Білім беру бағдарламасына арналған Zhка 1210 «жануарлар және қҰстар анатомиясы»
жүктеу/скачать 0,97 Mb.
|
umkd vm anatomiya kaz 21-22
| Сомалық бұлшықеттер – сегменттелген мезодерма – сомиттің миотомынан склеротомымен бірге дамиды. Сондықтан, сомалық (денелік) бұлшықеттер қаңқа сүйектерімен байланысып, біртұтас тірек-қимыл аппаратын құрайды. Осыған байланысты бұларды қаңқа бұлшықеттері деп те атайды. Қаңқа бұлшықеттері - тірек-қимыл аппаратының белсенді бөлігін, ал қаңқа сүйектері - оның енжарлы, бірақ, тым қажет бөлігін құрайды.
Сомалық бұлшықеттерді зерттейтін морфология ілімінің саласын myologia (грек. myon – ет, бұлшықет; logos – ілім) деп атайды. Бұлшықеттер жүйесі - жануарлар организмдерінің кеңістіктегі қозғалысы (жүру, жүгіру, секіру, өрмелеу, ұшу, жүзу, жорғалау т.б.) мен дене мүшелерінің салыстырмалы қимылын іс жүзіне асырады. Бұлшықеттердің тіршілік қасиеттері: жиырылғыштық, тітіркенгіштік, серпімділік және ширығушылық (тонус). Бұлшықеттердің жиырылу процесін іс жүзіне асыратын құрылымдарға бұлшықеттер паренхимасын құрайтын ет талшықтары (миосимпласттар) цитоплазмасындағы арнайы органеллалар – миофибриллалар (протеиндік жіпшелер). Бұлшықеттер – дененің кеңістіктегі қозғалысын және тепе-теңдігін сақтаумен қатар, организмдегі тыныс алуды, шайнауды, құсақ қабырғасын қатайтып қысу арқылы нәжісті, несепті бөліп шығару процестерін және т. б. қызметтерді іс жүзіне асырады. Сондай-ақ, олар қоректік заттар құрамымен (протеиндер, липидтер, көмірсулар) организмге келген химиялық қуаттың 70 % - жылу энергиясына (дене қызуын реттеуге қатысады), ал 30 % - механикалық энергияға айналдырып, трансформатор қызметін де атқарады. жүктеу/скачать 0,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|