Бір түзу сызықтың екінші түзу сызыққа біртіндеп көшуі – түйіндесу деп аталады.
Түйіндесулерді салу үшін түйіндесу центрі мен нүктелерін табу керек.
Екі түзуді радиусы берілген доғамен түйіндестіру ( тікбұрышты, сүйірбұрышты және доғалбұрышты) Түйіндесу R – 10 мм
Шеңбер мен түзуді радиусы берілген доғамен түйіндестіру
а) түйіндесу центрін табу үшін шеңбердің О нүктесінен радиусы R + r болатын көмекші доға жүргізеді.
б) АВ түзуінен r қашықтықта радиусы R + r доғасымен қиылысқанша, АВ түзуге параллель түзу жүргізеді. Шыққан О1 нүкте түйіндесу центрі.
в) О О1 қосқанда М нүктесі пайда болады. О1 нүктеден перпендикуляр жібереміз, Н нүктесі пайда болады.
г) М,Н түйіндесу нүктелерін r доғасымен қосып сызық жүргіземіз
3. Екі шеңберді түйіндестіру
А) І- шеңбердің диам. r1-30 мм, ІІ- шеңбердің диам. r2 –20 мм, түйіндесу радиусы R – 10 мм.
Б) шеңбер ø r2 + R екі шеңбер сызу, центрі О1 және О2
ø r1 — R
в) қиылысқан нүкте О, О1О, О2О – қосамыз.Қиылысқан нүктелер А және В.
Сырттай түйіндесу
4.Шеңберлер доғаларын түйіндестіру нәтижесінде алынған тұйық сызықты – сопақша (овал) деп атайды. Сопақшаларды біросьті және екіосьті деп ажыратады. Екіосьті сопақша осьтерінің ұзындықтарымен анықталады.
Д ОБАВИТЬ В ИЗБРАННОЕ
Сыныбы: 9
Тақырыбы: 9-10 Сызықтардың түйіндесулері. Түйіндесулер. Біржақты екіжақты түіндесулер. 2 сағат
