Пострепликативтік репарация Зақымдалу өте көп болса немесе репликацияның алдында ғана пайда болса, немесе эксцизиялық репарациямен түзелмеген болса(мысалы, ДНҚ тізбектерінің бірі-бірімен тігісіп қалуы) пострепликативтік репарация жүреді.
Репарацияның бұл типі эукариоттарда маңызды рөл атқарады, репликацияның қатемен болса да жүруіне мүмкіндік береді. Мысалы, ДНҚ- рекомбинациалық репарациясы.
SOS-РЕПАРАЦИЯ
Бұл репарация зақымданған жасушаны жойылудан сақтайды, сондықтан SOS-репарация деп аталған.
Бірақ SOS-репарацияның дәлдігі төмен.Ол индуцебельдік процес, ДНҚ молекуласының өзгерген матрицада болса да репликациялану қажеттігінен жүреді. ДНҚ синтезі көптеген қателері бар матрицада жүреді. Мұндай қателері болғанымен репликацияның жүруі, жасушаның тіршілігіне аса қажетті қызметі бұзылмаса, оның өмірі жалңасады.
Қорытынды
Репарация механизмдерін қарастыруды аяқтай отырып, ДНҚ зақымдануларын түзетудің басқа да іргелі Молекуларлық-генетикалық процестермен:репликация,транскрипция және рекомбинациямен өте тығыз байланыста болатындығын атап өту керек.Осы процесстердің барлық көптеген алуан түрлі белоктар күшімен атқарылатын бір орталық жүйелі әрекеттерге өрімделген болып шығады, және бұл белоктардың көпшілігі про- және эукариоттар жасушаларындағы генетикалық ақпараттың орындалуын бақылайтын полифункционалды молекулалар болып табылады.Сонымен бірге,табиғат, ағзалар үшін әсіресе оның ұрпақтары ДНҚ зақымдануларды түзетудің күрделі жүйелерін жасауда,бақылау элементтеріне "сараңдық жасамайтындығы" анық. Басқа жағынан алғанда, ағзаның генетикалық ахуалын сақтауда репарациялық мүмкіндіктері жеткіліксіз болатын жағдайларда, жасуша өлімі-апоптоз қажеттілігі туындайды.
Пайдаланылған әдебиеттер
Молекулалық биология: Оқулық\ Қ.Ш.Нұрғазы, У.К.Бисенов.-Алматы: Эверо,2015.-438 б.
"Молекулалық биология және генетика"- Оқулық.Шымкент- "АСҚАРАЛЫ" баспасы, 2008 жыл. 424 б.
Тоқтаров А., Тоқтаров Ұ.Н., Аралханова А.Е. Асыл кітап. Биология 2.-Алматы:2021.-280 бет.
