Бекітемін «Курчатов қаласының білім, дене шынықтыру және спорт бөлімі»мм басшысы Ә. Ж.Ұлықпанова

1. Оқушыларға Абай өлеңдерін және қара сөздері мен поэмаларын терең меңгерту, мәнерлеп жатқа айту, сөз өнерінің қыр-сырымен таныстыру,

2.Оқушыларда шығармашылық қабілетін, эстетикалық сезімін, тұлғаның сезімталдық мәдениетін дамыту;

3. 4. Адамгершілікке, поэзияға деген сүйіспеншілікке, рухани құндылық негіздеріне тәрбиелеу.

1. Мектеп оқушылары арасында Абай шығармаларын насихаттау;

2. Абай оқулары қазақ тілінде өтеді.

3. Абай оқуларына қала мектептерінің 7- 9 сынып оқушылары қатыса алады.

4.Әрбір мектептен 5 қатысушыдан аспауы керек.

Өткізу мерзімі:

1. Қалалық «Абай оқулары» 2015 жыл 15 қаңтар, сағат 15.00. № 1 орта мектепте өтеді.

2. Қалалақ «Абай оқуларын» ұйымдастырушы – «Курчатов қаласының №1 жалпы білім беретін орта мектебі»КММ қазақ тілі мен әдебиет пәні мұғалімі Кульбекова Айгуль Аблаевна.(байланыс телефоны 87016818793)

Қатысу тәртібі:

1. 
   Қатысушы алдына ала өтініш береді.
   
2. 
   Қатысушы өзі жатқа білетін шығармалардың тізімін байқау басталғанға дейін ұсынуы қажет.
   

4.    Әрбір мектеп 5 кандидатура ұсынады.(Абай  өлеңдерін мәнерлеп оқитын 3-4 оқушы, - Абайдың әндері мен күйлерін орындайтын 1 оқушы.) Абай шығармаларын жақта оқу қарастырылады.

«Абай оқулары» үш номинация бойынша өткізіледі.

1. 
   I кезең- « Білімдіден шыққан сөз» - Абай шығармаларын жатқа оқу байқауы.
   
2. 
   II кезең – «Ұйықтап жатқан жүректі ән оятар» - Абайдың әндері мен күйлерін орындаушылардың байқауы. (түрлі музыкалық аспаптар мен сүйемелдеп орындауға болады).
   
3. 
   III кезең : «Өлеңге әркімнің –ақ бар таласы» Абайға арнау, жас ақындардың авторлық төл туындылары.
   

— Абай шығармаларын (білім, ғылым және өнер тақырыптарына өрілген поэзиялық шығармасын немесе қара сөзін) жатқа мәнерлеп оқу. Орындау уақыты 3-4 минуттан аспауы тиіс;

— М.Әуезовтің «Абай жолы» романынан үзіндіні көркем шеберлік пен жатқа орындау  (3-4 минут).

Әншілік қабілетін таныту:

Абайдың әндерін мен күйлерін орындау .Уақыты 3-5 минуттан аспауы тиіс.

Үміткерлер өнерін бағалау кезінде:

— қатысушы орындаған шығарманың өзектілігі, орындау шеберлігі;

— қатысушының қазақ тілінде орфоэпиялық нормаларын сақтап сөйлеуіне;

— қатысушының ән орындау шеберлігіне;

— қатысушының сахналық өнер көрсету мәдениетіне және қазақтың ұлттық киім үлгісінде киінуіне назар аударылады.   

1.Әр номинацияда I, II, III жүлделі орын анықталады. Жүлделі орындарға ие болған Абай оқуларының қатысушылары Білім басқармасының грамоталары және сыйлықтары мен марапатталады.

Конкурс «Абайские чтения» проводится на городском уровне в СОШ №1.

Организатор конкурса Кульбекова Айгул Аблаевна, учитель казахского языка и литературы.  

Цели и задачи

• 
  воспитание любови к духовному наследию великого мыслителя Абая;
  
• 
  пропаганда творчества известного казахского поэта, философа, композитора, просветителя и мыслителя;
  
• 
  развитие у школьников творческих способностей, этического чуства;
  
• 
  повышение культуры речи;
  
• 
  развитие интереса к изучению государственного языка, расширение сферы применения государственного языка.
  

1.В конкурсе могут принять участие учащиеся 7-9 классов.

2.Каждая школа выставлает на конкурс не более 5 кандидатур.

Условия проведения « Абайских чтений»

1. Конкурс состоится 15 января 2016 году в актовом зале СОШ №1. В 15-00 ч.

2. Конкурс проводится на  казахском  языке.

3. Конкурс состоит из трех туров;

Первый тур - « Білімдіден шыққан сөз» Конкурс учащихся, владеющих мастерством художественного чтения

Второй тур - «Ұйықтап жатқан жүректі ән оятар» Конкурс учащихся, владеющих песенным искусством.

Третий тур - «Өлеңге әркімнің –ақ бар таласы» свое авторское стихотворение, посвященное Абаю.

Мастерство художественного чтения:

— выразительное чтение наизусть произведений Абая (поэтические произведения, связанные с темой образования, науки и искусства или слова-назидания). Время  исполнения не более 3-4 минут;

— декламация наизусть  фрагмента из романа «Путь Абая» М.Ауэзова. Время исполнения не более 3-4 минут.

Песенное искусство:

— исполнение народных песени и песни Абая (1 песня). Время не более  3-5 мин.

При оценке мастерства конкурсантов учитываются:

— мастерство чтения и оригинальность выбора художественного текста;

— соблюдение орфоэпических норм казахского языка;

— манера исполнения песни;

— сценичность и культура исполнения, национальный казахский костюм.

Подведение итогов и награждение участиков конкурса чтецов «Абайские чтения»
1.Итоги конкурса определяют жюри.

2. Победители конкурса «Абайские чтения», награждаются грамотами и подарками.

- «Жүйріктен жүйрік озар жарысқанда» - жас дарындар байқауы (өз шығармаларын – өлеңдер, әндер мен күйлер – орындау).

 

Мектепішілік Абай оқулары байқауының сценарийі

Мақсаты: Ұлы ғұлама ақын Абай Құнанбайұлының талантын шәкірт жүрегіне ұялату арқылы мәнерлеп жатқа айтуға, поэзияны сүюге, оны бағалай білуге, оқу дағдысын жетілдіре отырып, рухани танымын кеңейту.

Мұғалімнің алғы сөзі

Абай –артына мол мұра қалдырған адам. Оның шығармалары күні бүгінге  дейін терең мағынасымен,асыл да құнарлы  жұртқа жол көрсетіп тұр. Екінші бір Абайдың  сөз өнерін сүюіне зор ықпал еткен нәрсе – сол заманның шешендерінің тамаша сөздері.Нағыз ақын,әрі патриот Абай. Ол- халықты өнер-білімге шақырады. Сонымен бірге шетел классиктерінің, орыс ақындарының еңбектерін қазақшаға аударып,қазақ оқырманының жүрегіне терең бойлата білді. Биыл міне Абай Құнанбайұлының туғанына 170 жылдық мерейтойына байланысты ұйыдастырылып отырған Абай оқуларын ашық деп жариялаймын.


(Муызка ойнайды да Абайдың19 қара сөзі оқылады.)
1-жүргізуші

Өнердің түрі көп. Соның ішіндегі ең құдіреттісі ол – сөз өнері.

Құрметті ұстаздар, оқушылар, ата-аналар! Бүгінгі кешіміз ғұлама ақынымыз Абай Құнанбайұлының 170 жылдық мерейтойына арналады.

Жылуы мол жібітердей тоң-тасты,

Жүректердің жарқылдағай жасыны,

Озық ойлы Абайтанушылар! Жыл керуені алға жылжыған сайын Абай Құнанбайұлының артына қалдырған өшпес мұрасы жарық жұлдыздың қараңғы түн қайнауынан құпия сәулесін шашқандай жарқырап, өркендей өсіп, айшықтала түсуде. Асыл сөздері келешек заманымызда да гауһардай жарқырап, көзі ашық көкіректерге нұр болып құйыла берері хақ.

Алдарыңызда 8 «Б» сынып оқушысы Ерболова Динардың орындауында ән «Мереке» қошемет пен қарсы алыңыздар.

2-жүргізуші

«Асыл сөзді іздесең, Абайды оқы, ерінбе,» - деп Сұлтанмахмұт ағамыз айтқандай, сайысымыздың басты үш номинациясымен таныстырып өтейік.

Енді осы байқауға сайыскерлеріміздің оқу мәнерін, әнді орындау сазы мен сахналық шеберлігін, інкәр сезімдерінен өлең өрнектеген жас ақындарымыздардың дарындылығын бағалайтын әділқазылар алқасымен таныстырып өтейік:

Әділқазылардың міндеттері:

Жарыстар өтсін алуан,

Өлең-сөздің патшасы, сөз сарасы,

2. 9 «Б» сынып оқушысы Кумаргажинова Алуа 17-қара сөзі,

3. 9 «Б» сынып оқушысы Мақат Сұңғыла 9-қара сөзі мен «Жүрегім нені сезеді» өлеңі.

4. 9 «Б» сынып оқушысы Таурхан Аяжанның орындауында 11-қара сөзі

6. 6 «А сынып оқушысы Құмарбекова Амангулдің орындауында «Көк тұман- алдыңдағы келер заман» өлеңі.

7. 8 «Б» сынып оқушысы Зупар Ақмаралдың орындауында «Өлеңнен өлсем, орным қара жер сыз болмай ма?»

8. 6 «Ә» сынып оқушысы Қанатқызы Ақбота «Өлсе өлер табиғат, адам өлмес»өлеңі.

9. 9 «Б» сынып оқушысы Кумаргажинова Алуаның орындауында тақпақ «Құлақтан кіріп бойды алар

10. 10 «Б» сынып оқушысы Серікқан Динардың орындауында «Ескендір» поэмасынан үзінді оқиды қарсы алыңыздар.

11. 6 «В» сынып оқушысы Махметова Ақботаның орындауында «Мен жазбаймын өлеңді ермек үшін».

12. 7 «Б» сынып оқушысы Токмуханбетова Данираның орындауында « Қыс» өлеңі .

13.7 «Б» сынып оқушысы Муратова Дильназдың орындауында «Жазғытұры».

14. 7 «Б» сынып оқушысы Костеева Настияның орындауында «Сегіз яақ» өлеңі

15. 9 «А» сынып оқушысы Мұхаметхан Бақытгүлдің орындауына «Өлең сөздің патшасы, сөз сарасы» өлеңі қол соғып қарсы алыңыздар.

16. Төлеубек Шағала орындауында «Сағаттың шыңылдағы емес ермек»

Осымен бірінші кезең «Білімдіден шыққан сөз» атты номинациямыз өз мәресіне жетті. Сіздердің алдарыңызда 8 «А» сынып оқушысы Жұмажанов Еркебуланның орындауында күйі «Түркістан» қол соғып қарсы алыңыздар.

Әлем танып, таңданды, ұлы Абайға,

Екінші кезең «Ұйықтап жатқан жүректі ән оятар» атты номинациясы бойынша сайысымызды бастауға рұқсат етіңіздер.

1.( 9 «Б» сынып оқушысы Амангельдинова Сабина Абайдың әні «Көзімнің қарасы» қабыл алыңыздар.

2 Тұрсынова Назеркенің орындауында ән «Желсіз түнде жарық ай» қарсы алыңыздар. .

3. Қанатқызы Ақботаның орындаунда «Желсіз түнде жарық ай» қошеметпен қарсы алыңыздар. .

4. 10 «Б» сынып оқушысы Серікқан Динардың орындауында ән «Көзімнің қарасы» қол соғып қарсы алыңыздар.

2-жүргізуші

Екінші кезеңіміз «Ұйықтап жатқан жүректі ән оятар» атты номинациясы бойынша сайысымызды аяқтаймыз.

Поэзия!
Менімен егіз бе едің?

Үшінші кезеңіміз «Өлеңге әркімнің-ақ бар таласы» атты номинациясы бойынша сайысымызды бастаймыз.

2.7 «А»сынып оқушысы Муратова Мадижана

3. Талғат Елзат 10 «Б» сынып оқушысы өз туындысы.

4. 9 «Б» сынып оқушысы Мұхаметхан Бақытгүлдің авторлық шығармасы.

5.7 «Б» сынып оқушысы Сағынгазинова Айдананың өз шығармасы қарсы алыңыздар.

6.7 «Б»сынып оқушысы Базарқанқызы Асылзатты ортаға шақырамыз.

7. 8 «Б» сынып оқушысы Зупар Ақмаралдың орындауында Абайға арнау.
8. 8 «А» сынып оқушысы Төлеубек Шағаланың авторлық шығармасы Абайға арнау.
1-жүргізуші

Сонымен бүгінгі байқауымыздың үшінші кезеңі де өз мәресіне жетті.

Әділқазылар алқасы қорытындысын шығарғанша алдарыңызда 9 «А» сынып оқушысы Абылқайырқызы Гүлзаттың орындауында күй «Ерке сылқым » қол соғып қарсы алыңыздар.
2-жүргізуші
Абай бізбен мәңгі бірге, өйткені Абай шығармалары ұлттық өнерді дамытудың жаңа бағыты ретінде қызмет атқарып келеді. XXІғ. қазақ әдебиеті Абай дәстүрін жалғастыра отырып өсті, жетілді. Абай ұлтымыздың туы.Абай адам өмірін мағыналы етуді, ақылға, еңбекке сүйеніп өмір сүруді, жамандық жасамауды , адамгершілікті сақтауды, жастарға өсиет етті.

1- жүргізуші
Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың: «Біздің міндетіміз бәсекелістікке лайық ұрпақ тәрбиелеу», - деген пікірі жастарға Абайша білім алу, Абайша ойлау, Абайша өмір сүру дегенді ұқтырады.
2- жүргізуші
Бүгінгі байқаудың қорытындысы мен марапаттау үшін құттықтау сөз мектебіміздің директоры Абишева Райхан Армияноваға беріледі.
1-жүргізуші

Абай әлемін бүкіл дүниеге таратушы кемеңгер ұлы Мұхтар «Мен Абай тереңінен шөміштеп қана іштім» деген екен. Ал біз Ұлы ғұлама тереңіне бас қойғанымызбен тек қана сол тереңнен дәм таттық қой деп ойлаймын. Сол себептен оқудан, білімге ұмтылушылықтан, ізденуден жалықпайық. Сондықтан балалар өз ғұламамыздың шығараларын қашан да дәріптеп, сүйе білейік достар!

Бүгін міне, Абай атамыздың шығармаларынан шалықтатып ән салып, күмбірлетіп күй төгілтіп, көркем сөз оқу шеберліктеріңді де шыңдадыңдар. Осында Абай сүйген шәкірттері бар екеніне біз бақыттымыз. Барлықтарыңның өз үлестеріңді қосып жауапкершілік пен қатысқандарыңа көп рақмет. Келесі кездескенше сау болыңыздар.

Көрінекілік: Көрнекіліктер: Абай суреті, оқулық, Абай шығармалары, кітап бұрышы, нақыл сөздер:

шара 7-9- сынып оқушылары арасында өтті.

-өмірмен, біліммен, ғылыммен байланысы болды.

- шараны мақсатына жету үшін ақынның тәрбиеге байланысты қара сөзімен аштым. - Жас ерекшеліктері ескеріген, тапсырмалар түсінікті және оны оқушылар нақты орындады.

- оқушылардың белсендікпен қатысты, эстетика мен өзін өзі саханада ұстағандары көңіліме қонды.

-Байқауға байланысты алдын-ала дайындық жұмыстары жүргізілді.

-Жоспарлағандай Абай шығармалары мен әндерін айту арқылы рухани танымын кеңейтіп, мәнерлеп жатқа айта білді.

Саханалық қойылымдарын да жақсы орындап шықты.

Абай шәкірттері де өз төл туындыларын оқып өздерінің дарындылықтары мен шеберліктерін де көрсете білді. Оқушылардың көңіл күйлері жақсы болды. Танылмай жүрген оқушыларды басқа қырынан да таныдық.

Тақырыбы: «Абай шығармалары ұрпақ аузында»

Жарыстың кезеңдері:

1«Мен жазбаймын өлеңді ермек үшін,

1.Жансұлтан Ғанижамал

Құлақтан кіріп бойды алар

Абдраман Наргиза 3 А сынып оқушысының орындауында Абайдың әні

2.Өлең сөздің патшасы сөз сарасы,

Сайысымыздың екінші кезеңі

Қортынды: Абай шығармаларының мағынасын терең бойлап ұғып-түсіне алатын, Абай дәстүрін жалғастырушылар тобы молая түскеніне бүгін тағы бір көзіміз жетті. Бүгінгі жеңімпаздарымызды шын жүректен құттықтап, әлі де биік шыңдардан көрінулеріне тілектеспіз.

Ұлылар үндестігі» әдеби - сазды іс - шара
Мақсаты:
Халқымыздың дана ақындары, ғұлама ойшылдары, Абай, Ыбырай, Мұқағали өлеңдері мен әндерінің таралуын насихаттау, бүгінгі ұрпақтарының ақындардың мұрасына қызығушылығын арттыру, оқып – білуге, тани түсуге ынталандыру.
Ғасырлар тоғысында ғасыр ақындарының ақындық таланттарын шәкірт жүрегіне ұялату, сол арқылы олардың бойында поэзия әлеміне, жалпы сөз өнеріне сүйіспеншілікті берік қалыптастыру.

Сәлеметсіздер ме құрметті ұстаздар, оқушылар!

Абай - один из самых великих поэтов казахского народа, переводчик, философ, политический деятель, музыкант.

Ыбырай Алтынсарин алғашқы мұғалім, қазақ халқының біртуар азаматы. Оның өлеңдері мен әңгімелері терең ойлы, халық жайлы.

1 - Сонымен балалар өздеріңіз байқағандай бүгінгі сазды кеш осы ұлылардың құрметіне арналып отыр.

Қалқам!
Мен Лермонтов, Пушкин де емен,

Жат жерді жастанғанда жазатайым,

Іздемпаздық менің де бар өнерім,

Ақынмын деп мен қалай айта аламын,

Бірінші номинация қатысушылары дайындалып отырсын.

Байқау қатысушыларының орындаулары

«Если страстно полюбишь науку, и само знание будешь считать подарком, то оно даст тебе высшее блаженство. Стремись к знаниям, стремись к ним страстно» Слово 32.

Абай Кунанбаев известен нам не только словами назидания, лирическими стихами и песнями, он известен нам своими изумительными переводами. Особенно его привлекали лирические произведения русских поэтов 18 века и немецкого драматурга и поэта Гёте.

Екінші номинация Әңгіме, қара сөз

Қара сөз бен әңгіме номинациясы қатысушыларын тыңдаймыз

Бүгінде Мұқағалидың 13 кітабы бойынша 1834 өлең, 19 поэмасы бар екені анықталып отыр. Мұқағалидың 35 мың жолға жуық өлеңі поэзия сүйер қауымның іздеп жүріп оқитын жырына айналды. Ақын өлеңдерінің 100 - ден астамын әндер жазылды. Соның ішінде 30 - дан астам жауһар жырларына Нұрғиса Тілендиев ән жазып берген екен.

Әділқазылар алқасына сөз береміз.

Викториналық сұрақтар