6.3. Бейтараптану әрекеттері Бейтараптануреакциясы. Жоғарғы сыныпта «Химия» пәнінен химиялық үдеріс және химиялық реакциялар туралы толық мәлімет алатын боласыңдар. Бейтараптану реакциясы – негіздік және қышқылдық гидроксидтердің өзара әрекеттесіп, тұздар түзуі. Негіз және қышқылдың бейтараптану нәтижесінде ионның алма- су реакциясы жүреді. Бұл алмасуды қышқыл және сілтілі ортада индикатордың көмегімен тексеруге болады.
Бейтараптану реакциясы – негіздік және қышқылдық гидроксидтердің маңызды химиялық қасиеттері олардың өзара әрекеттесіп, тұздар түзуі. Мұны тұз түзілетін реакция деп те атай- ды. Бейтараптану әдісі асқазан сөліндегі қышқылдың мөлшерін анықтау үшін клиникалық зертханада (лабораторияда) қолданады.
Фармакологияда бейорганикалық қышқылдың (тұз, күкірт, бор).
және органикалық қышқылдың (сірке, шарап, лимон, салицил) мөлшеріне анализ жасағанда қолданады.
Бейтараптану реакциясы үдерісінде титрлеу әдісі кеңінен қолданылады – реакция аяқталғанша титрленген ерітіндіні там- шылап қосып отыру.
Бейтараптану реакциясын пайдалану.Бейтараптану әдісі – әртүрлі саланың зертханаларында кеңінен қолданылатын ана- лиздің бір түрі. Бұл әдіс қоршаған ортаның жағдайына бақылау жасау кезінде және дәрілік препараттарға анализ жасаған кезде медицинада, экологияда, санитарлық-гигиенада қолданылады. Сонымен бірге кәріз жүйелеріндегі ақаба сулар, тұз және әртүрлі ауыр металдардың жиналуын және тотығу деңгейін анықтау үшін де қолданады.
Бейтараптану реакциясына мысал ретінде қалдық сулар- ды тазартуда сүзгіден өткізіп бейтараптандыру әдісін қарастырып өтеміз. Тазарту кезіндегі сүзгімен бейтараптандыру әдісінде, қышқыл қалдық суларды алдын ала сәулелендіреді, ары қарай бейтараптандыру материалдарының арасынан (әк, бор) қатты жылдамдықпен сүзіп өткізеді.
7-дәріс. Заттардың түзілінуімен алынуы тақырыбын оқыту әдістері 7.1 Заттардыыі еруіне, ерімеуіне қарай жіктелуі, металлдар, бей металдар тақырыбын меңгерту әдістері
