Тақырып 9. Таңғыштар, иммобилизациялық және арнайы таңғыштар.
Сабақтың мақсаты: студенттерді таңу түрлерімен, оларды қолдану тәсілдерімен таныстыру.
Материалдық қамтамасыз ету: хирургиялық жабдықтар мен құралдар. Кестелер, плакаттар, муляждар, Жануарлар. Бинт, мақта, целлофан, гипс, шиналар (металл, ағаш).
Сабақтың әдістемесі: таңғыш дегеніміз-оны екінші зақымданудан, инфекциядан және қан кетуді тоқтатудан қорғау үшін жараға немесе жануардың денесінің бір бөлігіне таңу материалын қолдану.
Киімнің келесі түрлері бар:
Дәке-әлсіз бұралған жіптерден жасалған сирек кездесетін мақта мата.
Мақта-мақта тұқымынан жасалады. Өңдеу әдісіне сәйкес мақта жүні майсыз (гигроскопиялық) және майсыз болып бөлінеді.
Лигнин-ақ түсті кеуекті гофрленген қағаз. Мақта жүнін алмастыратын дәке-лигнин жастықтары түрінде қолданылады.
Целлофан-мөлдір, жұқа, берік парақтар, олар қайнатуға, автоклавтауға жақсы төтеп береді, компресстер үшін, аспаптық үстелдерді жабу үшін қолданылады.
Таңғыш таңғыштар-бөлінеді:
- Дөңгелек таңғыштар-ең қарапайым таңғыш таңғыштардың бірі. Қолдану әдісі келесідей: таңғыштың соңы таңғыш органда қиғаш бағытта ұсталады, ал оң жағы таңғышты әр келесі тур алдыңғы турды толығымен жабатындай етіп орайды.
- Спираль тәрізді таңғыштар-бинт турларының төменнен жоғары қарай спиральды қозғалысымен сипатталады, әрбір келесі тур алдыңғы бинт енінің 1/3 немесе ½ бөлігін қамтиды.
- Иілісі бар спираль тәрізді таңғыш-әдеттегі спираль тәрізді таңғыш нашар ұсталған жағдайларда қолданылады. Сондай-ақ, бинт соққысын алу үшін дөңгелек бағытта бастаңыз. Сол қолдың бас бармағымен таңғыштың төменгі шеті бекітіледі, ал оң қолыңызбен таңғыштың басы екінші жағына ішкі жағы сыртта, ал сыртқы жағы ішке қарай бұрылады. Бұл әдіс таңғыштың әрбір келесі бұрылысында қайталанады.
- Сойылатын таңғыш-таңғыш турлары төменнен жоғарыға қарай бұралып жүреді, ал әрбір келесі тур алдыңғы таңғыштың енінен артта қалады. Төсеу материалын бекіту үшін қолданылады.
- Сегіз пішінді таңғыш-таңғыштың бұл түрінде таңғыш сегізді сипаттайды. Олар дөңгелек басталады, содан кейін таңғыш солдан оңға қарай көлбеу жоғары көтеріледі. Буынның үстінде бірнеше дөңгелек турлар қолданылады және бинт алдыңғы турды (төменнен жоғарыға қарай) қиылысатын етіп жоғарыдан төменге қарай бұрылады.
- Мүйізді таңу-таңу сау мүйізге дөңгелек таңғыштың бірнеше турымен басталады, одан таңғыш ауру мүйізге апарады, ал түбінде дөңгелек таңғыштың екі-үш туры қолданылады. Осыдан кейін олар мүйіздің түбінен оның шыңына дейін иілуімен спираль тәрізді таңғышқа ауысады, содан кейін спираль тәрізді турлар кері бағытта жүреді, яғни.мүйіз түбіне дейін. Таңғыш сау мүйізде аяқталады;
- Тұяқ таңғыш-табанның қисықтығы мақта-дәке тампонымен толтырылады. Орамаларға дөңгелек таңғыштың екі-үш туры қолданылады, ал ұзындығы 20-25 см болатын таңғыштың бастапқы ұшы бос қалады. Содан кейін таңғыш мүйізді табан арқылы және үгінділер деңгейінде таңғыштың тартылуына ықпал ететін таңғыштың бос бастапқы ұшына айналады. Кейіннен бинт жібереді кері арқылы табанға және роговую қабырғасына дейін венчика қамтитын бұл ретте жарты предыдущий тур. Таңу осы тәртіппен мүйізді аяқ киім мен Королла толығымен жабылғанға дейін жалғасады, содан кейін таңғыштың екі бос ұшын бір-бірімен байланыстырады.
- Арнайы таңғыштар – олар каликтерден, кенептерден жасалады және оларды басқа таңғыштар нашар ұсталатын жануарлар денесінің жекелеген аймақтарына қолдануға болады;
- Рамалық таңғыштар-көбінесе сымнан жасалған тірек құрылғыларына негізделген;
- Жабысқақ таңғыштар-желімнің бір түрі тікелей теріге немесе пальтоға бекітіледі (казеин желімі, Розин-парафин желімі, мырыш-желатин желімі, коллодий);
- Иммобилизациялайтын таңғыштар-органның тыныштығын қамтамасыз етеді, олар сүйектердің сынуы, сіңірлердің жарылуы, дислокация және басқа патологиялар үшін көрсетілген. Ажыратады шина және гипс. Шиналар аяқ – қолдарды уақытша иммобилизациялау үшін қолданылады, сым, фанера, қалайы, тақталар және т.б. гипс-олар дененің толық қозғалғыштығы жағдайында ұзақ тұруы қажет болған кезде қолданылады, олар аяқталған, төселмеген, төселген, қанатты болуы мүмкін.
Қауіпсіздік техникасы ережелері: әрбір білім алушы жануарлармен жұмыс кезінде қауіпсіздік техникасы және жеке гигиена ережелерін сақтайды.
Білім алушының есеп беру ережесі: білім алушылар таңу материалын салу техникасын пысықтайды және оқытушыға көрсетеді, сұрақтарға жауап береді
Бақылауға арналған сұрақтар:
1. Таңу материалын қолдану формалары?
2. Десмургия туралы түсінік?
3. Негізгі таңу материалдары?
4. Бинт таңғыштарының жіктелуі?
5. Таңу материалдарының сипаттамасы?
6. Таңғышты таңу ережелері?
7. Мүйізді таңу техникасы?
8. Тұяқты таңу техникасы?
9. Арнайы таңғыштар қандай мақсатта қолданылады?
10. Қандай жағдайларда жабысқақ таңғыштар қолданылады?
Білім алушының білімін бағалау критерийлері
Студенттің ауызша (жазбаша) жауабын бағалау:
- "өте жақсы" бағасы студентке, егер ол оңай бағдарланатын оқу материалының мазмұнын терең және толық меңгергенін көрсетсе қойылады;
- "жақсы" бағасы студентке материалды сауатты жеткізе білгені үшін қойылады, бірақ сонымен бірге жауаптың мазмұны мен формасы бөлек болуы мүмкін;
- "қанағаттанарлық" деген баға, егер студент оқу материалының негізгі ережелері туралы білімі мен түсінігін тапса, бірақ оны толық емес, сәйкес емес түрде көрсетсе, ұғымдарды анықтауда дәлсіздіктерге жол берсе, өз пікірін негіздей алмаса, қойылады;
- егер студенттің бытыраңқы, жүйесіз білімі болса, негізгі және екінші ретті ажырата алмаса, ұғымдарды анықтауда қателіктер жіберсе, олардың мағынасын бұрмаласа, "қанағаттанарлықсыз" баға қойылады.
Тестті бағалау:
- "өте жақсы" бағасы, егер тапсырма 91-100% орындалса, студентке қойылады%;
-егер тапсырма 81-90% орындалса, студентке "жақсы" бағасы қойылады%;
- "қанағаттанарлық" бағасы, егер тапсырма 70-80-ге орындалса, студентке қойылады%;
- егер тапсырмалар 70% - дан аз болса, студентке "қанағаттанарлықсыз" баға қойылады.
Әдебиет: топографиялық анатомия негіздерімен жедел хирургия. Магда И. И., Иткин В. З. Мәскеу - "Колос" 2010
Достарыңызбен бөлісу: |