Білім беру бағдарламасы үшін нур-султан 2022 «Ветеринарлық хирургия»
жүктеу/скачать 273,44 Kb.
|
eumkd hirurgiya vs kaz 2
- Бұл бет үшін навигация:
- Түйінді сөздер
- 6 Дәріс
| Дәрістің мақсаты: хирургиялық араласу кезінде анестезияның маңыздылығын зерттеу. Анестезияны және анестезиядағы асқынулардың алдын-алу әдістерін үйрету.
Міндеттері: анестезия және жергілікті анестезия әдістерін игеру. Анестезиологиядағы асқынуды жою жолдарын зерттеу. Түйінді сөздер: анестезия, анестезия, предмедикация, новокаин блокадасы, қасиетті анестезия. Сұрақтар: ауырсыну физиологиясы және жеке мүшелер мен тіндердің ауырсыну сезімталдығының ерекшеліктері. Анестезия теориясы. Анестезия түрлері. Анестезияға қарсы көрсеткіштер мен қарсы көрсеткіштер. Наркоздың жіктелуі және түрлері, есірткі заттарын енгізу тәсілдері. Анестезия кезеңдері. Премедикация. Нейролептанальгезия және потенциалды анестезия. Ауру жануарларды наркозға дайындау. Наркоз және наркомадан кейінгі кезеңдегі асқынулар. Реаниматология негіздері. Шұғыл анестезия. Жансыздандыру-ауырсыну сезімдерін өшіру мақсатында хирургиялық операцияларда қолданылатын іс-шаралар жиынтығы. Ауырсынуды басу кезінде тек ауырсыну жойылады, сонымен қатар операция кезінде және операциядан кейінгі ерте кезеңде ағзаның негізгі функциялары реттеледі. Көрсетулерге байланысты оперативтік араласу жергілікті немесе жалпы анестезия - наркозбен жүргізіледі. Жануарлармен сыналатын ауырсыну ағзада ауыр өзгерістер тудырады: тамыр тонусы артады, тыныс алу жиілейді, асқазан-ішек жолдары бездерінің секрециясы тежеледі, катаболизм жағына қарай зат алмасудың барлық түрлері күшейтіледі, ацидоз дамиды. Бұзылулардың соңғы көрінісі-жарақаттық шок. Сонымен қатар малдардың өнімділігі төмендейді. Беттік (жазықтық) анестезия шырышты, синовиальді және серозды қабықшаларда, көздің конъюнктивінде, теріге сирек (соңғы жағдайда терінің бетіне эфир немесе хлор-этил шашырайды) операциялар кезінде пайдаланылады. Ауыз және мұрын қуысының шырышты қабығының, сондай-ақ сыртқы жыныс мүшелерінің 7-10% новокаиннің су ерітінділерімен, 1-2% дикаин және 0;1% қалақайымен; көмейдің шырышты қабықтары-10-20% новокаинмен: конъюнктивтер-2-3% кокаинмен, 5-7% новокаинмен, 1% дикаинмен және 0,05 - 0,25% совкаинмен анестезиясына қол жеткізіледі. Инфильтрациялық анестезия 0,25-0,5%-ға, 1%-ға аз новокаин ерітіндісімен операция аймағында тіндерді инфильтрациялаудан тұрады. Анестезиялық заттың новокаин ерітіндісіне жақсы әсері үшін 10 мл новокаин ерітіндісіне 1-2 тамшы есебінен 0.1%-дық адреналин гидрохлорид ерітіндісін қосады. Өткізгіш (аймақтық) анестезия нервтің өту аймағында 10-20 мл 2-6% новокаин ерітіндісін енгізу арқылы сезімтал нервтердің өткізгіштігін үзуге негізделген. Қантамырішілік анестезия. Көктамырішілік анестезия деп жергілікті анестетиктер ерітінділерін көктамыр ішіне немесе артерияішілік енгізу деп аталады. Ауырсынуды басу мақсатында мұндай енгізуді иық асты көктамырына және білезік буынына, жіліншік пен жіліншік буынына, тәжіаралық күмбез артериясына, сондай-ақ кеуде және жамбас аяқ-қолының бұлшық ет аралық науаларында орналасқан тамырларға жүзеге асырады (осыдан кейін енгізу орны жоғары жгут қойылады). Жұлын анестезиясы-жұлынның қабықтық кеңістігіне жергілікті анестетиктер ерітінділерін енгізу деп аталады (субдуральды немесе субарахноидальды). Ол үшін ұсақ жануарлар үшін 0,5% концентрациядағы новокаиннің су ерітінділерін және ірі жануарлар үшін 1-3% концентрациядағы ерітінділерді пайдаланады. НАРКОЗ – (narkosis) – омеялық, омеленение-бұл есірткі заттарын қолдану салдарынан орталық жүйке жүйесінің функциясының терең, бірақ қайтымды тежелуімен сипатталатын жануардың жағдайы. Бұл ретте жануарда сезімталдықтың жоғалуы, Қаңқа бұлшықеттерінің босаңсуы және рефлекстердің тежелуі орын алады, бірақ тыныс алу орталықтары, тамыр-қозғаушы және тегіс бұлшықеттер сақталады. Есірткі заттарға белгілі бір талаптар қойылады: - наркоз тудыратын доза өмірлік маңызды орталықтардың сал функциясының дозасынан алыс тұруы тиіс; - әлсіз концентрациядағы заттарды қолдануға мүмкіндік беретін жеткілікті әсер күші; - әсер ету жылдамдығы, қозу сатысының болмауы; - тыныс алу және қан айналымы жүйесіне зиянды әсердің болмауы, зат алмасу және паренхиматозды мүшелер; - тінге тітіркендіргіш әсердің болмауы; - қолдану қарапайымдылығы және наркоздан ояту жылдамдығы; - сақтау кезіндегі үнемділік, төзімділік. Қазіргі уақытта барлық талаптарға жауап беретін есірткі заттары жоқ. Наркоздың жіктелуі. Наркоз терең немесе беттік болады. Енгізу жолына байланысты ингаляциялық және ингаляциялық емес болып бөлінеді. Наркоздың ағымы. Наркоз ағымында 4 сатысын бөліп алады, ингаляциялық наркоз: 1) анальгезия, ерікті қозғалыс, жалған қозу; 2) қозу; 3) хирургиялық төзімділік, ұйқы; 4) ояту. Бірінші кезең (анальгетикалық) жануардың мазасыздығымен сипатталады, ауырсыну сезімдері біршама төмендейді, тыныс алуы терең және біркелкі, пульс жиі және толық, Қарашық кеңейді. Рефлекстер және бұлшықет тонусы сақталған. Екінші кезең (қозу) – сананың жоғалуымен қатар жүреді, рефлекстер, жұтқыншақ, сілекей секрециясы, бездер, мазасыздық, тыныс алу біркелкі емес, қан қысымы жоғарылайды, пульс жиілеген және аритмиялық. Үшінші саты (хирургиялық немесе төзімді) төрт кезеңге бөлінеді: Бірінші кезең – наркоз терең болады, тыныс алу біркелкі, рефлекстер әлсірейді, бездердің секрециясы азаяды; Екінші кезең – бұлшықет тонусы әлсірейді, рефлекстер көзге қарағанда жоғалады. Қарашығы тарылды; Үшінші кезеңде толық рефлекстерден айырылған наркоз (мүйізден басқа), тыныс алу тегіс, бірақ терең емес. Бұлшықет тонусы жоғалады, тіл жоғалады; Төртінші ең қауіпті кезеңде тыныс алу беті мен түршігерлік болады, шырышты қабықтың цианозы пайда болады, қан қысымы төмендейді, Қарашық кеңейеді. Жануардың өмірі үшін қауіпті құбылыстар пайда болады. Төртінші кезең есірткінің түсу ұзақтығына немесе оны тоқтатуға байланысты. Бірінші жағдайда жүрек жұмысы кезінде тыныс тоқтайды, одан әрі есірткі заттары келіп түскенде жүрек тоқтайды. Екінші жағдайда, наркозды беруді тоқтатқан кезде кезеңдердің кері дамуы (яғни 3-2-1) толық оянғанға дейін басталады. Қазіргі уақытта ветеринарияда ауырсынудың ерекше түрін қолдана бастады – есірткісіз наркоз – оны нейролептоанестезия деп атайды, бұл ретте екі зат пайдаланылады: фентанил (күшті анельгетик) және дроперидол (нейролептик), олар бұлшық етке инъекциялайды. Жануарлар ауырсынуды тыныштандырады. Рампунды практикаға енгізу өте анестезиялық әсерімен нейролептоанальгезия орын алады деп санауға себеп болды. Бақылау сұрақтары: 1. Есірткі заттарға қойылатын талаптар? 2. Ірі қара малдың наркозы? 3. Жылқы наркозы? 4. Шошқа наркозы? 5. Қойдың наркозы? 6. Жергілікті анестезия әдістері? 7. Премедикация туралы түсінік? 8. Электронаркоз туралы түсінік? 9. Инфильтрациялық анестезияның түрлері? 10. Төмен сакральды анестезия техникасы? Білім алушылардың оқу нәтижелеріне қол жеткізуін бағалау критерийлері-дәрісте қаралатын мәселелер ЛПС бақылау мәселелеріне кіреді. Әдебиет: Магда И.И., Иткин Б. З., Воронин И. И. топографиялық анатомия негіздерімен жедел хирургия. М. Колос, 2010 ж. Семенов Б.С., Лебедев А. В., жеке ветеринарлық хирургия. Мәскеу - "Колос" 2013. Веремей Э.И., Стекольников А. А. ветеринарлық медицинадағы клиникалық хирургия. "Ветеринарлық медицина" мамандығы бойынша жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған оқу құралы Минск. АЕО Қаржы министрлігі, 2010 ж. №6 Дәріс Тақырыбы: Жергілікті жансыздандыру жүктеу/скачать 273,44 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|