Биология пәнінен зертханалық ЖҰмыстар 9- сынып №1 Зертханалық жұмыс


Жасушаның бөліктері және органоидтары



бет5/5
Дата08.02.2022
өлшемі31,66 Kb.
#119243
1   2   3   4   5
Байланысты:
00024523-7d5eaf75

Жасушаның бөліктері және органоидтары

Өсімдік жасушасы

Жануар жасушасы

Бактерия жасушасы

  1. Микропрепараттар бойынша толтырады

1

Қабық










2

Цитоплазма










3

Ядро










4

Үлкен вакуоль










5

Пластидтер










  1. Оқулық бойынша толтырады

6

Лизосомалар










7

ЭПТ (эндоплазмалық тор)










8

Митохондриялар










9

Гольджи жиынтығы










10

Рибосомалар










11

Микроденешіктер










12

Талшықтар/ кірпікшелер










13

Хромосомалар










14

Ядрошықтар









4 Зертханалық жұмыс.


Тақырыбы: «Өзгермелі нұсқа қатарын құру және өзгергіштікті зерттеу».
Мақсаты: Тұқым қуалау, сондай-ақ тұқым қуаламайтын өзгергіштік құбылысын анықтау. Өзгермелі нұсқа қатарын құруды үйрену.
Құрал-жабдықтар: 1) бойының биіктігі көрсетілген сынып оқушыларының тізімі; 2) бір ағаштан алынған жапрақтар (сыныптағы оқушылар саны бойынша).
Жұмыс барысы: 1. Қолдар бар жапырақтарды өлшеңдер; өсу қатарындағы №1-ге ең ұсағын, №25-ке ең ірісін деректері бойынша жазындар.


2.Деректерді пайдалана отырып, жапырақтардың
әрқайсысын графаға нүктемен бөліп орналастырыңдар;
мұнда у өсі-мөлшер; х өсі-жапырақ биіктігінің өсуі бойынша реттік сан.
3.Адам денесінің өсуін (сыныптастарыңның аяқ басы немесе басқа мүшелерінің өсу деректерін пайдаланындар) өлшеуге арналған кесте және график құрастырыңдар.


Жапырақ №

1

2

3

4

25

Сантиметрмен алынған мөлшері
















5 Зертханалық жұмыс


Тақырыбы: «Ағзалардың өзгергіштігі».
Мақсаты: Ағзалардың өзгергіштігі ұғымын қалыптастыру, тірі зерзаттарды бақылау білігін жалғастыру және ондағы өзгергіштік белгілерін табу.
Құрал-жабықтар: ағзадағы өзгергіштікі көрсететін үлестірме материалдар (өсімдіктің 5-6 түрі, әрқайсысы 2-3 данадан, тұқым, жеміс, жапырақтардың жинақтамасы)
Жұмыс барысы: 1. Бір түрдің 2-3 өсімдігін салыстырыңдар (немесе олардың жеке мүшелерін: жапырақ, тұқым, жемісі, т.б.), олардың құрылысындағы ұқсастық белгілерін табыңдар. Бір түр дарағының ұқсас болу себебін түсіндіріндер.
2. Зерттелген өсімдіктердің айырмашылық белгілерін табындар. Мына сұраққа жауап беріндер: бір түр дарақтарының арасындағы айырмашылық ағзалардың қандай қасиеттеріне негізделген?
3. Ағзалардың бұл қасиеттерінің эволюция үшін маңызын ашып көрсетіндер. Сендердің пікірлерің бойынша айырмашылықтардың қайсысы тұқым қуалайтын өзгергіштікке, қайсысы тұқым қуаламайтын өзгергіштікке жататынын айтындар. Бір түр дарағының ішінде айырмашылықтар қалай пайда болатын түсіндіріндер.

6 Зертханалық жұмыс


Тақырыбы: «Өсімдіктердің жергілікті сұрыптарының фенотиптері».
Мақсаты: модификациалық өзгергіштік туралы білімді қалыптастыру, фенотипті бойынша өсімдіктерді сипаттай білу және өзара салыстыру.
Құрал-жабдықтар: өсімдіктің әр түрлі сұрыптарының кеппешөптері (бидай, қарабидай, арпа,т.б)
Жұмыс барысы: 1. Өсімдіктің (бидай, қарабидай, арпа, т.б.) бірдей сұрыбының екіданасын салыстырыңдар
2. Әрбір өсімдіктің фенотипін сипаттаңдар (жапырақ, сабақ, гүлдерінің құрылыс ерекшеліктері). Генотипіне байланысты пайда болған модификациялық өзгергіштіктің нәтижесіне байланысты белгілерін анықтандар.
3. Модификациялық өзгергіштіктің себептерін тауып, оның маңызын айтындар.
7 Зертханалық жұмыс
Тақырыбы: «Өсімдіктердің әр түрлі түрлерінің морфологиялық ерекшеліктері».
Мақсаты: түрдің морфологиялық өлшемі ұғымын қалыптастыру, өсімдікті сипаттау білігін бекіту.
Құрал-жабдықтар: тірі өсімдіктер немесе әр түрлі өсімдіктердің кептірілген жинақтамалары.
Жұмыс барысы: 1. Өсімдіктің екі түрін қарастырып, олардың аттарын жазындар, әрбір түрдің морфологиялық сипаттамасын құрастырындар, яғни олардың сыртқы құрылысының ерекшелігін жазындар (әсіресе жапырағына, сабағына, тамырына, гүліне, жемісіне көңіл аударындар).
2. Екі өсімдікті салыстырыңдар, ұқсастығы және айырмашылығын табыңдар. Өсімдіктің ұқсастығы (айырмашылығы) немен түсіндіріледі?
8 Зертханалық жұмыс
Тақырыбы: «Ағзалардың бейімделуі».
Мақсаты: материалды анықтап қарап, бейімделгіштің ерекшелігін айқындау, тап осы бейімделулердің пайда болу үдерісін түсіндіру.
Құрал-жабдықтар: өсіп тұрған кактус (опунция, жүзжылдық немесе т.б), жантақтың кеппешөптік материалы, тұңғиықтар, қоға немесе басқа батпақ өсімдіктерінің біреуі; тұқым жинақтамасы; немесе қорғаныш реңінің әр алуан түрлерін көрнекі көрсететін бунақденелілердің жинақтамасы немесе фотосуреттері.
Жұмыс барысы: 1. Материалды анықттап тексеріп, бейімделгіштіктердің ерекшеліктерін айқындау.
2. Кестені толтырындар:
Өсімдік түрлері үшін

Өсімдік түрі

Өмір сүру ортасының ерекшеліктері

Өсімдік мүшелерінің бейімделуі

Тамырдың ерекшеліктері

Сабақтың ерекшеліктері

Жапырақтың ерекшеліктері

Жантақ













Кактус (қай түр екенін көрсету)













Тұңғиық













Қоға













9 Зертханалық жұмыс
Тақырыбы: «Өсімдіктер мен жануарлардың ароморфоздарына және өзгеше көндігуіне салыстырмалы талдау жасау».
Мақсаты: ароморфоздың және өзгеше көндігудің (идиоадаптация) құбылысын айқындау, олардың ерекшеліктері мен нәтижелерін түсіндіру.
Құрал-жабдықтар: құстардың әр алуан отрядтары өкілдерінің тұмсығы мен аяқтарының фотосуреттері, жемістер мен тұқымдар жинақтамасы, мүктер, қырықжапырақтар, ашық тұқымдылар, жабық тұқымдылар өкілдерінің кеппеөсімдік материалдары.
Жұмыс барысы: Жерүсті өсімдіктерің бөлімдерін жете қарап, олардың пайда болуына қандай ароморфоздардың себепші болғанын айқындау. Оларды кесте түрінде дайындау.



Белгі/ аромофоз

Мүктер

Қырықжапырақтар

Ашық-тұқымдылар

Жабық-тұқымдылар

Тамырдың болуы













Сабақтын болуы













Жапрақтың болуы













Споралардың болуы













Тұқымдардың болуы













Гүлдің болуы













Жемістің болуы













2. Осы өсімдік бөлімдерінің құрылысында күрделену белгілерін анықтап, оның маңызын түсіндіріндер. Балдырлардан жабықтұқымдыларға дейін өсімдіктерде эволюция қандай бағытта жүргенін аңықтандар.


3. Әр түрлі отрядтар бунақденелілерін (қабыршаққанатты, турақанатты,
Қосқанатты, т.б.) қарап, олардың құрылысындағы ұқсастық пен айырмашылықтарды анықтандар.
4. Бунақденелілердегі аталған отрядтар бойынша идиадаптацияны сипаттап, олардың эволюциялық маңызын көрсетіндер.

10 Зертханалық жұмыс


Тақырыбы: «Ағзалардың экологиялық факторларға бейімделгіштігін анықтау».
Мақсаты: Ағзалардың тірішілік ортасына бейімделгіштік жолын анықтау.
Құрал-жабдықтар: 1) әр түрлі экологиялық топтар өсімдіктерінің кеппешөптері (мысалы, жантақ; шытырлақ катус және тұңғиық); 2) бір өсімдіктен қиып алынған жапрырақ тақшасының микропрепарттары; тақшасына жарық жақсы түскен және аса қараңғыланған жапырақтар болуы қажет.
Жұмыс барысы: 1. Ұсынылған өсімдіктер данасын анықтап тексеріндер. Өсімдік құрылысы туралы деректерді кестеге толтырындар.





Құрылыс ерекшеліктері

Жантақ

Шытыр
лақ

Тұң
ғиық

Как
тус

Мұның қандай артықшылығы бар?

1

Жапырақ құрылысы: тақта мөлшері сірқабық түрөзгерістері
















2

Сабақ құрылысы: ерекшелігі мөлшері
















3

Тамыр құрылысы
















Бейімделгіштікке қалыптасу себептері туралы қорытынды жасандар.


2.Микропрепараттарды анықтап тексеріндер. Мына кестеге деректерді толтырыңдар.





Белгісі

Көлеңкелік жапырақ

Жарық түскен жапырақ

Қорытынды

1

Мезофилдің қалыңдығы










2

Кеуекті ұлпа (дамуы және дәрежесі)










3

Бағаналы ұлпа (дамуы және дәресі)











Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет