І тарау. Оқушылар арасындағы буллинг жағдайы. Қазақстандағы буллинг статистикасы.
ЮНИСЕФ мәліметтеріне сәйкес, әлемдегі 150 миллион бала мектепте немесе оның айналасында құрдастары тарапынан зорлықзомбылыққа ұшырайды екен. Қазақстан үшін мектептердегі зорлық-зомбылық мәселесі де өзекті. 2011 жылы Қазақстанда жүргізілген «мектептердегі балаларға қатысты зорлық-зомбылықты бағалау» зерттеуінің деректеріне сәйкес, білім беру ұйымдарында зорлық-зомбылық пен кемсітушілікпен 5-10 сынып
оқушыларының 66,2%-ы олардың 63,6% -ы куәгер ретінде, 44,7% - ы зардап шеккен адам ретінде, ал 24,2% - ы зорлық-зомбылық іс-әрекеттерін жасағанын мойындады. Көбінесе оқушылар (қатысушылардың 40,0% -ы) мазаққа ұшырап, оларды күлкі нысаны ретінде қабылдаған және заттарын бүлдірген. Оқушылар итеру, тепкі, аяқтан шалу, соққы сияқты қауіпқатерге екі есе аз (21,4%) ұшыраған немесе оларға шабуыл жасалған. Ақша бопсалау жағдайлары туралы оқушылардың 9,8%-ы хабарлады. Сауалнамаға қатысқандардың 8,5%-ы өз атына жыныстық сипаттағы сөздер мен қысым көрсету туралы айтылғанын, ал 7,4%-ы басқаларына қатысты осындай әрекеттердің куәгерлері болғанын айтады. Әрбір алтыншы оқушы (15,5%) гендерлік белгісі, ұлттық және діни ұстанымы, нәсіліне қарай, киім немесе тұратын жеріне байланысты, сондай-ақ мүгедектігі бойынша кемсітушілік көзқарас әрекеттерге душар болса, әрбір үшінші оқушы (36,1%) осындай жағдайдың куәгері болған.
2018 жылы ұлттық қоғамдық денсаулық сақтау орталығының (ҚР
ДМ ҰОЗО) «денсаулыққа қатысты мектеп жасындағы балалардың
тәртібі"» «Health behaviour in school-aged children» (HBSC) зерттеу тобы
Жасөспірімдер арасындағы денсаулық пен әл-ауқат көрсеткіштерін зерттеу
үшін қазақстандық оқушылар арасында сауалнама жүргізді. [2] Оқушыларға сауалнама жүргізу барысында олар буллинг/кибербуллингке қалай жиі қатысқанын немесе соңғы екі ай бойы мектепте оның құрбаны болуы туралы сұрақтар қойылды. ҰОЗО зерттеу тобы ғалымдарының пікірінше, буллинг құрбандарының да, буллердің де психикалық жағынан денсаулықтарында ақаулары бар екендігі анықталған. Белгілі болғандай, 11-15 жастағы жасөспірімдердің 17%-ы мектепте айына бір рет буллинг/айдап салудың құрбаны болған. Буллингтің құрбандары ауылдықтарымен салыстырғанда қала оқушылары арасында
жиі болады.
Қоры
тынды
10 мин
Нәтижелерді өңдеу
Оқушылардың мектеп өміріне қанағаттану көрсеткіші (Қ) болып
табылды. Барлық оқушылардың жауаптары балдарының жалпы сомасын
жауаптардың жалпы санына бөлуден жауабы шығады.
(Қ) 3 – тен көп - қанағаттанудың жоғары деңгейі;
(Қ) 2– ден 3-ке дейін - қанағаттанудың орташа дәрежесі;
(Қ) егер 2-ден аз болса, қанағаттанудың төмен деңгейі.
Одан кейін мектеп өміріне қанағаттанудың жоғары, орташа және төмен
деңгейі бар сыныптағы оқушылардың саны есептеледі. Деректер мектеп
бойынша жиынтық кестесіне еңгізіледі.
