Экзогендік (денудациялық) агенттердің геологиялық әрекеті. Барлық экзогендік агенттер үшін геологиялық жұмыс
жалпы сұлба бойынша атқарылады, ол үш сатыға бӛлінеді.
Бірінші сатысында жер бетінде ашылған немесе экзогендік
агенттер ықпалында болатын түбірлік тау жыныстар қирайды.
Екінші сатысында осы агенттер әрекетінен қирау ӛнімдері
ысырылып, тасымалданады., яғни бұл массалар седиментация
алабына кӛшіріледі.
Желдің геологиялық әрекеті (эолдық процестер). Жел –
атмосферадағы ауа ағысы. Жер бетінің оның әртүрлі
шағылыстырғыш қабілеті мен Күн сәулесінің әркелкі бұрышпен
түсуі салдарынан әртүрлі қызуы, температураның атмосферада
тік бағытта таралуы мен оның маусымдық ауытқуы ауа
массасының кӛлбеу бағытта да қозғалысын туындатады.
Желдің геологиялық жұмысы мынадай процестерге бӛлінеді:
1) тау жыныстарының бұзылып-мүжілуі (дефляция мен
корразия); 2) үгілген затты әкетіп, кӛшіру; 3) эолдық аккумуляция
– үгіндіні үйіп шӛгіндіру.
Дефляция деп – жер бетіне шыққан тау жыныстарының жел
әсерінен бұзылу, үгілу, артынан үрленіп ұшу процестерін айтады.
Егер ауа ағыны ылғалға немесе құм-шаңға қанық болса, оның
28
бұзу қабілеті де басым болады. Қатты бӛлшектер арқылы қажап
бұзуды корразия дейді.
Негізгі әдебиет – 1-10
Қосымша әдебиет -11-25
