Тақырып: Эволюциялық ұғымдардың қалыптасуы және дамуы
Оқу мақсаты
9.2.5.1 К.Линней мен Ж.Б. Ламарк еңбектерінің негізгі қағидаларын
оқып зерттеу
9.2.5.2 Эволюция ілімінің қалыптасуындағы. Ч.Дарвин еңбектерінің
ролін түсіндіру
9.2.5.3 Эволюцияның қозғаушы күштерін сипаттау
9.2.5.4 Ағзалардың бейімделудегі табиғи сұрыпталудың рөлін
сипаттау
Бағалау критерийлері
Білім алушы
• Эволюция ілімінің қалыптасуындағы ғалымдардың еңбектерін
талддайды
• Эволюцияның қозғаушы күштерін сипаттайды
• Ағзалардың бейімделудегі табиғи сұрыпталудың рөлін
сипаттайды
Тапсырма
Әр түрге жататын ағзалардың ұқас белгілерге ие болуына әкелетін эволюциялық өзгерісті анықтаңыз
A Конвергенция B Параллелизм C Дивергенция D Ароморфоз
2 . Эволюцияның бағыттары мен мысалдары арасындағы сәйкестікті анықтаңыз
-
|
Ароморфоз
|
Идеоадаптация
|
Дегенерация
|
А
|
Тірідей туу
|
Паразиттердің сезу
|
Жануарлардағы бүркеніш
|
|
|
мүшелерінің жоғалуы
|
рең
|
В
|
Жылықандық
|
Жануарлардағы
|
Паразиттердің сезу
|
|
|
бүркеніш рең
|
мүшелерінің жоғалуы
|
|
|
|
|
С
|
Паразиттердің сезу
|
Жылықандық
|
Жануарлардағы бүркеніш
|
|
мүшелерінің жоғалуы
|
|
рең
|
D
|
Жануарлардағы бүркеніш
|
Тірідей туу
|
Паразиттердің сезу
|
|
рең
|
|
мүшелерінің жоғалуы
|
Түраралық тіршілік үшін күресті анықтаңыз. A Паразиттік, жыртқыштық
B Аналық үшін аталықтар арасындағы күрес C Тасбақалардың жаздық ұйқыға кетуі
D Қалың балауызды қабат
Ч. Дарвин бойынша табиғи сұрыпталу эволюцияның қозғаушы күші болып табылады. Табиғи сұрыпталуға тән тұжырымдарды анықтаңыз.
44
Адамның қатысынсыз жүреді
Жануарларды белгілі бір белгісіне қарап іріктеп алады III. Табиғаттағы өзгеріске бейімделушілігі төмен
IV. Жаңа түрлер пайда болады
V. Бейімделе алмағандары жойылады
VI. Жануарлардың жаңа қолтұқымдары шығарылады
AI IIIII
I VI
ІIVV
II IV
Суретте пілдің ата тегі болып табылатын Phiomia мен қазіргі Африкалық піл берілген.
Phiomia мен қазіргі Африкалық пілде жапырақпен қоректену үшін ағаштың басына өрмелейді. 1800 жылы Ч.Дарвин мен Ж.Ламарк Phiomiaның танауының қазіргі Африкалық пілде тұмсыққа айналғаны туралы екі түрлі теория ұсынды.
(і) Ч.Дарвиннің табиғи сұрыпталу теориясын қолданып, осы өзгерісті түсіндіріңіз.
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
(іі) Осы өзгерісті Ламарктің теориясы негізінде түсіндіріңіз.
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
Дескриптор Білім алушы
эволюциялық өзгеріске әкелетін бағыттарын анықтайды;
эволюцияның бағыттары мен мысалдары арасындағы сәйкестікті анықтайды;
тіршілік үшін күрес түрлерін анықтайды;
Ч.Дарвин еңбектерінің ролін түсіндіреді;
К. Линней мен Ж.Б. Ламарк еңбектерінің негізгі қағидаларын салыстырады
Тақырып: Түр түзілу
Достарыңызбен бөлісу: |