана кетередк Bipai< соган деш н цан жутып, сорлы болып, езгенщ тепюс1н керед1. Ксудесше кек сацтап, барып-барып цана езпден цутылады. Осындай кезде ерлштщ туын KOTepin шыгатын ер азаматтар OMipre кептеп келед1. Олар ез муддесшен ел намысын жогары цояды. Осындай улдардыц саны артцан сайын, халыцтыц рухы сауыга беред1. Ал ту кетерген азаматтары аз ел цойша уйлыгып, езгеге жем болмац. XVIII-ini гасырдыц 23-25-шы жылдары цазац халцына улкен ауыртпалыц экелген «Ацтабан шубырынды, Алцакел сулама» KacipcTi. 27-28-шы жылдары жут, содан кеш нп 30-шы жылда ры цайталанган жоцгар шацпыншылыцтарынан елд1 аман сацтап цалу мацсатымен Казыбек баба (оны урпацтары осылай атайды) езш щ урпацтары жэне букш Каракссск эулет1мен Сыр бойынан Арцага кеш in. ¥лытау, онан соц 40-шы жылдары Далба мен Ку тауларыныц аралыгы, Тущцк бойына цоныстанган. Бабаныц урпагы осы алцапта б у п н п кунге дешн мекендейдк Олардыц жайлауы Баян тауыныц батыс багытындагы ПБдерп, Буланты езеш ш ц бойы болган. Кешн келе, epici тарылган Суйшдш елшщ eTminii бойынша К33 дауысты Казыбект1ц урпагы Алшын- бай ездер1шц жазгы жайлауын оцтуепкке - Каркаралы багытына, Нура езенше царай ауыстырган. МэшЬур Жусш жазады: «Жугтан, жаудан басын алып цашцан елдщ жаяу шубырган шубырындысы аппац сурлеу болып, табан- дары таздыц басындай жалтырап цалады екен. Жатцанда алца цотан айнала жатады екен. Ссмпдсрш орталарына алып цоргап жатады екен, бетен, басца, жат рулар урлап сойып жеп цоя ма деп. Тобыцты Энет бабацныц тебе басында цалгандыгы, он алты улды Т1леу1мбетпц цырылып, жойылгандыгы осылай болып сдк Сол кундерд1 цалай умытарсыц». Казац цогамы бастан кешкен дагдарыстыц 6ipiHmi ce6e6i - терелер арасындагы бацталастыц. Эуелг1 басы Шыцгыс ханнан 297 тараганымен, бертш келе улы с-улы с ка белш ш , ен жайлап кеткен тере тукымы еан-еала. 0 з-ар а ынтымагынан repi, в ш т с с т т . ece6i мол с ке н д т аньщ. Эз Тэуке, Кайып. Кае сиякты ел билеушшер1 Эз Ж эш бектщ бел баласыньщ 6ipi Жэд1к тукымынан, ал Эбшкайыр султанныц аргы атасы Эзбек, одан Белекей Коян. одан Эж1 (Кажы). Жэд1ге тукымыньщ жолы улкен. XVIII гасыр, TinTi XIX гасырдыц басына деш н созылган тере дауыныц 6ip тамызыгы, осы мэселе. Эз Тэуке хан кайтыс болганнан кешн, бшпк 6ipa3 уакыт Кайыптын колына кеш л. BipaK 1717-1718 жылдардагы жецшс1, сэтсгздпсгсри оны казак арасындагы беделшен айырып, акыры ел1мге душар erri. Кайыптын Орта жуз батырларыныц колынан enyi эл1 де аныктауды керек ететш жумбак окиганыц жүктеу/скачать 5,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|