Селекция Жаңа іріктемелер,гибриттер шығару әдістерін зерттейтін ғалым: Селекция «Селекция» сөзінің мағынасы: Сұрыптау, іріктеу Селекцияның теориялық негізі: Генетика Генетикамен тығыз байланысты ғылым: Селекция Адамның сұрыптау жолымен қолдан шығарған бір түр дарақтарының жиынтығы: Іріктеме Жануарлардың қолдан шығаратын түрі: Қолтұқым Селекцияның генетикалық негізін қалаған: И.И.Вавилов Селекцияның ғылым болып қалыптасуына үлес қосқанғалым:Н.И.Вавилов Селекция ғылымына үлес қосқан:А.Жандеркин, Ә.Есенжолов, Н.С.Бутарин Мәдени өсімдіктердің сан алуандығын, шығу орталықтарын зерттеген:Н.И.Вавилов Жабайы өсімдіктердің пайдалы түрлері ашуға енбегін сіңірген ғалым:Н.И.Вавилов Н.И.Вавилов мәдени өсімдіктердің жаңа сорттарын шығарғын орталықтар саны:7 Көптеген жемістік және көкөністік дақылдар отаны:Шығысазиялық, оңтүстіказиялық Соя мен тарының орталығы: Шығыс Азия Оңтүстік шығысазиялық тропиктік орталықтың іріктемелері:Күріш, қант қамысы Оңтүстік-батысазиялық іріктемелер:Бидай, қарабидай, бұршақ, жүзім Жерорта теңіз орталығынан шығарылған іріктемелер:Зәйтүн ағашы, жоңышқа, гүлді жасымақшаның, жабайы орамжапырақ Орталық америка орталығы және оңтүстік мексика отаны: Жүгерінің, талшықты мақта , асқабақ, какаоның, темекі, үрмебұршақтың Өте құнды майлы өсімдік - күнбағардың шыққан жері: Мексика Шығу тегі Оңтүстік Америка: Картоп, ананас, хинин, кокаин бұтағы, қызанақ Өсімдіктер селекциясында қолданылатын әдістер: Сұрыптау, будандастыру, мутагенез Өсімдіктер селекциясында қолданылатын сұрыптаудың түрлері: Жеке, жаппай Көп мөлшерде гомозиготалы даралар алатын сұрыптаудың түрі: Жеке Айқас тозаңданатын өсімдіктер селекциясында әр түрлі тармақтары өзара тозаңдандыру: Линияаралық гибридтер Селекциядағы будандастыру әдістері: Инбридинг, аутбридинг, алыстан будандастыру Инбридинг:Туыстық будандастыру, инцухт Жануарлар селекциясында депрессияға ұшырататын әдістер: Жақын, туыстар арасындағы сұрыптау Бір-біріне туыс емес ағзаларды будандастыру: Аутбридинг Алынған будандары көбінесе ұрпақсыз болатын будандастырудың түрі Әріден (алыстан)будандастыру 1914ж. «гетерозис» ұғымын енгізген ғалым: Дж.Шелл Дж. Шелл жүгері өсімдігінен будан ұрпақтың тіршілік қабілеті жоғары, өсу қарқыны күшті боғанын байқап, ол құбылысты атады: Гетерозис Будан ұрпақтың белгі қасиеттерінің ата-анасынан артық болуы: Гетерозис Гетерозис құбылысының артықшылығы: Өнімділіктің артуы Будандық күш: Гетерозис Селекцияда сапалы өнімдер алу үшін жасушаға рентген, ультракүлгін сәулелермен жәнехимиялық заттармен әрекет жасау әдісі: Жасанды (эспериментальды) мутагенез Мутация мөлшерін саналы түрде арттыру: Бағытты мутагенез Дрозофилла шыбыны мен жүгеріден рентген сәулелерінің мутагендік әсерін байқады: Дж.Миллер, Дж.Стадлер Қыша газының (иприт) мутагендік әсерін байқады: Ш.Ауэрбах, Д.Рабсон Формальдегид пен этилениминнің мутагендік қасиетін тапты: И.А.Рапопорт Хромосома санының еселеніп көбеюі: Полиплоидия Өсімдіктер селекциясындағы полиплоидияның түрі: Автополиплоидия Әр түрге жататын организмдердің хромосомалар жиынтығының бірігуі нәтижесінде пайда болады: Аллополиплоидия Бидай мен жабайы бидайықты будандастырған: Н.В.Цицин Орыс селекционері В.С.Пустовойттың алған сорты: Күнбағыстың майлы сортын Безостая-1 сортын шығарған ғалымның аты кім: П.П.Лукьяненько Жоғары сапалылығымен ерекшеленетін Саратов-29 жаздық бидайын шығарған: А.П.Шехурдин, В.Н.Маманов Бидай мен қарабидайды будандастыру арқылы алынған мәдени өсімдік: Тритикале Адамға қажет өнімдерді биологиялық обьектілердің көмегімен өндіру: Биотехнология Жануарлар селекциясындағы негізгі әдіс:Туыстық, туыстық емес, алыстан будандастыру Қазақстанда қант қызылшасы мен кендірді биологиялық сұрыптау жағынан ғылыми тұрғыда сипаттаған алғашқы ғалым: К.Мыңбаев Алыстан будандастыру әдісімен дүние жүзінде алғаш рет алынды:Арқар-меринос қойы Дүниежузілік әйгілі арқар-меринос алынған сұрыптау әдісі: Әріден будандастыру Гетерозис әдісімен алынған будан: Қашыр В.А.Бальмонттың басшылығымен елімізде шығарылған алғашқы етті-жүнді бағыттағы қой тұқымы:Қазақтың биязы жүндіқой Биязы жүнді қойдың жаңа тұқымы - Солтүстік Қазақстан мериносын шығарған: Ә.Е.Еламанов, Қ.Ү.Медеубеков Солтүстік Қазақстан мериносының типтері: Бесқарағай, Сұлукөл Қазақстанның ақбасты тұқымды ірі қараларын шығарған:Б.Мусин, Н.З.Ғалиакберов Д.Н.Пактың басшылығымен шығарылған сүтті, етті сиыр тұқымы: Алатау сиыры
Қазақстанда алғаш рет трансплантациялық жолмен қозы алған академик:Ф.М.Мұхамбетқалиев Микроорганизмдер селекциясында жиі қолданылатын әдістер: Жасанды мутагенез, Эксперименттік мутагенез Гендік инженерия қолданылатын сала: Биотехнология Генетикалық инженерияның тарихын тұңғыш ашқан ғалым: Е.Сирс Гендік инженериядағы маңызды жаңалық: ДНҚ-ны кескілейтін, тізетін, транскрипциялайтын ферменттердің ашылуы Жібек құртын өсіруде пайданылатын әдіс: Генетикалық инженерия Америкалық биохимик П.Берг тәжиребелеріне қолданған ағзалар: Маймылдың онкогенді вирусы, бактериофаг, ішек таяқшасы бактерисы 1971ж.генетикалық инженерия әдісін жібек құртын өсіруде пайдаланған:В.Струнников Жасанды партеногенездік жолмен көбею қабілеті бар жібек құртын алды:Б.Л.Астауров Тұқым қуалайтын қасиетті радиацияның көмегімен өгертуге болатынын 1925 ж. тұңғыш ашқан ғалымдар:Г.Филлипов,Г.А.Надсон Адамның өсу гормонының гені ... нуклеотидтен тұрады:584 1969ж. генді химиялық жолмен қолдан синтездеуді алғаш жүргізген:Х.Г.Корана Гетерозиготалы гендері бар будандар алуда қолданылатын сұрыптау әдісі: Аутбридинг, жаппай Атақты селекционер, ғалым: И.В.Мичурин Субтропикалық жеміске жатады: Мандарин, апельсин Ондратаның шыққан жері: Солтүстік Америка
