Білім мамандықтарына арналған «Саясаттану» пәнінен практикалық (семинар) сабақтарға
жүктеу/скачать 1,72 Mb.
|
Саясаттану семинар әдістемелік нұсқау (1)
algoritmy VOP kz, 1 лекция ок, 7 КЛАСС Зертханалық жұмыс
- Бұл бет үшін навигация:
- 4. Жабық сайлау қағидасы немесе жасырын сайлау қағидасы
- Сайлау жүйелері.
| 3. Төте сайлау құқығы қағидасы, азаматтардың тiкелей сайлауынан көрiнедi. Қазақстан Республикасы Конституциясы бойынша Президент, Парламент мәжiлiсi депутаттары, мәслихат депутаттары төте сайлау құқығы негiзiнде сайланады. Жанама сайлау құқығы Парламенттiң жоғары палатасы Сенат депутаттарын сайлауға енгiзiлген.
4. Жабық сайлау қағидасы немесе жасырын сайлау қағидасы. Бұл қағида дауыс берушiлердi сыртқы қысымдар болудан қорғайды, егер жасырын дауыс беру қағидасы бұзылса заң алдында жауап бередi. 5. Бәсекелестiк қағидасы - сайлауға бәсекелесушi партиялар, қозғалыстар, кандидаттар т.б. қатысуы. Олардың арасында бейбiт бәсеке болып, жеңгенi өкiлдiк орынға ие болады. Сайлау жүйелері. Сайлау жүйесiнiң екi түрi қалыптасқан: мажоритарлық; тепе-тең (пропорционалды). Мажоритарлық сайлау жүйесiнiң мәнi әр бiр округтегi депутаттық орын белгiленген көпшiлiк дауысты жинаған партия кандидаттарына берiледi, ал қалған азшылық дауысты жинаған партия кандидаттары ұсынылмай (орынсыз) қалады. Мажоритарлық сайлау жүйесiнiң: абсолюттiк көпшiлiк және бiршама көпшiлiк деген екi жүйесi бар. Мажоритарлық сайлау жүйесiнiң мынадай артықшылықтары бар: депутаттар мен сайлаушылар арасында тығыз, тiкелей байланыс қалыптасады, көбiнесе жекелiк сипатқа ие болады. Депутат өзiнiң сайлау округын, оның проблемалары мен мүдделерiн жақсы бiледi. Депутаттың өз сайлаушыларымен тiкелей тығыз байланысы, оның парламенттегi ықпалын күшейтедi, оған сыртқы ықпалдардың әсерiн әлсiретедi, саяси қысымға ұшырамайды. Мажоритарлық сайлау жүйесi ең күштi саяси ағымның жеңуiне мүмкiндiк бередi, парламентке орта және ұсақ ықпалдағы партиялардың өтуiне мүмкiндiк бермейдi, сөйтiп екi немесе үш партиялық жүйенi қалыптастырады, атқарушы билiктiң қызметiнде жетiстiктерге жетуiне мүмкiндiктер жасайды. Бiрақ, мажоритарлық сайлау жүйесiнiң кемшiлiктерi де бар: ең алдымен ол елдегi саяси күштердiң ақиқат жағдайын көрсетуге қабiлетсiз. Себебi олардың көпшiлiгi парламенттiк қызметтен тыс қалады. Сонымен бiрге қоғамда кейбiр азшылық топтар өкiлсiз қалуы мүмкiн, яғни олардың мүддесiн қорғаушылар заңшығарушы билiк құрылымында жоқ деген сөз. мажоритарлық сайлау жүйесi депутаттардың жалпыхалықтық, жалпы мемлекеттiк мүдделерден топтық және өлкелiк мүдделердi жоғары қоюға итермелейдi. Бұл парламенттiң жалпыхалықтық, жалпымемлекеттiк ұйым ретiндегi рөлiн әлсiретедi. Мажоритарлық сайлау жүйесi сайлаушылардың саяси еркiн манипуляциялауға жол бередi, көбiнесе сайлаудың нәтижесi сайлау округтарын дұрыстап бөлуге байланысты. жүктеу/скачать 1,72 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|