БҚ 16. Мехатронды модульдер мен жүйелерді басқарудың заманауи әдістерін, сондай-ақ мехатронды жүйелерді кіріктіру құрылымы мен принциптерін білу
ЖКМ 11. Мехатро-ника негіздері
|
Материалдар мен тақырыптар қолданбалы және мехатроника өзінің табиғаты бойынша пән аралық екендігін және бір ғана мамандандырылған саламен шектелмегендігін көрсетеді. Мехатроника түрлі бағыттағы аса үлкен жүйелерді біріктіретін кішкентай, бір компонентті жүйелерді қамтиды. Мехатроника - бірыңғай модуль ретіндегі түрлі бөліктердің өзара байланысының жүйесі.
Байланысқа қажетті мехатронды жүйенің қасиеті мен өнімдерін ескере отырып мехатрониканы қолдану. Ұқсас мехатронды құрамдастар мехатронды жүйе мен өнімдерді жобалаудағы қадамдар мен процестерді зерттегенге дейін қарастырады.
|
Оқу нәтижесі: 1) . Мехатронды жүйелер мен өнімдері тізбегінің қолданысын түсіну.
|
Бағалау өлшемдері:
|
1. Мехатронды жүйелерді пәндермен біріктіру арқылы анықтай білу .
2. Мехатронды жүйені кешенді дамытудың қажеттілігін білу.
3. Тұтынушылық өнімдер мен өндірістік процестердегі мехатрониканың қолданысын білу.
|
Оқыту нәтижесі: 2) Мехатронды жүйелер мен өнімдердегі электрлі-механикалық модельдерді және құрамдастарды түсіну .
|
Бағалау өлшемдері:
|
1. Электрлі және механикалық жүйені анықтауға арналған математикалық модельді біледі .
2. Физикалық тұрғыдан түрлі жүйелер арасындағы ұқсастықтарды талдай алады .
3. Мехатронды жүйелер мен өнімдерге арналған ұқсас сенсорлар мен тежегіштерді біледі.
|
Оқыту нәтижесі: 3) Мехатронды жүйе мен мехатронды өнімге арналған ерекшелікті жүргізе алады.
|
Бағалау өлшемдері:
|
Мехатронды жүйеге арналған ерекшелікті біледі.
Мехатронды жүйеге арналған қолайлы болатын технологиялық сенсорлар мен тежегіштерді таңдай алады .
Сәйкес келетін бақылаудың компьютерлік жабдықтарын нақты анықтай алады.
|
БҚ 17. Ауыл шаруашылығындағы электротехника және электроника заңдары мен күрделі құбылыстарын түсіну үшін қажет базалық білімі болу
|
ЖКМ 12. Электрлі машиналар мен аппараттар
|
Бұл модуль машиналар мен механизмдер жетектерінің электр жабдықтарын есептеу және таңдауды орындау үшін қажет, дағдылар мен білімді алуға мүмкіндік береді.
Білім алушылар модульді зерттеу кезінде: тұрақты және айнымалы электр тоғы жөнінде негізгі ұғымдарын; электр шамаларының мәні және өлшеу әдістерін; өлшеу құралдарының конструкциялық және техникалық сипаттамаларын; графикалық кескіндердің түрлері мен ережелері және электр схемаларын жасауды; электр техникалық аспаптар мен электр машиналарының шартты белгілеуді; тұрақты және айнымалы тоқ қозғалтқыштары, олардың құрылымы, жұмыс істеу қағидалары, қосу, тоқтату ережелерін; электр техникалық материалдардың түрлері мен қасиеттерін; электр құралдарымен жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік техникасы ережелерін меңгеруі тиіс; электр жабдықтарының жұмыс параметрлерін бақылауды жүргізу; пайдаланылатын жабдықта орнатылған электр қозғалтқышты жүргізу және тоқтату; әр түрлі электр шамаларын, электр машиналарын және механизмдерді өлшеу кезінде аспаптарды іске қосу параметрлерін есептеу, схемаларын жасау және жинау; жұмыс көрсеткіштерін түсіру және қауіпсіздік техникасы нормалары мен пайдалану ережелерін сақтап электр жабдықтарын пайдалану; қағидалық, электр және монтаждау схемасын оқу; сымдардың тұтасуын, дәнекерлеп бекітуін және оқшаулауын жүргізу және орындалатын жұмыстың сапасын бақылау сияқты шеберлігін арттыратын жұмыстарға қол жеткізуі маңызды.
|
Оқу нәтижесі: 1) Әр түрлі электр шамаларын, электр машиналарын және механизмдерді өлшеу кезінде аспаптарды іске қосу схемаларын жасау және жинау.
|
Бағалау өлшемдері:
|
1. Жалпы электрониканың негізгі ұғымдарын біледі.
2. Электр шамаларын өлшеудің мәні мен әдістерін, өлшеу аспаптарының конструкциясын және техникалық сипаттамаларын біледі.
3. Әртүрлі электр шамаларын өлшеу әдістерін қолданады.
4. Параметрлерін есептейді, әртүрлі электр шамаларын өлшеу кезінде аспаптарды қосудың сызба нұсқаларын жасайды және құрастырады.
|
Оқу нәтижесі: 2) Қауіпсіздік техникасы нормалары мен пайдалану ережелерін сақтап электр жабдықтарын пайдалану.
|
Бағалау өлшемдері:
|
1. Тұрақты және айнымалы тоқ қозғалтқыштарының құрылысын, әрекет қағидасын, іске қосу, тоқтату ережелерін; электр энергиясын үнемдеудің тәсілдерін біледі.
2. Трансформаторлардың күштік түрлерінің және трансформаторлардың арнайы түрлерінің ерекшеліктерін біледі.
3. Электр жабдықтарының жұмыс параметрлерінің бақылауын жүргізеді.
4. Қолданылатын жабдыққа орнатылған электр қозғалтқышты іске қосуды және тоқтатуды орындайды.
|
Оқу нәтижесі: 3) Қағидалық, электр және монтаждау схемаларын оқи алады.
|
Бағалау өлшемдері:
|
1. Графикалық кескіндердің және электр схемаларын жасаудың түрлері мен ережелерін біледі.
2. Электротехникалық аспаптар мен электр машиналарының шартты белгілерін біледі.
3. Қағидалық, электрлік және монтаждық сызбанұсқаларды ажыратады.
|
Оқу нәтижесі: 4) Электроника негіздерін меңгеру.
|
Бағалау өлшемдері:
|
Электровакуумдық, газразрядтық, жартылай өткізгіштік, фотоэлектрондық аспаптардың параметрлерін зерттей алады .
Электронды аспаптардың құрылысын зерттей алады.
Электровакуумдық, газразрядтық, жартылай өтізгіштік, фотоэлектрондық аспаптардың параметрлерін анықтай алады.
|
БҚ 18. Электрониканың негізгі бағыттарын меңгеру, функциональдық және құрылымдық кіріктірудің жоғары деңгейі бар электронды қондырғыларды құрылымдау, зерттеу, құру және қолдану негіздерін меңгеру.
|
ЖКМ 13. Қазіргі заманғы СAD технологиялары
|
Өнімді жобалаушылар өздерінің жобалары туралы CAD бағдарламалық қамсыздандыру жүйесі арқылы хабарлайды. CAD жобалаудың барлық кезеңдерінде қолданылады: тұжырымдамалық модельді әзірлеуден бастап жұмыс сызбаларын өндіруге дейін. Ол өнімді өндіру үшін негіз бола алады. CAD үлгілерімен және сызбаларымен жасалған қарапайым қателер өте қымбатқа түсетін салдарларға әкелуі мүмкін. Қателіктер сәйкес келмейтін немесе тиісінше жұмыс істемейтін аспапты білдіктер немесе өнімдер нысанында болуы мүмкін. Өнеркәсіпте бәсекелестік артықшылықты жаңа жобалар нарығына ұмтылу арқылы қол жеткізеді.
|
Оқу нәтижесі: 1) Қолда бар жобаны өзгерту және жаңарту.
|
Бағалау өлшемдері:
|
1. Түрлі форматтарды қолдана отырып, түрлі дереккөздеріндегі сызбалар файлдарын жүктей алады .
2. Өзгертілген блоктарды жаңартып, сызбаға жүктей алады.
3. жаңа талаптарға сәйкес сызбаларды қолдана алады және жаза алады .
4. Сызбаның өзгертілген бөлшектері бар есептің өңделген мәтіндерін құру әдісін біледі.
|
Оқыту нәтижесі: 2) Беттік моделін құра алады.
|
Бағалау өлшемдері:
|
1. Құрастыру талаптарына сәйкес болуы үшін координаттың қолданушылық және ішкі жүйелерімен жұмыс істей алады .
2. Қажет етілетін дұрыс геометриялық нысаннан тұратын қалыптарды және беттің дұрыс құрылымын біледі .
3. Шолудың қолайлы ортасын құра алады, беттіктің құрылуының түрлі әдістерін сипаттайтын есептерді жүргізе алады.
|
Оқыту нәтижесі: 3) Қатты дененің моделін құрастыру.
|
Бағалау өлшемдері:
|
1. Құрастыру талаптарына сәйкес болуы үшін координаттың қолданушылық және ішкі жүйелерімен жұмыс істей алады.
2. Итеру мен айналу үшін шектелген геометриялық нысандарды біледі.
3. Қатты дененің моделінен кескін жүргізе алады.
|
БҚ 19. Ауыл шаруашылығындағы экономикалық есептердің және көрсеткіштердің негізгі мәнін түсінеді. Ауыл шаруашылығын тиімділігін жоғарлату және жетілдіру үшін елдегі ағымдағы әлеуметтік-экономикалық жағдайды бағалау
|
ЖКМ 14. Менед-жмент, маркетинг және агро-бизнесті ұйым-дастыру негіздері
|
Агроөнеркәсіп кешенін басқарудың принциптері, әдістері және функциялары Менеджмент басқару туралы ғылым ретінде. Агроөнеркәсіп кешенін мәні мен халық шаруашылығындағы мәні. Өндірісті басқарудың экономикалық әдістері. Жаңа ауыл шаруашылығы құрылымдарын басқарудың әдістері мен ұйымдастыру жүйесі. Қоғамдық өндірістің тиімділігінің теориялық негіздері. Нарықтық экономика талаптарына ауысу жағдайындағы агро өнеркәсіптік кешенді дамытуды мемлекеттік реттеу. Маркетингтің мәні мен ерекшеліктері. Жоспарлау стратегиясы мен маркетингті бақылау
|
Оқу нәтижесі: 1) Агроөнеркәсіп кешенін мәні мен халық шаруашылығындағы мәнін түсіну.
|
Бағалау өлшемдері:
|
1. Ауыл шаруашылық кәсіпорындарындағы менеджментің қызмет саласын, менеджмент деңгейлерін, менеджемент функцияларын, менеджменттің қазіргі заманғы мәселелерін біледі .
2. Агро өнеркәсіптік менеджмент жүйесінің стандартты моделінің сызбасының құрылымын біледі.
3. Ауыл шаруашылық кәсіпорындарына ішкі фактор әсерлерін талдай алады .
|
Оқу нәтижесі: 2) Маркетингтің негіздері мен стратегиясын меңгерген.
|
Бағалау өлшемдері:
|
1. Маркетингтің әлеуметтік негіздерін; тауар, нарық туралы түсінікті; маркетингті басқаруды біледі.
2. Өндіріс пен тауарларды жетілдірудің тұжырымдылық сипаттамасын құрастыра алады.
3. Жағдайлық міндеттерді қолдана отырып бәсекелестік ортаны, жеткізушілерді зерттей алады.
4. Нарықтың мәнін, қазіргі заманғы маркетингтің теориясы мен мәнін біледі.
|
БҚ 20. Роботтарды пайдалану аясын білу. Өнеркәсіп роботтары мен өнеркәсіпке арналмаған роботтарды біледі.. Роботтарды құрастыруды біледі.
|
ЖКМ 15. Робото-техника негіздері.
|
Робототехника электроника, механика, информатика, сонымен қатар радиотехника мен электротехника сияқты пәндерге сүйенеді. Құрылыс, өнеркәсіп, авиациялық және экстремалды (әскери, космостық, су асты) робототехникалар болып бөлінеді.
Қазіргі таңда роботтар адам өмірінің барлық өрісінде пайдалану кезеңіне жетті. Сондықтан робототехника мен компьютерлік бағдарламалау курстарын білім беру мемкемелеріне енгізу қажет.
Робототехниеаны оқып, үйрену пәні ретінде информатика алдында тұрған келесі міндеттерді шешуге көмектеседі. Соның ішінде алгоритмдеу, орындаушы, логика негіздері мен компьютердің логикалық негіздерін қарастырады. Сонымен қатар робототехниканы математика (негізгі математикалық операцияларды жүзеге асыру, роботтарды құрастыру) технология (роботтарды құрастыру), физика (роботошассиді қозғалысқа әкелуге қажетті құрастыру бөлшектерін жинау) курстарында оқып үйренуге болады.
|
Оқу нәтижесі: 1) Роботтарды қолдану облысын ұсыну. Роботтар мен робототехника жүйелерін классификациялау.
|
Бағалау өлшемдері:
|
1.Робот түрлерін біледі.
2.Автоматтық, биотехникалық, интерактивтік роботтардың жұмыс принциптерін біледі.
|
Оқу нәтижесі: 2) Өнеркәсіп роботтары мен өнеркәсіпке арналмаған роботтарды біледі.
|
Бағалау өлшемдері:
|
1.Автоматтық, биотехникалық, интерактивтік роботтардың жұмыс принциптерін біледі.
2.Металдарды кесу, ағаштарды өңдеу, сызба жұмыстары, қорғаныс қабықтарын жасау мен қатар дәнекерлеуді, заттарды жинауға арналғанды біледі.
3.Материалдарды тасымалдау (бөлшектер мен дайын өнімдерді станоктан станокқа немесе конвейерден конвейерге тасымалдау, текшелеу, төсенішпен жұмыс өнімдерін жинау).
|
Оқу нәтижесі: 3) Роботтарды құрастыра алады.
|
Бағалау өлшемдері:
|
1.Құрастыру ерекшеліктерін біледі.
2.Роботтарды бағдарламалау негіздерін біледі.
|
Арнайы модульдер
|
Біліктілігі «150101 2 – Ауыл шаруашылық өндірісіндегі тракторшы-машинисі"
|
КҚ1. Тракторлар мен ауыл шаруашылық машиналарына күнделікті техникалық қызмет жүргізу
|
АМ 01. Механи-зация құралдарының техника-лық жағдайына қолдау көрсету.
|
Берілген модуль тракторларға және ауыл шаруашылық машиналарына техникалық қызмет көрсетуге арналған жұмыс нәтижелілігін, білім мен дағдыларды сипаттайды.
Білім алушылар модульді зерттеу кезінде мынадай білімдерді меңгеруі тиіс: тракторлар мен ауыл шаруашылық машиналарын жөндеу және техникалық қызмет көрсету, тракторлар мен олардың қозғалтқыштарын жіктеу бойынша алдын алу және дәнекерлеу жұмыстарын жүргізу; қозғалтқыш, тежегіштің муфталары мен беріс қорабының, артқы белдіктің және тракторларды басқару механизімінің, трактордың жүріс бөлігінің, гидравликалық аспалы жүйенің және өзге де жабдықтардың жүйесі мен механизмдеріндегі негізгі ақауларды анықтау, оларды жою жолдары.
Білім алушылардың төмендегілерге қол жеткізуге мүмкіндік беретін жұмыстарды орындауы маңызды: тракторларға техникалық қызмет көрсету; қозғалтқыштың негізгі механизімдерін ретке келтіруді, бөлшектеу мен жинауды біледі; қозғалтқыш, тежегіштің муфталары мен беріс қорабының, артқы белдіктің және тракторларды басқару механизімінің, трактордың жүріс бөлігінің, гидравликалық аспалы жүйенің және өзге де жабдықтардың жүйесі мен механизмдеріндегі негізгі ақауларды анықтап, оларды жоя алады; тракторларды меңгеру.
|
Оқу нәтижесі: 1) Тракторлар мен ауыл шаруашылық машиналарына техникалық қызмет көрсетуді жүргізеді.
|
Бағалау өлшемдері:
|
1.Тракторлар мен ауыл шаруашылық машиналарының қызметін, әрекет ету принципін және техникалық сипаттамасын біледі.
2.Тракторлар мен ауыл шаруашылық машиналарына техникалық қызмет көрсету бойынша алдын алу жұмыстарын өткізу әдістерін біледі .
3.Қызметі, типі, қондырғысы, жүріс бөлігі бойынша тракторлардың жіктелімін, тракторлардың тартқыш класстарын біледі .
4. Қозғалтқыштардың, негізгі механизмдердің және олардың қызметін біледі.
5.Негізгі механизмдер мен қозғалтқыш жүйелерінің жұмыс қабілетін біледі.
6. Жүйелер мен механизмдердің негізгі ақауларын, оларды жою жолдарын біледі .
|
Оқу нәтижесі: 2) Тракторларға ағымдағы жөндеу жұмыстарын жүргізу
|
Бағалау өлшемдері:
|
1. Жетекші көпірдің, трансмиссия мен ажыратқыштың, беріліс қорабының, тарату қорабының, карданды берілістің, көпірлердің, жүріс бөлігін, рульді басқарудың, тежеуіш жүйесінің, кабинаның, платформаның және қосымша жабдықтардың құрылысын біледі .
2. Қозғалтқыштың жүйелері мен механизмдердегі, трансмиссия мен ажыратқыштағы, беріліс қорабындағы, тарату қорабындағы, карданды берілістегі, көпірлердегі, жүріс бөлігіндегі, рульді басқарудағы, тежеуіш жүйесіндегі, кабинадағы, платформаның және қосымша жабдықтардағы ақауларды анықтап, жоюды біледі.
3. Заманауи бақылау-өлшеу құралдарын, аспаптарды және техникалық жабдықтау құралдарын қолдана отырып ауыл шаруашылық машиналары мен тракт орларына техникалық қызмет көрсету мен ағымдағы жөндеу жұмыстарын жүргізе алады.
|
Оқу нәтижесі: 3) Тракторларды және ауыл шаруашылық машиналарын басқару.
|
Бағалау өлшемдері:
|
1. Ауыл шаруашылық машиналары мен тракторларын басқара алады.
2. Машиналар мен механизімдерді реттеу бойынша технологиялық операцияларды орындай алады.
3. Сүйретпе құралдармен және қондырғылармен жұмыс істеу қағидасын біледі.
4. Қауіпсіздік техникасын ұстана отырып көлік құралдарын пайдалану кезінде, бөлшектеуді қажет етпейтін түйіндер мен агрегаттар, пайда болған ақауларды жоя алады .
5. Тиеу машиналарының құрылысын және жұмыс істеу қағидатын.
6. Тежеу жүйесіндегі ақаулықтарды анықтай алады.
|
КҚ2. Ауыл шаруашылық машиналары мен жабдықтарының жіктелуі мен қызметін білу
|
АМ 02. Ауыл шаруашы-лық машина-ларының түрлері
|
Берілген модуль жұмыс нәтижелілігін, ауыл шаруашылық өндірісіндегі жабдықтар мен материалдарды тасымалдау мен жеткізу үшін қажетті білім мен дағдыларды сипаттайды.
Білім алушылар модульді зерттеу кезінде: ауыл шаруашылық машиналарының жіктелімін, түрлері мен техникалық сипаттамаларын, тиеу мен түсіру қағидасын, тасып шығару мен жол маршруттарының сызбасын; такелаж жұмыстарының амалдары мен қағидаларын; тасымалдау қағидасын, агротехникалық талаптарды, мәнін, қызметі мен жұмыс принципін; жалпы қондырғыны, ауыл шаруашылық машиналары мен жабдықтарының жұмысын
Білім алушылардың төмендегілерге қол жеткізуге мүмкіндік беретін жұмыстарды орындауы маңызды: агротехникалық талаптарға сәйкес ауыл шаруашылық машиналарын әзірлейді, ауыл шаруашылық машиналары мен жабдықтарын орнатуды, ретке келтіруді, дайындауды, икемдеуді, техникалық күтім көрсетуді жүзеге асырады, материалдарды, жабдықты және қосалқы бөлшектерді қабылдау
|
Оқу нәтижесі: 1) Ауыл шаруашылық машиналарының жіктелуі.
|
Бағалау өлшемдері:
|
1. Топырақ өндейтін машиналар мен себу және отырғызу машиналарының құралдарын біледі. Тыңайтқыш енгізетін машиналар. Өсімдіктерді химиялық қорғауға арналған машиналар. Мал азығын дайындауға арналған машиналар.
2. Ауыл шаруашылық машиналарының агротехникалық талаптарын, мағынасын, қызметі мен жұмыс принципін, техникалық сипаттамаларын біледі.
3. Егін шаруашылығына арналған ауыл шаруашылық машиналары мен жабдықтарының қызметін, жұмысын, жіктелемін біледі.
4. Топырақ өңдейтін машиналар мен себу және отырғызу машиналарының құралдары Тыңайтқыш енгізетін машиналар. Өсімдіктерді химиялық қорғауға арналған машиналар. Мал азығын дайындауға арналған машиналар.
|
Оқу нәтижесі: 2) Бұрғылау сорғыларына техникалық қызмет көрсету.
|
Бағалау өлшемдері:
|
1. Машиналарға техникалық қызмет көрсету қағидасын, ауыл шаруашылық машиналары мен жабдықтарының қызметін біледі.
2. Агротехникалық талаптарға сәйкес ауыл шаруашылық машиналары мен жабдықтарын дайындауды, орнату жүргізуді, ретке келтіруді, дайындауды, икемдеуді біледі .
3. Ауыл шаруашылық машиналары мен жабдықтарына техникалық күтім жүргізеді.
|
Оқу нәтижесі: 3) Ауыл шаруашылық машиналарына ағымдағы жөндеу жұмыстарын жүргізеді.
|
Бағалау өлшемдері:
|
1. Ауыл шаруашылық машиналары мен механизімдерінің негізгі ақауларын біледі.
2. Ауыл шаруашылық машиналарының негізгі механизмдері мен түйіндеріне жинақтау, бөлшектеу және ретке келтіруді жүргізе алады.
3. Техникалық диагностиканы және жоспарлы алдын алу жүйесін, соңғы және күнделікті техникалық қызмет көрсетуді орындай алады.
4. Ауыл шаруашылық машиналары мен қондырғыларының негізгі бөлшектерін қалыпқа келтіру мен жөндеу жұмыстарын жүргізе алады.
|
КҚ3. Ауыл шаруашылығындағы тиеу-түсіру, тасымалдау және стационарлық жұмыстарды жүзеге асырады
|
АМ 03. Механиза-цияланған жұмыстар-дың техноло-гиясы
|
Берілген модуль ауыл шаруашылығында өндірістік, механизацияланған жұмыстардың кешендік процесін жүргізу үшін қажетті жұмыстардың, дағдылардың және білім нәтижелігін сипаттайды.
Білім алушылар модульді зерттеу кезінде: агрегаттарды жинақтау әдістері, ауыл шаруашылық дақылдарын тасымалдау қағидасы, егу технологиясы мен өндірістік операциялар, тікелей және жекеше комбайндаудың технологиялық процестері, ауыл шаруашылық дақылдарын өңдеу. |
