Биология кафедрасы
Ішек құрт ауруларының алдын алу
жүктеу/скачать 1,59 Mb.
|
Биология кафедрасы
| Ішек құрт ауруларының алдын алу
Гельминтоздар — бұл аурулардың үлкен бір тобы. Оны туындататын құрттардың — гельминттердің 15-13-ден астам түрі бар. Гельминттер ішек-қарын жолдары арқылы жұғады. Олар адамдарды, жануарларды және өсімдіктерді зақымдайды. Адамдарға әдетте құрттың бір түрі, кейде 2 немесе 3 түрі қосыла өмір сүруі байқалады.Гельминтоздарды екі тірі организмнің — паразит пен оның иесінің күрделі өзара қарым қатынасы деп карастыру қалыптасқан. Әрбір ішек құрт ауруларының аты латынша атау мен қосымшадан құралып сырқаттың атын береді. Мысалы, аскарида — аскаридоз, власоглов — трихоцефаллез, трихипелла — трихинеллоз, теннинді — тенниндоз. Барлық гельминттер адам организмінде паразиттік өмір кеше отырып, ондағы нәрлі шырындарды сору және өзінің керексіз заттарын шығару арқылы зиянын тигізеді. Олар сондай-ақ жүрек қан тамырлары жүйесінің қызметін әлсіретеді, қан азаюына жағдай туғызады және басқа ауруларды өрбітеді. Аурудың өтуі қоздырғыш гельминттің түріне, организмніц қай жеріне орныкқанына (көбіне ішек жолында), организмнің жалпы жай-күйіне, тұрмыс жағдайларына және сырқат кісінің ауруға деген қарым-катынасына байланысты.Аскаридалар мен острицалар кейде соқыр ішек пен бауырға өтіп кетіп, қатты ауыртып, операция жасауға мәжбүр етеді. Олар кілегейлі қабықшаны сорып, оны бүлдіреді, сөйтіп басқа инфекциялардың түсуіне «жол ашады», ал кейбір глистердің личинкалары қанмен бірге өкпеге өтіп, оны қабындырады. Құрты бар балалар тым шаршағыш, және нерв жүйесі қозғыш келеді, тәбеті мен ұйқысы бұзылады, жиі-жиі лоқсиды.Ішек құрты ауруларының алдын алу: мектеп оқушылары мен ересектердің жеке бас гигиенасын мүлтіксіз сақтау, көкөніс пен жемісті таза күйінде пайдалану, көпшілікке арналған жерлерді таза сақтау, жуынды төгетін шұңқырлар мен қоқыс төгетін жәшіктерді таза ұстау, шыбындарды жою, асхана, буфет қызметкерлерінің жеке бас гигиенасын қатаң сақтау. Үй жануарларымен қарым-қатынас жасаған соң міндетті түрде колды жуу, үй жануарларына мал дәрігерлік бақылау, ет өнімдеріне мал дәрігерлік санитарлық бақылау орнату керек.Картоп пен көкеністерді жинау кезінде оқушылар еңбегі пайдаланылса, оқушыларды тыңайтқыш ретінде көң мен саңғырық төгілген учаскелерге жіберуге болмайды. Бақша мен егістікте жұмыс істеп болған соң қолды сабындап, тырнақ астында кір калмайтындай етіп щеткамен тазалау керек.Никотин қышқылы жоғары температура (100° дейін) мен ультракүлгін сәулеленуге төзімді. Ол сыра ашытқысында, дәнінің уызында, саңырауқұлақтарда, бауырда, бүйректе және мүйізді ірі қараның бұлшық еттерінде болады.Құнарлы тағам cay организмді РР витаминімен толық қанағаттандырады) ал авитаминоз болған жағдайда ауруларға түйіршік немесе инемен егу түрінде витамин беріледі.С витамині — аскорбин кышкылы — суда, спирт пен глицеринде ериді. Оттегінде бүлінеді. Оттегісіз ортада жылдар бойы сақталады.С витамині организмнің сыртқы ортаның зиянды әсеріне, оның ішінде инфекцияларға қарсы беріктігін күшейтеді: ол нерв жүйесінің, жүрек бұлшық етінің, эритроциттердің ойдағыдай қызмет етуі үшін керек.С витаминінің тәуліктің сұранысы 7 жаста 30—45 мг, ал ересектер үшін жеңіл жұмыс атқарғанда — 50 мг, ауыр жұмыс пен ой еңбегін атқарғанда 100 мг дейін артады. Организмде С витаминінің жетіспеуі қырқұлақ ауруына жол ашып, жұқпалы аурулардың өрбуіне жағдай жасайды.Төменде жануарлар және өсімдік өнімдерінде кездесетін С витаминінің құрамы келтірілген (100 г шаққанда 1 мг). жүктеу/скачать 1,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|