8-сыныпта өткізілген зертханалық жұмыстар саны.
|
Зертханалық жұмыстар
|
Модельдеу
|
Демонстрация
|
1-тоқсан
|
5
|
1
|
1
|
2-тоқсан
|
3
|
-
|
-
|
3-тоқсан
|
6
|
|
1
|
4-тоқсан
|
-
|
1
|
|
Барлығы
|
14
|
2
|
2
|
«8-сынып Биология» пәні бойынша жиынтық бағалау саны.
Сынып
|
Бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау саны
|
|
|
1-тоқсан
|
2-тоқсан
|
3-тоқсан
|
4-тоқсан
|
8-сынып
|
3
|
2
|
3
|
3
|
КҮНТІЗБЕЛІК-ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРДЫҢ ҮЛГІСІ
Пән: Биология
Сынып:8
Сағат саны: 68
Аптасына сағат саны: 2
Оқу жоспары бойынша ұзақ мерзімді жоспар бойынша бөлімдер
|
|
Тақырыптары/ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері
|
Оқу мақсаты
|
Сағат саны
|
Мерзімі
|
Ескерту
|
|
1-тоқсан
|
|
|
8.1А Жасушалық биология
(2 сағат)
|
1
|
Жасуша – тірі ағзалардың құрылымдық негізгі өлшем бірлігі. Прокариот және эукариот жасушалардың құрылысы: ядроның болуы және орналасуы, жасуша қабырғасы, жасуша мембранасы, пластидтер, митохондрия, жасуша вакуолі, рибосомалар.
|
8.4.2.2 эукариот және прокариот жасушалардың құрылысын салыстыру
|
1
|
2,09
|
|
2
|
Өсімдік ұлпаларының әртүрлілігі: түзуші, жабын, негізгі, өткізгіш, механикалық, бөліп шығарушы ұлпа. Жануар ұлпаларының әртүрлілігі: эпителий, дәнекер, бұлшықет, жүйке. Зертханалық жұмыс «Өсімдіктердің ұлпаларын жіктеу». Зертханалық жұмыс «Жануарлардың ұлпаларын жіктеу».
|
8.4.2.1 өсімдік пен жануар ұлпаларын жіктеу
|
1
|
4.09
|
|
8.1В Молекулалық биология
(3 сағат)
|
3
|
Жасушаның құрамындағы органикалық заттар. Мономерлер мен полимерлер арасындағы айырмашылық.
|
8.4.1.1 биологиялық мысалдарды пайдаланып, полимерлер мен мономерлер арасындағы айырмашылықты сипаттау
|
1
|
9.09
|
|
4
|
Көмірсулар – энергия көзі. Глюкоза, сахароза, гликоген, крахмал, жасұнық пен хитиннің маңызы және қызметтері. Липидтердің қасиеттері мен қызметі. Липидтердің әртүрлілігі: майлар, фосфолипидтер, балауыз.
|
8.4.1.2 көмірсулар мен липидтің биологиялық қызметтерін сипаттау
|
1
|
11.09
|
|
5
|
Нәруыздар, қасиеттері мен қызметтері
|
8.4.1.3 нәруыздардың қасиеттері мен биологиялық қызметтерін сипаттау
|
1
|
16.09
|
|
8.1С Тірі ағзалардың көп түрлілігі
(4 сағат)
|
6
|
Зертханалық жұмыс «Өсімдіктер бөлімдеріндегі ерекшелік белгілерді анықтау. Балдырлар, мүктәрізділер, қырықжапырақтәрізділер, ашықтұқымдылар және жабықтұқымдылар.
|
8.1.1.1. балдырлар, мүктәтізділер, қырықжапырақтәріздестер, ашықтұқымидылар және жабықтұқымдылар мысалында өсімдіктердің ерекшеліктерін сипаттау.
|
1
|
18.09
|
|
7
|
Саңырауқұлақтар патшалығы. Зең саңырауқұлағы: мукор, пеницилл. Біржасушалы саңырауқұлақтар – ашытқы. Көпжасушалы саңырауқұлақтар. Қалпақшалы саңырауқұлақтар. Жеуге жарамды және улы саңырауқұлақтар.
|
8.1.1.2 саңырауқұлақтардың ерекшелік белгілерін сипаттау
|
1
|
23,09
|
|
8
|
Зертханалық жұмыс « Дара жарнақты және қосжарнақтылар өсімдіктер кластарының белгілерін зерттеу».
|
8.1.1.3 даражарнақты және қосжарнақты өсімдіктерді негізгі белгілеріне қарай ажырату
|
1
|
25,09
|
|
9
|
Буынаяқтылар типі. Хордалылар типі. Сыртқы белгілеріне қарай салыстырмалы сипаттама.
Dемонстрация «Хордалы жануарлар мен буынаяқтылардың ерекшелік белгілерін анықтау»
|
8.1.1.4 буынаяқтылар мен хордалы жануарлар кластарын ерекше белгілері бойынша танып білу
|
1
|
30,09
|
|
8.1D Қоректену (5 сағат)
|
10
|
Жауын құртының, сиырдың және адамның асқорыту жүйесінің құрылысы.
Модельдеу «Адамның,сиырдың және жауынқұртының» асқорыту жүйесінің құрылысын салыстыру.
|
8.1.2.1 омыртқасыздар, күйіс қайыратын жануарлар мен адамның ас қорыту жүйесінің құрылысын салыстыру
|
1
|
2,10
|
|
11
|
Тістің құрылысы мен қызметі, сүт тістердің тұрақты тістерге ауысуы. Тіс гигиенасы. Адамның асқорыту жолдарының құрылысы.асқорыту бездері. Асқорыту мүшелерінің қызметі.
|
8.1.2.2 әртүрлі типті тістердіңқұрылысы мен қызметтері арасындағы байланысын және тісті күту ережелерін сипаттау
8.1.2.3 адамның ас қорыту жүйесінің құрылысы мен қызметтері арасындағы өзара байланысты түсіндіру
|
1
|
7,10
|
|
12
|
Тамақтану гигиенасы. Асқорыту мүшелерінің жұқпалы аурулары және олардың алдын алу. Тағамнан уланудың алдын алу. Алғашқы жәрдем шаралары. Ішек құрт ауруларының алдын алу.
|
8.1.2.4 асқорыту жолы ауруларының себептерін және астан улану себебін анықтау
|
1
|
9,10
|
|
13
|
Дәрумендер және олардың маңызы. Суда еритін және майда еритін дәрумендер. Дәрумендердің тәуліктік мөлшері. Авитаминоз, гиповитаминоз және гипервитаминоз.А авитаминоздағы ақшам соқыр, В1 авитаминоздағы бери – бери ауруы, С авитаминоздағы қырқұлақ , Д авитаминоздағы мешел аурулары.
|
8.1.2.5 адам ағзасындағы дәрумендердің маңыздылығын сипаттау
8.1.2.6 құрамында дәрумендердің маңызды мөлшері бар азық-түліктер тізімін жасау
|
1
|
14,10
|
|
|
14
|
БЖБ Зертханалық жұмыс «Тағамдық заттар құрамынан С дәруменді анықтау»
|
8.1.2.7 азық – түлік құрамындағы С дәруменін анықтау
|
1
|
16,10
|
|
8.2Е Микробиология және биотехнология
(1 cағат)
|
15
|
Жұқпалы аурулар және олардың алдын алу: амебалық қантышқақ, фитофтороз, оба, күл, лейшмания, герпес
|
8.4.3.1 қарапайымдылар, саңырауқұлақтар, бактериялар мен вирустар мен туындайтын аурулардың ерекшеліктерін сипаттау және алдын алу шараларын спитаттау
|
1
|
21,10
|
|
|
16
|
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау
|
|
|
23,10
|
|
8.2А Заттардың тасымалдануы
(11 сағат)
|
17
|
Ағзаның ішкі ортасы. (қан, лимфа, ұлпа сұйықтығы) және оның ағза тұрақтылығын ұстаудағы маңызы.
Лимфа жүйесі.
|
8.1.3.5 лимфа жүйесін және қан, ұлпа сұйықтығы мен лимфа арасындағы өзара байланысты сипаттау
|
1
|
28,10
|
|
18
|
Қанның құрамы мен қызметі. Қан түйіршіктері: эритроциттер, лейкоциттер, тромбоциттер. Плазма.
Қанның қызметі: транспорттық, гомеостаздық, қорғаныштық.
|
8.1.3.1 қан құрамы мен қызметін сипаттау
|
1
|
30,10
|
|
19
|
Зертханалық жұмыс «Әр түрлі ағзалардың қан жасушаларын зерттеу».
|
8.1.3.2 дайын микропрепараттар арқылы әр түрлі ағзалардың қан жасушаларының құрылыс ерекшеліктерін зерттеу
|
1
|
4,11
|
|
|
Тоқсан ішінде барлығы
|
19
|
|
|
|
2 тоқсан
|
|
|
8.2А Заттардың тасымалдануы
(11 сағат)
|
1
|
Қан жасушаларын формасына, мөлшеріне, санына және ядросының болуына қарай салыстыру.
|
|
1
|
18,11
|
|
2
|
Иммунитет. Гуморальдық және жасушалық иммунитет. Лейкоциттердің түрлі типтері және олардың қызметтері. Т – және В- лимфоциттердің әрекет етуі.
|
8.1.3.3 лейкоциттердің түрлі типтерінің қызметтерін сипаттау
8.1.3.4 гуморальдық және жасушалық иммунитетті салыстыру
|
1
|
20,11
|
|
3
|
Иммунитет. Иммунитеттің түрлері: туа пайда болған және жүре пайда болған иммунитет. Екпенің (вакцин) түрлері және оның жасанды иммунитетті қалыптастырудағы маңызы. Жұқпалы аурулардың алдын алу.
|
8.1.3.6 аурудың алдын алудағы вакцинацияның ролін бағалау
|
1
|
25,11
|
|
4
|
Қан топтары. Қан құю. Резус – фактор. Агглютинация. Резус – конфликт.
|
8.1.3.7 агглютинация және резус-конфликт механизмдерін түсіндіру
|
1
|
27,11
|
|
5
|
Буылтық құрттардың (жауын құрт), ұлулардың, буынаяқтылардың және омыртқалылардың жүрегі және қантамырларының құрылысы мен қызметі.
|
8.1.3.8 жануарлар жүрегінің құрылысы мен қантамырлар жүйелерінің маңызын сипаттау
8.1.3.9 қантамыр қабырғасының құрылысы мен олардың қызметі арасындағы байланысты орнату
|
1
|
2,12
|
|
6
|
Қантамырлар жүйесінің түрлері. Ашық және тұйық қанайналым жүйелері. Үлкен және кіші қанайналым шеңберлері. Адамның қанайналым жүйесі.
|
8.1.3.10 жануарлардың қантамырлар жүйесі түрлерін сипаттау
|
1
|
4,12
|
|
7
|
Зертханалық жұмыс «Дене жаттығуларының жүрек жұмысына әсерін зерттеу»
|
8.1.3.11 дене жаттығуларының жүрек жұмысына әсерін зерттеу
|
1
|
9,12
|
|
8
|
Жүрек - қантамырлар жүйесі аурулары (гипертония, инфаркт, тахикардия,, ишемиялық ауру, атеросклероз, инсульт). Аурудың себептері: тұқым қуалайтын ауруларға бейімділік, салауатты өмір салтын дұрыс ұстанбау, т.б.
|
8.1.3.12 қантамыр жүйесі ауруларының себептері мен ауру белгілерін сипаттау
|
1
|
11,12
|
|
8.2В Тыныс алу
(4 сағат)
|
9
|
Альвеола мен қан арасындағы газ алмасу. Өкпедегі қанның оттекке қанығуы. Ұлпа мен қан арасындағы газ алмасу. Қанның көмірқышқыл газына қанығуы, жасушаның оттекке қанығуы.
|
8.1.4.1 өкпе мен ұлпадағы газалмасу механизмдерін сипаттау
|
1
|
16,12
|
|
10
|
Тыныс алу және тыныс шығару механизмі. Кеуде қуысының құрылысы. Тыныс алуға және тыныс шығаруға қатысатын бұлшықеттер. Тыныс алу және тыныс шығарудағы көкеттің маңызы. Ауа жүретін жолдардағы қысымның өзгеруі.
|
8.1.4.2 тыныс алу және тыныс шығару механизмін түсіндіру
|
1
|
18,12
|
16,12
|
11
|
БЖБ Тыныс алудың минуттық көлемі. Әр түрлі жастағы, физикалық дамыған, ер және әйел адамдардың өкпесінің тіршілік сыйымдылығы. Тынысалу қозғалыстарының жиілігі.
|
8.1.4.3 өкпенің тіршілік сыйымдылығын анықтау.жәнеқалыпты жағдайдағы және дененің физикалық жүктемесі кезіндегі тыныс алудың минуттық көлемін анықтау
|
1
|
23,12
|
|
|
12
|
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау
|
|
1
|
25,12
|
|
|
13
|
Шылым шегудің өкпенің тіршілік сыйымдылығына әсері. Зертханалық жұмыс «Өкпенің тіршілік сыйымдылығын зерттеу».
|
|
1
|
30,12
|
|
|
Тоқсан ішінде барлығы
|
13
|
1 ж.ж-32 сағат
|
|
Сынып; 8
Пәні: Биология
Барлық сағат саны:36
Аптасына:2
3 тоқсан
|
|
|
8.3А Бөліп шығару
(4 сағат)
|
1
|
Зәр шығару жүйесі мүшелерінің құрылысы (бүйрек, несепағар, қуық, несеп жолы) мен қызметі. Бөліпшығару және сүзу мүшелері.
|
8.1.5.1 адамның зәр шығару жүйесі мүшелерінің құрылысы мен қызметін сипаттау
|
1
|
|
|
2
|
Бүйректің құрылысы (қыртысты және милы қабат, нефрон, пирамида, астауша, бүйрек өзекшелері).
|
8.1.5.2 бүйректің құрылымдық бөліктерін танып білу
|
1
|
|
|
3
|
Терінің маңызы, құрылысы мен қызметі. Тер бөлінудің реттелуі.
|
8.1.5.3 терінің құрылысы мен оның бөліп шығарудағы маңызын сипаттау
|
1
|
|
|
4
|
Тері ауруларының пайда болу себептері мен салдары (қышыма, теміреткі, безеу бөртпелері,). Белгілері мен алдын алу шаралары.
|
8.1.5.4 тері ауруларының алдын алу шараларын түсіндіру
|
1
|
|
|
8.3В
Қозғалыс
(6 сағат)
|
5
|
Адам қаңқасының құрылысы. Тірек – қимыл жүйесінің маңызы мен қызметі
|
8.1.6.1 тірек – қимыл жүйесінің қызметтерін сипаттау
|
1
|
|
|
6
|
Сүйектің макро - және микроскопиялық құрылысы. Сүйектің химиялық құрамы. Зертханалық жұмыс «Сүйектің макро және микроскопиялық құрылысы». емонстрация «Сүйектің химиялық құрамы»
|
8.1.6.2 сүйектің химиялық құрамын, макро және микроскопиялық құрылысын зерттеу
|
1
|
|
|
7
|
Сүйектің байланыс түрлері: қозғалмайтын, жартылай қозғалмалы, қозғалмалы.
|
8.1.6.3 сүйектердің байланыс түрлерін салыстыру
|
1
|
|
|
8
|
Буынның құрылысы және қызметтері. Сүйек буындарының атқаратын қызметіне сәйкес бейімделуі.
|
8.1.6.4 буынның әр түрлі типтерінің құрылысы және олардың қызметтерінің арасында байланыс орнату
|
1
|
|
|
9
|
Бұлшықет ұлпаларының құрылысы мен қызметі (бірыңғай салалы, көлденең жолақты қаңқа, көлденең жолақты жүрек). Зертханалық жұмыс «Бұлшықет ұлпаларының құрылысын зерттеу» Адам денесінің бұлшықеттерін жіктеу.
|
8.1.6.5 бұлшық ет ұлпасының құрылысын, қызметін және олардың түрлерін сипаттау
8.1.6.6. адам бұлшық еттерінің құрылысы мен бұлшықет топтарын оқып тану.
|
1
|
|
|
10
|
Гиподинамия. Сымбаттың бұзылуы және жалпақ жалпақтабандылықтың пайда болу себептері. Сымбаттың бұзылуы мен жалпақтабандылықтың алдын алу шаралары.
|
8.1.6.7 гиподинамия салдарын атау
8.1.6.8 сымбаттың бұзылуы және жалпақ жалпақтабандылықтың пайда болу себептерін анықтау
|
1
|
|
|
8.3С Биофизика
(1 сағат)
|
11
|
Тік жүруге байланысты адам қозғалуының биомеханикалық ерекшеліктері. Тік жүруге байланысты адамның қаңқа құрылысының ерекшеліктері. Тік жүруге байланысты бұлшықеттің маңызы. Тік жүру кезіндегі дененің ауырлық орталығы. Адам денесіндегі иіндер.
|
8.4.4.1 тік жүруге байланысты адам қозғалуының биомеханикалық ерекшеліктерін зерттеу
|
1
|
|
|
8.3D Координация және реттелу
(6 сағат)
|
12
|
Көру мүшелерінің құрылысы. Көрудің маңызы. Көру қызметінің бұзылуы. Көру гигиенасы.
Зертханалық жұмыс «Көру жітілігі мен көру аймағының шегін зерттеу»
|
8.1.7.1 көруді қабылдаудың ерекшеліктерін зерттеу және көру гигиенасы ережесін сипаттау
|
1
|
|
|
13
|
Есту мүшесінің құрылысы. Естудің маңызы. Естудің бұзылу себептері. Есту мүшесінің гигиенасы.
Зертханалық жұмыс «Дыбысты қабылдау ерекшеліктерін зерттеу». (құлақтың есту қабілетін анықтау).
|
8.1.7.2 дыбысты қабылдау ерекшеліктерін зерттеу және есту гигиенасының ережелерін сипаттау
|
1
|
|
|
14
|
Таяқшаның, құтышаның және түкті жасушалардың құрылымы мен қызметі.
Зертханалық жұмыс «Соқыр дақты анықтау, түстердің аралсуына тәжірибе , дыбыстың ауа және сүйек арқылы өтуі».
|
8.1.7.3 көру және есту рецепторларының құрылымы мен қызметтерін сәйкестендіру
|
1
|
|
|
15
|
«Гормондар», «Гуморальдық реттелу» ұғымдары. Эндокринді, экзокринді және аралас бездердің орналасуы және қызметі. Бездерден бөлінетін гормондар.
|
8.1.7.5 эндокринді, экзокринді және аралас бездердің орналасқан жерлерін анықтау
8.1.7.6 бездердің негізгі қызметтерін түсіндіру
|
1
1
|
|
|
16
|
Эндокринді бездер қызметінің бұзылуынан туындаған аурулар (гипо – және гиперфункция)
|
8.1.7.7 эндкриндік бездер қызметінің бұзылуынан туындаған ауруларды атау
|
|
|
17
|
Адам денесінде орналасқан тері рецепторлары (терморецепторлар, механорецепторлар, ноцицепторлар) Зертханалық жұмыс «Тері сезімталдығын зерттеу»
|
8.1.7.8 терінің сезімталдығын зерттеу
|
1
|
|
|
|
18
|
Жылықанды жануарлардың тұрақты температураны сақтауындағы терінің ролі. Температураға сезімталдық. Терморецепторлардың температураның өзгеруіне бейімделуі.
|
8.1.7.9 жылықанды жануарлардың дене температураны сақтаудағы терінің ролін сипаттау
|
1
|
|
|
8.4А Көбею
(3 сағат)
|
19
|
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау
|
|
1
|
|
|
20
|
Митоз. Мейоз. Митоз бен мейоздың биологиялық маңызы.
|
8.2.2.1 тірі ағзалардың тіршілік әрекетіндегі митоз бен мейоздың маңызын түсіндіру
|
1
|
|
|
|
4 тоқсан
|
|
|
8.4А Көбею
(3 сағат)
|
1
|
Жануарлардың көбею формалары. Жыныссыз көбею типтері. Жынысты көбею.
|
8.2.1.1 жануарлардың көбею тәсілдерін салыстыру
|
1
|
|
| |
2
|
Мүктер мен қырықжапырақтардың тіршілік циклі. Гаметофит. Спорофит.
Ашықтұқымды және жабықтұқымды өсімдіктердің тіршілік циклі
|
8.2.1.2 мүктер мен қырықжапырақтардың мысалдарында жынысты және жыныссыз ұрпақтарының ерекшеліктерін түсіндіру
8.2.1.3 ашықтұқымды және жабықтұқымды өсімдіктердің тіршілік циклінің ерекшеліктерін түсіндіру
|
1
|
|
|
|
8.4B Өсу және даму
(1 сағат)
|
3
|
Эмбрионалдық даму кезеңдері: бластула, гаструла, нейрула.
Ұлпалар мен мүшелердің дифференциялануы. Органогенез.
|
8.2.3.1 эмбрионалдық даму кезеңдерін сипаттау
8.2.3.2 әр түрлі ұрық жапырақшаларынан қалыптасатын ұлпалар мен мүшелердің дифференциялануын сипаттау
|
1
|
|
|
8.4С Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары
(4 сағат)
|
4
|
Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштіктің эволюциядағы маңызы. Өзгергіштік пен қоршаған орта жағдайларына бейімделгіштік арасындағы өзара байланыс.
|
8.2.4.1 тұқым қуалаушылық пен өзгергіштіктің эволюциядағы ролін дәйектеу
|
1
|
|
|
5
|
Қолдан сұрыптау және оның селекция үшін маңызы. Қолдан сұрыптау түрлері.
|
8.2.4.2 ағзалар селекциясы үшін қолдан сұрыптаудың маңызын сипаттау
|
1
|
|
|
6
|
Мәдени өсімдіктер мен үй жануарларының шығу орталықтары.
|
8.2.4.3 мәдени өсімдіктер мен үй жануарларының шығу тегінің орталықтарын оқып білу
|
1
|
|
|
7
|
Қазақстан территориясында кездесетін егістік дақылдар мен үй жануарларының қолтұқымдары. Маңызды белгілер.
|
8.2.4.4 маңызды мәдени өсімдіктер іріктемелері мен үй жануарлары қолтұқымын сипаттау
|
1
|
|
|
8.4D Биосфера, экожүйе, популяция
(5 сағат)
|
8
|
Экожүйелердің компоненттері. Су және құрлық экожүйелері.
Модельдеу «Су және құрлық экожүйелерін салыстыру»
|
8.3.1.1 экожүйелердің жалпы құрылымының сызбасын жасау
8.3.1.2 су және құрлық экожүйелерін салыстыру
|
1
|
|
|
9
|
Популяцияның құрылымының негізгі сипаттамалары және ерекшеліктері. Ағзалардың тіршілікке қабілеттілігінің әртүрлі тәсілдері. (Тіршілікті сақтаудың К және r стратегиялары)
|
8.3.1.3 популяцияның негізгі қасиеттерін және құрылымдық ерекшеліктерін сипаттау
|
1
|
|
|
10
|
«Жыртқыш-жемтік» қарымқатынас түрі. Популяция санының өзгеруі.
|
8.3.1.5 жыртқыш-құрбан қарым-қатынасы мысалында популяция санының өзгеру себептерін орнату
|
1
|
|
|
11
|
Тірі ағзалардың өзара қарым-қатынас түрлері.
|
8.3.1.6 тірі ағзалардың өзара қарым-қатынас түрлерін сипаттау
|
1
|
|
|
12
|
Ағзалардың тікелей және жанама қарымқатынас түрлері. Қоршаған орта жағдайларының өзгерістеріне ағзалардың бейімделуі.
|
8.3.1.7 тірі ағзалардың қоршаған ортаның өзгермелі жағдайларына бейімделу механизмдерін түсіндіру
|
1
|
|
|
8.4E Адам қызметінің қоршаған ортаға әсері
(2 сағат)
|
13
|
Адамның табиғаттағы ролі. Табиғатты тиімді пайдалану. Табиғатты қорғау. Биологиялық алуан түрлілікті сақтау. Дүниежүзілік Тұқым қоры.
|
8.3.2.1 биологиялық әртүрлілікті сақтаудың және қолдауды қажеттіктің себептерінатау
8.3.2.2 Дүниежүзілік Тұқым қорының маңызын бағалау
|
1
|
|
|
14
|
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау
|
|
1
|
|
|
15
|
Қазақстан Республикасының экологиялық проблемалары. Себептері мен салдарлары. Оларды шешу жолдары.
|
8.3.2.3 Қазақстан аумағындағы экологиялық проблемалардың туындау себептері мен оларды шешу жолдарын түсіндіру
|
1
|
|
|
|
16
|
Қайталау
|
|
1
|
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |
