3. Бірігіп жоспарлау және біріккен әрекетті ұйымдастыру оқу процесінің педагогикалық-психологиялық атмосферасының негізі ретінде
Бірлескен іс-әрекеттің тиімді психологиялық-педагогикалық атмосферасын құру үшін оқытушының жеке басын қарастырып, оның жеке басына қойылатын негізгі талаптарды анықтау қажет. Әрине, бірінші кезекте тәжірибе, жоғары адамгершілік пен даналық болуы керек, содан кейін студенттермен күнделікті кездесулерде ол жоғарыда айтылғандардың бәрін көрсете алады деп күтуге болады, өйткені ол үлгі болып табылады.
Көрнекті педагог К. Д. Ушинскийдің сөзіне жүгінсек: "тәрбиеші тұлғасының жас жанға әсері оқулықтармен де, моральдық ұстанымдармен де, жазалар мен сыйақылар жүйесімен де алмастырылмайтын тәрбиелік күш болып табылады".
Оқытушы студентке өзінің мақсаты туралы үнемі еске салады, басқалардың пікіріне төзімділікке ие және өз ұстанымын қорғай алатын бәсекеге қабілетті тұлғаның қасиеттерін дамытады, осының көмегімен студент өзінің білімін сәтті аяқтауға деген сенімді қалыптастырады, орындалған жұмыс пен тәуелсіздік үшін ішкі жауапкершілік пайда болады, бұл тапсырмаларды орындау кезінде қажет.
Осылайша, оқытушы мен студенттер арасындағы ынтымақтастықтың сапасы оқытушының жеке басының өзін – өзі жүзеге асыруы негізінде қалыптасатын педагогикалық өзара әрекеттесу дәрежесіне және оның өз күш-жігері, әріптестерімен және студенттермен бірлесіп құрылуы арқылы "Мен тұжырымдамасын" дамытудың әртүрлі мүмкіндіктерін жүзеге асыруға деген ықыласына байланысты, нәтижесінде шығармашылық күштер мен қабілеттерді ашуда жаңа бағыттар пайда болады. Оқытушының өзін-өзі жүзеге асыруы студенттерге үлкен әсер етеді, ал педагогикалық өзара әрекеттесу жағдайында ол сыртқы әлемді өзгерту арқылы, сондай-ақ ішкі әлемді өзгерту арқылы жүзеге асырылады, өзін-өзі танудың тереңдігі мен деңгейі оқытушының кәсіби қызметінің психологиялық-педагогикалық мазмұнымен анықталады.
Студенттің жеке басының дамуы қоғам белгілеген моральдық-құндылық аясында жүзеге асырылуы керек екенін ескере отырып, бұл өз кезегінде ішкі әлемді өзгерту қажеттілігін тудырады және жеке адамның қажеттіліктерінің, қабілеттерінің, рухани күштерінің белгілі бір аспектілерін жандандырады. Жеке тұлғаның құндылықтары арнайы құрылған психологиялық-педагогикалық өзара әрекеттесуде студенттің жеке даму деңгейін сипаттайтын жеке тұлғаның негізгі интегративті сипаты бола алады.
Адамның өзіндік бағдарлаудың мазмұндық жағын құрайтын, оның ішкі құрылымының интеграциялық және семантикалық компонентін құрайтын құндылық-адамгершілік бағдарларының күрделі бағынышты динамикалық жүйесі бар екені белгілі. Сондықтан жеке тұлғаны қалыптастырудағы оқытушының рөлі басты орын алады, ал тиімді психологиялық-педагогикалық атмосфераны құра отырып, оқытушы мен студент арасындағы ынтымақтастық болашақ маманның кәсіби дағдыларын үйренуге және игеруге тұрақты уәждеме құруға ықпал етеді.
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазіргі заманғы оқытушы жауапкершілік пен еңбекқорлық, педагогикалық әділеттілік пен адалдық, адамгершілік пен объективтілік сияқты жеке қасиеттердің барлық жиынтығына ие болуы керек, ал бірлескен іс-шараларға қатысатын студенттер барлық осы қасиеттерді қабылдайды, өйткені олар осы қасиеттердің адамда қалай дамитынын және олардың мақсаттарына жетуге қалай көмектесетінін көреді. Осы қасиеттермен қатар оқытушы коммуникативтік мәдениеттің жоғары деңгейін көрсетеді, бұл өз кезегінде педагогикалық өзара әрекеттестіктің тиімділігіне қол жеткізуге ықпал етеді. Демек, "жаңа оқу материалын позициялық-рөлдік зерттеу" моделін қолдана отырып, оқытушы бірлескен іс-әрекетте адамдармен тез байланыс орнатуға мүмкіндік беретін қарым-қатынас негізінде коммуникативті мәдениеттің жоғары деңгейіне қол жеткізуге қол жеткізеді. Оқытушы өзінің қасиеттерімен көрсететін мысал қарама-қарсы тараптың пікірлері мен ұсыныстарына назар аударуға, бір-бірінің позициясын құрметтеуге, жанашырлық танытуға ықпал етеді, мұның бәрі студенттер өздері сынап көруге тырысатын оқытушының жоғары адамгершілік тәрбиесінің деңгейін сипаттайды. Осылайша, студенттің ғылыми-зерттеу қызметіне шығармашылық бейімділігі бар ортаны құра отырып, оқытушы оқуға деген ынтаны қалыптастыруға ықпал етеді, ал қатысушылар бірлескен іс-әрекетті оқытушының оқытудағы көмегі ретінде қарастырады, бірақ бақылау ретінде емес. Әрине, оқытушы барлық студенттердің ұжымдық пікірталасқа қатысуын бағалайды, бірақ мұны қазіргі әлемде белсенді қарым-қатынас жасау үшін қажет қажетті коммуникативті қасиеттердің болуын анықтай отырып, студенттің жеке өсуіне ықпал етеді.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Вараксин В.Н. СОВМЕСТНАЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ ПЕДАГОГА И СТУДЕНТОВ КАК МЕХАНИЗМ САМОРАЗВИТИЯ // Международный журнал экспериментального образования. – 2014. – № 3-2. – С. 134-136;
Кенесарина З.У. Педагогика высшей школы. Учебно-методическое пособие. – Алматы: Триумф «Т», 2007. – 200 с.
Садыков Т.С. Абылкасымова А.Е. Дидактические основы образования в высшей школе: Учебное пособие. Алматы: РИК Казахской академии образования им. И.Алтынсарина, 2000. – 187 с.
Щербин В.Т. Метод интегрированной реконструкции памятников деревянной архитектуры Иркутска // Проблемы формирования архитектуры Сибири. Иркутск: Изд-во ИрГТУ, 1988. С. 48-52.
Достарыңызбен бөлісу: |