Білім беру бағдарламасы біліктілігі : 071101 2 Топограф-геодезиялық және маркшейдерлік жұмыстардағы өлшеуші*



бет15/32
Дата05.06.2017
өлшемі7,36 Mb.
#17936
түріБілім беру бағдарламасы
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   32



ПӘН МАЗМҰНЫ

Тақырып мазмұны

Оқу нәтижесі



    1. Кіріспе


«Геодезия» оқу пәні. Оқу пәнінің мақсаты мен тапсырмалары, оның маманды даярлаудағы мәні. Негізгі түсінік пен анықтама. Геодезияның басқа да оқу пәндерімен байланысы. Геодезияның ғылым ретіндегі мәні. Заманауи геодезияның басты тапсырмалары. Геодезияның даму тарихынан қысқаша мағлұмат. Маркшейдер қызметіндегі мамандарды даярлаудағы геодезияның рөлі. Геодезия қызметінің құрылымы туралы жалпы мағлұмат.

Оқу пәнінің тапсырмаларын атайды.

Оқу пәнінің негізгі мақсаты мен тапсырмаларын атайды.

Геодезияның даму тарихы туралы жалпы мағлұматты атайды.


    1. Бөлім 1 Геодезия туралы жалпы мағлұмат


Тақырып 1.1 Жер көлемі мен үлгісі туралы түсінік

Жер көлемі мен үлгісі туралы түсінік. Геоид. Референц-эллипсоид. Красовский Эллипсоид. Жер қыртысы мен жазықтығының көрініс принципі. Жерде орналасқан нүктелерді анықтау тәсілдері.

Жер көлемі мен үлгісі туралы жалпы түсінікті атайды.

Жер көлемі мен үлгісі туралы жалпы түсінікті атайды.

Жер қыртысы мен жазықтығының көрініс принципін сипаттайды.

Жерде орналасқан нүктелерді анықтау тәсілдерін атайды.


Тақырып 1.2 Географиялық және тікбұрышты координаттар

Меридиандар мен параллельдер туралы түсінік. Географиялық ен мен ұзындық. Географиялық және тікбұрышты координаттар.

Географиялық және тікбұрышты координаттар туралы түсіндіреді.

Географиялық және тікбұрышты координаттардағы, географиялық ен мен ұзындықтың меридиандар мен параллельдері туралы түсіндіреді.

Тақырып 1.3 Гаусс кескіні

Гаусстың аумақтық кескіні туралы жалпы түсінік. Гаусс кескініндегі экватор жазықтығы мен осьтік меридиан аумағының көрінісі.

Жазық тіктөртбұрышты координат жүйесі. Абсцисс және ордината нүктелері. Қайта өңделген ордината.



Гаусстың аумақтық кескіні туралы мәлімдейді.

Гаусстың аумақтық кескіні туралы жалпы түсінігін мәлімдейді.

Жазық тікбұрышты жүйе мәнін ашады.



Тақырып 1.4 Топографиялық карта мен жоспардың номенклатурасы мен белгілеу

Карталар мен жоспардың номенклатурасы мен белгілеу мәні. 1:1000000 масштабындағы картаның номенклатурасы мен белгілеу. 1:500 000 до 1:500 масштабындағы карта мен жоспардың номенклатурасы мен белгілеу.

Топографиялық карта мен жоспардың номенклатурасы мен белгілеу мәнін анықтайды.

Топографиялық карта мен жоспардың номенклатурасы мен белгілеу мәнін анықтайды.

Тақырып 1.5 Геодезиядағы өлшемдер

Сызықтық және бұрыштық көлем өлшемінің бірлігі. Өлшем түрлері. Өлшем нақтылығы мен кемшілігі туралы түсінік. Жолдар ұзындығы мен бұрышын өлшеуге арналған құралдар. Өлшеу құралдарын біріктіру.

Геодезиядағы өлшем түрлерін сипаттайды.

Сызықтық және бұрыштық көлем өлшемінің бірлігін анықтайды.

Өлшем түрлерін түсіндіреді.

Жолдар ұзындығы мен бұрышын өлшеуге арналған құралдарды сипаттайды.


Тақырып 1.6 Сызықтық өлшемдерді жасау

Жолды өлшеу лентасы және рулеткамен өлшеу. Жерді нүктемен бекіту. Жол ұзындығын өлшеу құралдарымен өлшеуді жүргізу. Жіп тәрізді ұзындықты өлшеу құралы, теориясы. Жіп тәрізді ұзындықты өлшеу құралымен өлшеу. Жіп тәрізді ұзындықты өлшеу құралымен нақты өлшем жүргізу. Екі көріністі оптикалық ұзақтықты өлшеу құралы туралы түсінік, оның нақтылығы.

Жол ұзындығын өлшеуді жүргізу тәртібін түсіндіреді.

Жол ұзындығын өлшеуді жүргізу тәртібін түсіндіреді.

Ұзақтықты өлшеу құралдарын сипаттайды.



Тәжірибелік жұмыс № 1

Жол ұзындығы мен иілім бұрышын өлшеу.

Жол ұзындығы мен иілім бұрышын өлшейді.

Жол ұзындығы мен иілім бұрышын өлшейді.

Тәжірибелік жұмыс № 2

Жіп тәрізді ұзындық өлшегіш бойынша ұзындықты анықтау.

Ара қашықтықты анықтау.

Жіп тәрізді ұзындық өлшегіш бойынша ара қашықтықты анықтау.

Бөлім 2 Топографиялық карта мен жоспар

Тақырып 2.1 Масштабтар

Масштабты анықтау. Масштабтар түрлері: сандық, сызықтық, көлденеңнен. Сызықтық және көлденеңінен масштабты жасау. Масштаб нақтылығы. Масштабтарды қолдану.

Масштабты құру тәртібін мәлімдейді.

Масштабтар түрлерін атайды және сипаттайды.

Сызықтық және көлденеңінен масштабты жасау тәртібін сипаттайды.



Тәжірибелік жұмыс № 3

Сандық, сызықтық және көлденең масштабты құру.

Масштабтарды құруды орындау.

Сандық, сызықтық және көлденең масштабты құруды орындайды.

Тақырып 2.2 Жоспар, карта және жергілікті жер көрінісі туралы түсінік

Карта, жоспар мен профиль түсініктерін анықтау. Карта мен жоспар арасындағы айырмашылық. Карта мен жоспар түрлері мен оларды белгілеу. Карта мен жоспарда жер бетіндегі құбылыстар көрінісі үшін шартты белгілер.

Түсінік мәнін ашады: карта, жоспар мен профиль.

Түсінік мәнін ашады: карта, жоспар мен профиль.

Карта мен жоспардағы шартты белгілерді сипаттайды.



Тақырып 2.3 Жоспар мен картадағы иілімдер көрінісі

Жер бетіндегі иілімнің негізгі үлгісі. Карталар мен жоспарлардағы иілім көрінісінің тәсілдері. Көлденең тәсілінің мәні.

Топографиялық жоспарларды оқу.



Топографиялық жоспарларды оқиды.

Карталар мен жоспарлардағы иілім көрінісінің тәсілдерін түсіндіреді.

Топографиялық жоспарларды оқиды.



Тақырып 2.4 Бағыт көрсету

Жер сызының бағыты туралы түсінік. Тұрғылықты жерге қатысты картаның бағытталуы туралы түсінік. Бейімдеуші бұрыштар: географиялық және магниттік азимуттар, румба, дирекциондық бұрыштар.

Меридиандардың жақындасуы. Магниттік стрелканы бейімделуі. Бағыттаушы бұрыштар арасындағы байланыс.



Бейімдеуші бұрыштарды сипаттайды.

Тұрғылықты жерге қатысты картаның бағытталуы туралы түсіндіреді.

Бейімдеуші бұрыштарды сипаттайды.



Тәжірибелік жұмыс № 4

Бағыттаушы бұрыштарды анықтау.

Бейімдеуші бұрыштарды анықтайды.

Бейімдеуші бұрыштарды анықтайды.

Тақырып 2.5 Тура және кері геодезиялық тапсырмалар

Тура және кері геодезиялық тапсырмалар. Жазықтықтағы тура және кері геодезиялық тапсырмалар формуласы. Шешу тәртібі.

Жазықтықтағы тура және кері геодезиялық тапсырмаларын тұжырымдайды.

Жазықтықтағы тура және кері геодезиялық тапсырмаларын тұжырымдайды.

Тәжірибелік жұмыс №5

Тура және кері геодезиялық тапсырмаларын шешу.

Геодезиялық тапсырмаларды шешеді.

Тура және кері геодезиялық тапсырмаларды шешеді.

Тақырып 2.6 Геодезиялық желіні жасау

Геодезиялық жұмыстарын жүргізудің жалпы тәртібі – жалпыдан жекеге. ТМД мемлекеттік геодезиялық желісін орналастыру әдістері: триангуляция, полигонометрия, трилатерация, нивелирлеу. Сыртқы белгілер мен геодезиялық пунктар орталығы. Желілердің жиынтығы. Түсірілім желісі.

Геодезиялық желіні жүргізу туралы жалпы түсінігін түсіндіреді.

Геодезиялық желіні жүргізу туралы жалпы түсінігін түсіндіреді.

Тақырып 2.7 Түсірілім туралы түсінік

Түсірілім түрлері: тура, көлденең, топографиялық. Түсірілімді жүргізудің негізгі үдерісі. Дала және камералық жұмыстар.

Түсірілім түрлерін атайды және сипаттайды.

Түсірілім түрлерін атайды және сипаттайды.

Дала және камералық жұмыстардың түсірілім жүргізудің негізгі үдерісін сипаттайды.



Тақырып 2.8 Нақтылықтың төменгі дәрежедегі түсірілім

Нақтылығы төмен түсірілімнің қарапайым түрлері: эккер және өлшеу лентасымен түсірілім, буссольмен түсіру, көзбен өлшеу түсірілімі.

Нақтылығы төмен түсірілім түрлерін сипаттайды.

Нақтылығы төмен түсірілім түрлерін сипаттайды.

Бөлім 3 Топографиялық карта мен жоспарлар бойынша тапсырмаларды шешу

Тақырып 3.1 Топографиялық жоспарлар мен карталардағы өлшем

Жоспардағы берілген нүктелер арасындағы сызық ұзындығын өлшеу. Жоспардағы көлденең бұрыштарды өлшеу. Карта мен жоспар бойынша географиялық және тікбұрышты координаттарды анықтау.

Топографиялық жоспарлар мен карталардағы өлшем үдерістерін сипаттайды.

Топографиялық жоспарлар мен карталардағы өлшем үдерістерін сипаттайды.

Тақырып 3.2 Топографиялық жоспар бойынша инженерлік тапсырмаларды шешу

Көлденең арқылы жоспар бойынша жер аумағының нүктесін анықтау. Иілу бұрышы мен сызық қисығын анықтау. Иілу бұрышы мен еңіс үшін графиктерді салу, олардың құрылысы мен пайдалану. Жоспарда артқы еңісі бар сызықтарды салу. Берілген бағыт бойынша профильді салу. Жоспарда су жинақ аумағының шегін анықтау. Жоспар бойынша тұрғылықты жердің жер жұмыстары көлемін анықтау.

Топографиялық жоспар бойынша инженерлік тапсырмаларды атайды.

Топографиялық жоспар бойынша инженерлік тапсырмаларды атайды, олардың шешімін түсіндіреді.

Тәжірибелік жұмыс № 6

Тұрғылықты жердің топографиялық жоспары бойынша тапсырмаларды шешу.

Тұрғылықты жердің топографиялық жоспары бойынша тапсырмаларды шешеді.

Тұрғылықты жердің топографиялық жоспары бойынша тапсырмаларды шешеді.

Тақырып 3.3 Аудандарды анықтау тәсілдері

Жоспарда аумақтарды анықтау тәсілдері: аналитикалық, графикалық, механикалық. Тікбұрыштық координат пен шың бойынша ауданды есептеу. Графикалық тәсіл – тұрғылықты жер ауданын геометриялық фигураларға бөлу. Палетка көмегімен аудандарды анықтау.

Жоспарда аудандарды өлшеудің механикалық тәсілі. Полярлық планиметр құрылысы мен теориясы. Тұрақты планиметрді анықтау. Планиметрмен аудандарды өлшеу тәртібі мен тәсілі. Планиметрмен жұмыстың негізгі ережелері.



Аудандарды анықтау тәсілдерін сипаттайды.

Аудандарды анықтау тәсілдерін атайды және сипатайды.

Тәжірибелік жұмыс № 7

Әртүрлі тәсілдер арқылы фигураның ауданын анықтау.

Фигура ауданын анықтау.

Әртүрлі тәсілдер арқылы фигураның ауданын анықтайды.

Бөлім 4 Теодолиттік түсірілім

Тақырып 4.1 Теодолиттік түсірілімді қолдану саласы және жалпы түсінік

Теодолит түсірілімін қолдану мәні мен облысы. Қолданылатын құралдар.

Тұрғылықты жердің тік және көлденең бұрыштарын өлшеу принциптері.



Теодолит түсірілім атайды және қолдану саласы.

Теодолит түсірілімін қолдану мәні мен облысын мәлімдейді.

Тақырып 4.2 Теолит мәні, құрылысы мен түрлері

Теодолиттің геометриялық схемасы. Оптикалық теодолит құрылысы және оның негізгі бөлімдері: лимб, алидада, дүрбі, деңгей, тіреуіш. Теодолиттердің есептік жүйесі: верньер, штрихтық және шкаласы бар микроскоптар, олардың құрылымы, нақтылығы.

Оптикалық теодолиттер түрлері. Олардың құрылымының ерекшеліктері және негізгі техникалық сипаты. Тік және көлденең дөңгелек бойынша есептеу тәртібі. Электрондық теодолиттер. Теодолиттерді қолдану ережесі, сақтау және транспорттау.



Теодолиттер құрылысы мен түрлерін сипаттайды.

Теодолиттер құрылысы мен түрлерін сипаттайды және қолдану мәнін түсіндіреді.

Тәжірибелік жұмыс № 8

Арнайы макеттер бойынша теодолиттер конструкциясын зерттеу.

Теодолиттер конструкциясын зерттейді.

Арнайы макеттер бойынша теодолиттер конструкциясын зерттейді.

Тақырып 4.3 Теолит тексерулері мен түзету

Теодолиттің негізгі осі. Теодолиттердің геометриялық шарттарын орындауы, олардың түзетулері.

Теолиттерді тексеру мен түзету тәртібін зерттейді.

Теолиттерді тексеру мен түзету тәртібін зерттейді.

Тәжірибелік жұмыс № 9 (4 сағат)

Теолиттерді тексеру мен түзетуді жүзеге асыру.

Теолиттерді тексеру мен түзетуді жүзеге асыру.

Теолиттерді тексеру мен түзетуді жүзеге асырады.

Тақырып 4.4 Теолит арқылы бұрыштарды өлшеу

Көлденең бұрыштарды өлшеу тәсілі. Теодолиттерді жұмыс жасау қалпына келтіру (орталық және көлденең). Дала журналына жазбаларды жазу. Бұрыштарды өлшеу дұрыстылығын қадағалау.

Теодолитпен тік бұрыштарды өлшеу. Тік дөңгелектің «нүкте орны» (НО) түсінігі. НО анықтау. Тік бұрышын өлшеу кезіндегі әрекет тәртібі. Дала журналына есептерді жазу. Өлшеу дұрыстылығын қадағалау. Тік бұрыш мәнін ессептеу.



Бұрыштарды өлшеу тәсілдерін сипаттайды.

Тік және көлденең бұрыштарды өлшеу тәсілін атайды және сипаттайды.

Тәжірибелік жұмыс № 10

Табу мен қайталау тәсілімен көлденең бұрыштарды өлшеу.

Көлденең бұрыштарды өлшеу.

Табу мен қайталау тәсілімен көлденең бұрыштарды өлшейді.

Тәжірибелік жұмыс № 11 (4 сағат)

Тік бұрыштарды өлшеу.

Тік бұрыштарды өлшейді.

Тік бұрыштарды өлшейді.

Тақырып 4.5 Теолит түсірілімін жүргізу

Теодолит түсірілімі кезіндегі өндірістің жалғасуы: даярлық, дала және камералық.

Тұсірілім желісін жасау. Иілу бұрышы, көлденең бұрыш пен сызық ұзындығының дала өлшемі. Сызықтық және бұрыштық өлшемін қадағалау. Дала журналына жазбаларды жүргізу. Дала журналын өңдеу.

Нақты түсірілім тәсілдері: тікбұрышты координат, полярлы, сызықтық және бұрыштық засечка, айналма. Абрис түсірілімін жүргізу.


Теодолит түсірілімін жүргізу мәнін ашады.

Теодолит түсірілімін жүргізу мәнін ашады.

Тәжірибелік жұмыс № 12 (4 сағат)

Теолит түсірілімін жүргізу (2-3 точек).

Теолит түсірілімін жүргізеді.

Теолит түсірілімін жүргізеді.

Тақырып 4.6 Теодолиттік түсірілім кезіндегі камералық жұмыстар

Жабық теодолиттік барысындағы бұрыштық үйлеспеушілікті есептеу. Шекті үйлеспеушілікті анықтау. Қадағалау. Оң және сол бұрыштарды өлшеу үшін жақтардың дирекциондық бұрышын есептеу. Дирекциондық бұрыш есептеуін қадағалау.

Координаттардың өсімін есептеу. Теодолиттік ағымдағы тұйықталған және тұйықталмаған координаттар артылыстағы үйлеспеушілік. Абсолюттік және біркелкі үйлеспеушілік ағымын есептеу. Үйлеспеушілік шегі. Қскен координаттарға үйлеспеушілікті тарату. Қадағалау. Теодолит ағымындағы нүктелер координатын есептеу.

Теодолит түсірілімі аумағының жоспарын құру. Координаттық торды салу. Жоспарға ағым нүктесін салу. Салынған нүктелер дұрыстығын қадағалау. Жоспарға жағдайрлады салу. Жоспарды графикалық рәсімдеу.


Теодолиттік түсірілім кезіндегі камералық жұмыстарды сипаттайды.

Теодолиттік түсірілім кезіндегі камералық жұмыстарды сипаттайды.

Тәжірибелік жұмыс № 13 (4 сағат)

Теодолит ағымындағы нүкте координаты тізімін есептеу (тұйықталған немесе тұйықталмаған). Теодолит түсірілімі ауданының жоспарын құру.

Теодолит түсірілімі ауданының жоспарын құрады.

Теодолит ағымындағы нүкте координаты тізімін есептейді.

Теодолит түсірілімі ауданының жоспарын құрады.



Бөлім 5 Геометриялық нивелирлеу

Тақырып 5.1 Нивелирлеу мәні мен түрлері

Нивелирлеу мәні. Нивелирлеу түрлері. Геометриялық нивелирлеу мәні мен тәсілдері. Нивелирлеу белгілері.

Геометриялық нивелирлеу тәсілдерін сипаттайды.

Геометриялық нивелирлеу мәнін ашады мен тәсілдерін сипаттайды.

Тақырып 5.2 Нивелирлеулер. Нивелирлеу рейкасы

Нивелирлеу түрлеру. Элевациондық винті бар нивелирлеудің геометриялық схемасы.

Деңгейлі нивелирлеудің негізгі бөлігі. Компенсаторы бар нивелирлеу, олардың құрылысы.

Нивелирді тексеру және жөндеу.

Нивелир рейкасы және олардың мәні. Рейка түрлері. Рейкаларды тексеру.



Нивелир құрылысын, нивелир рейкасын сипаттау.

Нивелир рейкасын, нивелир түрлерін, құрылысын атайды, нивелирді жөндеуді сипаттайды.

Тәжірибелік жұмыс № 14

Әртүрлі нивелир конструкциясын зерттейді. Бірнеше пунктердің артуын анықтау.

Артуды анықтау.

Нивелир конструкциясын сараптамалайды. Артуды анықтайды.

Тақырып 5.3 Геометриялық нивелирлеуді жүргізу

Тағайындау. Трассаны нивелирлеу бойынша дала жұмыстарын жасау: басты қисық нүктелерді бөлу, пикетаждарды бөлу, пикетаж журналдарын жүргізу, қисықтарды бөлшектеп бөлу, дала өлшемі. Станциядағы жұмыс тәртібі, өлшемді қадағалау. Дала журналдарында жазбаны жүргізу.

Геометриялық нивелирлеуді жүргізу тәртібін сипаттау.

Геометриялық нивелирлеуді жүргізу тәртібін, станция жұмыстарының тәртібін, дала журналдарында жазбаларды жүргізу тәртібін сипаттайды.

Тәжірибелік жұмыс № 15

Трасса нивелирлеуін жүргізу.

Трасса нивелирлеуін жүргізеді.

Трасса нивелирлеуін жүргізеді.

Тақырып 5.4 Геометриялық нивелирлеу нәтижесін камералдық өңдеу

Тарссаны нивелирлеу журналын өңдеу, әр бетті қадағалау. Артуды есептеу. Нивелирлеу ағымының үйлеспеушілігін анықтау. Нивелирлеу ағымындағы шекті үйлеспеушілік. Үйлеспеушілікті тарату. Нивелирлеу нүктелерін бағалауды есептеу.

Тарссаның бойлық профилін жасау. Профиль масштабтары. Профильді рәсімдеу. Жобалық желі мен оның тапсырмасы. Нақты және жоспарлы бағалау. Нөлдік жұмыстардағы нүкте орнын анықтау.



Геометриялық нивелирлеу нәтижелерін камералдық өңдеу тәртібін сипаттау.

Геометриялық нивелирлеу нәтижелерін камералдық өңдеу тәртібін сипаттау.

Тәжірибелік жұмыс № 16 (4 сағат)

Трассаны нивелирлеу журналын өңдеу. Трассаның бойлық профилін жасау.

Трассаны нивелирлеу журналын өңдеуді жүзеге асырады.

Трассаны нивелирлеу журналын өңдеуді жүзеге асырады, трассаның бойлық профилін жасайды.

Тақырып 5.5 Тригонометриялық нивелирлеу

Тригонометриялық нивелирлеу әдісінің мәні. Тригонометриялық нивелирлеу әдісі арқылы артуды анықтау.

Тригонометриялық нивелирлеу әдісінің мәнін ашады.

Тригонометриялық нивелирлеу әдісінің мәнін ашады.

Тәжірибелік жұмыс № 17

Тригонометриялық нивелирлеу әдісі арқылы артуды анықтау.

Артуды анықтайды.

Тригонометриялық нивелирлеу әдісі арқылы артуды анықтайды.

Тақырып 5.6 Жер бетін нивелирлеу

Қолдану саласы. Өлшеуді жүзеге асыру. Дала журналы. Пикеттің артуы мен бағасын есептеу. Көлденең жазықты салу және жоспарды рәсімдеу. Шаршы бойынша жер бетін ниверлирлеу.

Жер бетін нивелирлеуді түсіндіреді.

Жер бетін нивелирлеуді түсіндіреді.

Тәжірибелік жұмыс № 18

Шаршы бойынша қабатты ниверлирлеу.

Шаршы бойынша қабатты ниверлирлеуді жүзеге асыру.

Шаршы бойынша қабатты ниверлирлеуді жүзеге асырады.

Бөлім 6 Тахеометриялық түсірілім

Тақырып 6.1 Тахеометриялық түсірілім мәні және қолданатын құралдар

Тахеометриялық түсірілім мәні және қолдану саласы. Тахеометриялық түсірілім түсінігі. Қолданылатын құралдар. Тахеометр құрамы және оны тексеру. Жұмыс принципі. Электрондық тахеометр.

Тахеометриялық түсірілім мәнін ашады.

Тахеометриялық түсірілім мәнін ашады.

Құралды сипаттайды және қолданылатын құралдарды тексеру тәртібі.



Тәжірибелік жұмыс № 19

Электрондық тахеометр құралын зерттеу.

Электрондық тахеометр құралын сараптамалайды.

Электрондық тахеометр құралын сараптамалайды.

Тақырып 6.2 Тахеометриялық түсірілімді жүргізу

Тахеометриялық түсірілім кезінде түсірілімдік дәлелдеу. Тахеометриялық жолды салу және жағдайды және иілімді түсіру. Түсірілім абрисін және дала журналын жүргізу. Дала өлшемдерін қадағалау.

Тахеометриялық түсірілімді жүргізу тәртібін зерттейді.

Тахеометриялық түсірілімді жүргізу тәртібін мәлімдейді.

Тәжірибелік жұмыс № 20 (4 сағат)

Тахеометриялық түсірілімді жүргізу (2-3 точек).

Тахеометриялық түсірілімді жүргізеді.

Тахеометриялық түсірілімді жүргізеді.

Тақырып 6.3 Тахеометриялық түсірілімді жүргізу кезіндегі камералдық жұмыс

Тахеометриялық түсірілім журналын өңдеу.

Тахеометриялық түсірілім ауданында жоспарды жасау. Жоспарға станция мен пикет нүктесін түсіру тәртібі.

Көлденеңді сызу. Тахеометриялық түсірілім ауданында жоспарын рәсімдеу.


Тахеометриялық түсірілімді жүргізу кезіндегі камералдық жұмысты сипаттайды.

Тахеометриялық түсірілімді жүргізу кезіндегі камералдық жұмысты сипаттайды.

Тәжірибелік жұмыс № 21 (4 сағат)

Тахеометриялық түсірілім журналын өңдеу. Жергілікті ауданда тахеометриялық жоспарды құру.

Жергілікті ауданда тахеометриялық жоспарды құрады.

Тахеометриялық түсірілім журналын өңдеуді жүзеге асырады.

Жергілікті ауданда тахеометриялық жоспарды құрады.



Бөлім 7 Мензуалды түсірілім

Тақырып 7.1 Мензуалды түсірілім мәні және тағайындау

Мензуалды түсірілімді қолдану саласы. Жұмыстың негізгі үдерісі. Мензуалды түсірілімнің ерекшеліктері мен кемшілігі.

Мензуалды түсірілім мәнін ашады.

Мензуалды түсірілім мәнін ашады.

Тақырып 7.2 Мензуалды кешен, оның мәні, құрылымы мен тексеру

Мензуалды кешенге кіретін құралдар (кипрегель, мензула). Кипрегельдің негізгі бөлігі және оны тексеру. Мензуланың негізгі бөлігі мен оны тексеру.

Мензула кешеніне кіретін құралдардың мәнін сипаттайды.

Мензуалды кешенге кіретін құралдардың мәнін, құрамын және тексеруін сипаттайды.

Тақырып 7.3 Мензуалды түсірілімді жүргізу

Жұмысқа планшет пен мензуалды кешенді даярлау. Мензуалды түсірілім кезінде тірек желісін құру тәсілі. Кипрегельмен қашықтық пен артықшылықты өлшеу. Мензуалды түсірілім станциясы жұмысының тәртібі. Ауыспалы нүктелер мен олардың планшеттегі орны. Мензуалды ағымды салу. Көлденеңді интерполяциялау және түсірілім толықтығы. Мензуалды түсірілім жоспарын рәсімдеу.

Мензуалды түсірілімді жүргізу тәртібін атайды.

Мензуалды түсірілімді жүргізу тәртібін атайды.

Бөлім 8 Фототопографиялық түсірілім

Тақырып 8.1 Жер үстіндегі фототопографиялық түсірілім туралы түсінік

Фототопографиялық түсірілім түрлері. Жер үстіндегі фототопографиялық түсірілім мәні. Жер үстіндегі фототопографиялық түсірілім кезіндегі дала және камералды жұмыстар. Жер үстіндегі фототопографиялық түсірілім материалдары бойынша жоспарды құрастыру.

Фототопографиялық түсірілім мәнін ашады.

Фототопографиялық түсірілім мәнін ашады және түрлерін атайды.

Тақырып 8.2 Аэрофототопографиялық түсірілім туралы түсінік

Аэрофототопографиялық түсірілім туралы жалпы түсінік. Аэрофототопографиялық жұмыс өндірісінің негізгі үдерістері. Аэрофототүсірілім материалдарын камералды өңдеу және аэрофототүсірілім бойынша топографиялық жоспарды құру туралы түсінік.

Аэрофототопографиялық түсірілім мәнін ашады.

Аэрофототопографиялық түсірілім мәнін ашады.

Аэрофототүсірілім бойынша топографиялық жоспарды құруды түсіндіреді.



Тақырып 8.3 Түсірілімнің арнайы түрлері

Параплан туралы түсінік. Жер бетіндегі және ауадағы түсіріп алу. Спутниктік геодезия әдісі.

Түсірілімнің арнайы түрлерін атайды.

Түсірілімнің арнайы түрлерін атайды.

НҰСҚАУЛЫҚ

«Геодезия» пәні бойынша оқу бағдарламасын жүзеге асыру үшін оқытуды ұйымдастырудың келесі үлгілерін ұсынады: дәріс, семинарлар, экскурсиялар, тәжірибелік сабақтар.

Оқыту материалдары мазмұнының ерекшелігі мен күрделілігін есепке ала отырып оқытудың келесі әдістерін ұсынамыз: жеке және фронталды әңгімелесу, нақты жағдайларды сараптамалайды, имитациялық жаттығулар, семинар-пікір таластар.

Танымдық қызметін ұйымдастыру үлгісі ұсыныс сипатында беріледі. Бөлімдерді оқуға берілетін сағаттар саны мазмұнның минимумын сақтаған кезде ғана өзгертіледі.

Берілген оқу бағдарламасы карталар мен жоспарларды құру мақсатында жер бетін әртүрлі әдістермен зерттеуді, геодезиялық құралдар құрамы мен қолдану; теодолиттік, биіктік және топографиялық түсірілім өндірісі технологиясын меңгеру, түсірілім нәтижесі бойынша тұрғылықты жер ауданын жоспарын құру мен өлшеу нәтижесін камералды өңдеуді қарастырады.

Оқу пәні бойынша оқу бағдарламасы білім алушының білім, білу керек және дағдыға бағытталған:

Сызу және топографиялық сызу негізі;

Тау-кен ісі;

Геология.

Оқу пәнінде алған білімі келесі пәндерді оқуда қолданылады: «Жоғары геодезия негіздері», «Маркшейдер ісі», «Маркшейдер ісін ұйымдастыру» және тәжірибе.

Оқыту пәнін оқу барысында жалпы кәсіптік және арнайы пәндер пәндерімен міндетті түрде интеграция жасау қажет.

Пәнді оқу нәтижесінде «Геодезия» студенттер:



білуі қажет:

– Жер көлемі мен үлгісі;

– көледенең жоба;

– нүкте координаты мен биіктігі;

– сызықтық және бұрыштық көлем өлшемінің бірлігі;

– өлшем ақаулары мен нақтылығы;

– мемлекеттік геодезиялық желіні құру әдістері: триангуляция, полигонометрия, трилатерация, нивелирлеу;

– түсірілім, олардың түрлері;

– меридиандар, параллелдер мен географиялық координаттар;

– жер бетіндегі жағдай көрінісініің шертты белгілері;

– жергілікті желіні бейімдеу;

– бейімдеуші бұрыштар;

– теодолиттік түсірілімді қолдану облысы мен тағайындау;

– теодолиттер қасиеті, нивелиров;

– теодолиттік түсірілім кезіндегі камералық жұмыстар;

– нивелирлеу мазмұны мен нивелирлеу түрлері;

– топографиялық түсірілім мазмұны мен тағайындау;

– тахеометриялық түсірілім түсінігі;

– жұмыстың негізгі үдерістері, мензуальді түсірілімді қолдану саласы;

– жерасты фототопографиялық түсірілім;

– тау графикалық құжаттама түрлері;

– кен және қоршаған ортаны қорғау, тау-кен жұмыстарын жүргізудің қауіпсіз әдістері бойынша шаралар;



істей алуы қажет:

– сызық иілуінің бұрышы мен ұзындығын өлшеу;

– сызықтық және қиғаш масштабтарды салу;

– тегіс өтпелі, көлденеңінен профиль салу;

– бағытталудың магниттік азимутын өлшеу;

– теодолит тексерісін жүргізу, нивелира;

– тіктеуіштің көмегімен визирлік мақсатты орталықтандыру мен орнықтыруды жүзеге асыру;

– теодолиттік қадам бекеттерінің координаттарын есептеу;

– дала өлшемдерінің нәтижелерін өңдеуді орындау;

– жергілікті участокта тахеометрикалық жоспарды құру.

Оқыту пәнін оқу үдерісінде міндетті түрде келесі жағдайларды жасау қажет:

– болашақ мамандыққа қызығушылықты, тиянақтылықты тәрбиелеу;

– назар қоюды, кең түрде ойлауды, көзбен өлшеуді дамыту.


МАРКШЕЙДЕР ІСІ
Пән мақсаты – даярлау, кескіндеу мен тазалау өндірісіндегі түсірілім жұмыстарын; тау өндірісіндегі тік түсірілімін; қосарлы түсірілімді; жерасты құрылысын салу мен пайдалану жұмыстарын маркшейдерлік қамтамасыз етуді; пайдалы қазбалар кен орындарын ашық тәсілі арқылы өндіруді маркшейдерлік қамтамасыз етуін зерттеу.
ПӘНГЕ ҚЫСҚАША СИПАТТАМА

Бөлім, тақырып

Оқу сағаттарының саны

Барлығы

Зертханалық және тәжірибелік сабақтар




1

2

3

Біліктіліктер:

071101 2 – Маркшейдер және топографиялық-геодезиялық жұмыстардағы өлшеуші*



071102 2 – Маркшейдер жұмыстарындағы тау жұмыскері*

Кіріспе

2




Бөлім 1 Тау кәсіпорының үстінде тірек және түсірілім желісін жасау және дамыту

8




1.1 Жалпақ тікбұрышты координат жүйесі

4




1.2 Тау кәсіпорын үстіндегі тірек желісі, жиынтық желісі және түсірілім желісі

4




Бөлім 2 Жерасты теодолитті түсірілім

44

28

2.1 Жерасты маркшейдер түсірілімі туралы жалпы мағлұмат

1




2.2 Жоспарлы дәйектеменің жерасты маркшейдерлік тірек желісі

1




2.3 Жерасты маркшейдерлік тісірілім желісі

2




2.4 Тау теодолиттері

6

4

2.5 Жерасты түсірілім кезіндегі теодолиттер мен дабылдардың орталықтануы

4

2

2.6 Жерасты теодолит түсірілімі кезіндегі бұрыштарды өлшеу. Бұрыштарды өлшеу кемшіліктері

8

6

2.7 Жерасты теодолит ағымдағы сызық ұзақтығын өлшеу. Ұзақтықты өлшеу кемшіліктері

1




2.8 Жерасты теодолит түсірілімін жүргізу

7

6

2.9 Жерасты теодолитті түсірілімді камералық өңдеу

6

4

2.10 Жерасты полигонометриялық ағымдағы кемшіліктерді жинау

8

6

Бөлім 3 Кескіндеу және тазалаудағы маркшейдер жұмыстары

6

2

3.1 Кескіндеу және тазалаудағы маркшейдер жұмыстары туралы жалпы мағлұмат

2




3.2 Кескіндеу және тазалау өндірісіндегі түсірілімді жүргізу

4

2

Бөлім 4 Тау өндірісіндегі тік түсірілім

28

18

4.1 Жерастындағы тік түсірілім туралы жалпы мағлұмат

2




4.2 Нивелир құрамы мен тексеру

4

2

4.3 Жерасты өндірісінде геометриялық нивелирлеуді жүргізу. Кемшіліктердің жиналуы

6

4

4.4 Геометриялық нивелирлеудің камералдық өңдеуі

8

6

4.5 Жерасты өндірудегі тригонометриялық нивелирлеу. Кемшіліктердің жиналуы

8

6

Біліктіліктер:

071103 3 – Техник-маркшейдер



******* – САУ тау- кен құралдарының кіші инженері

Бөлім 5 Тау-кен кәсіпорнының маркшейдерлік графикалық құжаттама

12

4

5.1 Маркшейдерлік құжаттама мазмұны мен түрлері

2




5.2 Тау графикалық құжаттама

4




5.3 Маркшейдерлік графикалық құжаттаманы құру және рәсімдеу

6

4

Бөлім 6 Қосарлы түсірілім

20

8

6.1 Біріктіру түсірілімі түрлері және оларды тағайындау

2




6.2 Бір тік бөрене арқылы көлденең біріктіру түсірілім

4

2

6.3 Екі тік бөрене арқылы көлденең біріктіру түсірілім

4

2

6.4 Гироскопиялық бағыт көрсету

6

4

6.5 Тау-кенінің шыңы туралы жоғарғы белгіні беру

4




Бөлім 7 Жерастын өндеу кезіндегі біріктіру маркшейдер жұмыстары

20

10

7.1 Тау өндірісіне бағытталған тапсырмалар

2




7.2 Қарсы кенжар өндірісін жүргізу арқылы маркшейдер жұмыстары

4




7.3 Кенжарлардың нақты қабысуын алдын ала бағалау

12

10

7.4 Тау өндірісін және қоймалардағы пайдалы қазбалар қорын өлшеу

1




Бақылау жұмысы

1




Бөлім 8 Жерасты құрылысын салу мен пайдалануды маркшейдерлік қамтамасыз ету

24

12

8.1 Кәсіпорын алаңындағы маркшейдер жұмыстары

4




8.2 Шахтаны көтеруді құрау кезіндегі маркшейдер жұмыстары

8

6

8.3 Шахтаның бөренелерін құру мен армирлау, өту кезіндегі маркшейдер жұмыстары

4




8.4 Бөрене жанында өндіру кезіндегі маркшейдер жұмыстары

8

6

Бөлім 9 Пайдалы қазбалар кен орындарын ашық түрде өндіруін маркшейдерлік қамтамасыз ету

24

4

9.1 Пайдалы қазбалар кен орындарын ашық түрде өндіру кезінде тірек түсірілім желісін құру және дамыту

4




9.2 Пайдалы қазбалар кен орындарын ашық түрде өндіру кезіндегі түсірілім жұмыстары

12




9.3 Пайдалы қазбалар кен орындарын ашық түрде өндіру кезіндегі арнайы жұмыстар

8

4

Бөлім 10 Кен орындарын өндіру кезінде жер бетінде және тау жынысы сілеміндегі геомеханикалық және геодинамикалық үдерістер және оларға мониторинг жасау

22

14

10.1 Кен орындарын ашық түрде өндіру кезінде тау жынысы сілеміндегі геомеханикалық үдеріс туралы жалпы мағлұмат

2




10.2 Пайдалы қазбаларды жерасты өндіру кезіндегі тау жынысы мен жер беті қабатының жылжуы

6

4

10.3 Ғимараттарды, құрылыстарды қауіпсіз әзірлеу шарттары және оларды қорғау шаралары

6

4

10.4 Қауіпті аймақтарда қауіпсіз тау жұмыстарын жүргізуін маркшейдерлік қадағалау. Пайдалы қазбалар кен орындарын өндіру кезіндегі геомеханикалық үдерістер мониторингі

8

6

Курстық жоба

30




Барлығы

240

100


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   32




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет