Білім беру бағдарламасы «Білім» топтарына арналған Құрастырған: Есенова С. Н оқытушы, психология магистрі

Негізгі түсініктер:эмоция, стресс, ерік

жүктеу/скачать 0,89 Mb. бет 21/92 Дата 27.11.2022 өлшемі 0,89 Mb. #160005 түрі Білім беру бағдарламасы

Бұл бет үшін навигация:

• Эмоция

Негізгі түсініктер:эмоция, стресс, ерік Сезім - адамның өзіне,өзге адамдарға, айналасындағы заттар мен құбылыстарға көңіл-күйінің қатынасын білдіретін және оларды бейнелейтін психикалық процес. Сезімдер адамның тіршілік қажетіне, өзара қарым- қатынасына байланысты сан алуан формаларда көрінеді. Адам сезімдері тарихи-әлеуметтік сипатта болады. Демек, адамның өмірі қоғамға байланысты, оның әрекеті де қоғамдық саналы әрекет. Олай болса, адамның сезімдері де коғамдық сипатта болып, сезімнің мазмұнын коғамдық болмыс белгілеп отырады. Сезімдерден эмоциларды айыра білу кажет. Эмоция - дегеніміз, адамның органикалық мұқтаждықтарын қанағаттандыру не қанағаттандырмауға байланысты туатын психикалық күйлер. Сезімдерді эмоциялардан дұрыс айыра білмеушілік, бұл екеуінің мәнін бірдей ұғу, кейде қате түсініктерге де соқтырады. Мәселен, осындай түсінік жануарлар мен адам психикасының арасындағы айырмашылықтарды бүркемелеуі мүмкін. Жануарлар эмоциясы түгелдей биологиялық сипаттағы құбылыс, бұл жануарлардың сыртқы ортаға бейімделу көрінісінен, әр түрлі шартсыз рефлекстердің тізбегінен немесе инстинкттерінен байқалады. Арнайы зерттеулер эмоциялық тебіреністердің ми қыртысы астындағы орталықтардың нервтік қозуынан вегетативтік нерв жүесінде жүріп жатқан физиологиялық процестерден болатынын көрсетті.Эмоциялық процестер адам организмінде, оның тыныс алу, ас қорыту мүшелерінде, жүрек-тамыр қызметтерінде біраз өзгерістер туғызады. Эмоциялық тебіреніс кезінде тамырдың соғуы, қанның қысымы өзгереді,көз қарашығы үлкейеді, терлеу,бозару,қызару байқалады, жүрек өкпе,орталық нерв жүйесіне қарай қанның ағысы күшейеді. И.П.Павлов ми қыртыстарының эмоция мен сезімдердің барысы мен көрінісін реттеп, денеде болып жататын барлық құбылыстарды қадағалап отыратынын дәлелдеп берді. Адамның эмоциялары мен сезімдерінің барысына екінші сигнал жүйесі әсер етеді. Сезімдер мен эмоциялардың бірнеше сапалық ерекшеліктері бар. Олардың сапасын көрсететін осындай ерекшеліктерінің бірін – карама-карсы, полярлық сапалықтар деп атайды. Мәселен, сүйсіну, сүйсінбеу, көңілдену, қажу, шаттық, уайым, т.б. осы секілді сапалар өзара екі полюске ажырасып, біріне-бірі қарама-қарсы мағынада болады. Сезімдердің екінші ерекшелігі – олардың актив (қажырлы) және пассив (солғын) болып бөлінуінен көрінеді. Адамға күш беріп, әрекетке ұмтылдыратын, көтеріңкі сезімдер мен эмоцияларды стеникалық, ал бұлардың баяу, солғын түрлерін астеникалық деп атайды. жүктеу/скачать 0,89 Mb. Достарыңызбен бөлісу: