Біртұтас түркістан идеясы
жүктеу/скачать 3,9 Mb.
|
Blue White Minimalist Thesis Defense Presentation 20231112 233605 0000
|
БІРТҰТАС ТҮРКІСТАН ИДЕЯСЫ iuth Орындағандар:Қошқарбай Қарақат Изатулла Динара Қайптай Қазына ЖОСПАР Кіріспе Біртұтас Түркістан идеясы Тұрар Рысқұлов М.Сұлтанғалиев 01 02 03 04 02 05 06 Біртұтас Түркістан идеясының жеңілуі Қорытынды КІРІСПЕ Жалпы түбі бір, тілі мен діні, мәдениеті мен тарихы бір түркі халықтарының өзара ынтымақтасып, бірбірімен тығыз мәдениэкономикалық, саяси байланысқа түсе отырып, халықаралық аренада үлкен бірлескен күш ретінде тізе қоса ісқимыл жасауға ұмтылысы түрікшілдіктің басты мұраты болып табылады. 01 БІРТҰТАС ТҮРКІСТАН ИДЕЯСЫ 03 19 ғасыр соңына таман дүниеге келген түрікшілдік идеясы Ресейдегі Қазан төңкерісінен кейін империя құрамында болған түркі тілдес халықтар тарапынан кең қолдауға ие болғаны тарихтан мәлім. Ал Орталық Азияда, түркі дүниесінің орталығы саналатын Түркістан жерінде біртұтас мемлекет құру идеясы алдыңғы қатарға шыққан еді. Түркістан идеясының негізін қалаушылар Орталық Азияда біртұтас күшті мемлекет құру арқылы түркі дүниесінің нығаюына үлес қосуды мақсат етті. Әрине, Түркістан жайлы сөз болғанда оның рухани көсемі М. Шоқайұлының идеяларына тоқталмау мүмкін емес, Орталық Азияны мекендеген халықтың тек бірлесе отырып қана өзін екі жақтан қысымға алған алып империялар құрсауынан босана алатынына сенген ол өз ойларын жанжақты дәлелдеп, орнықты пікірлер қалыптастыра білді. Кеңестік идеология түрікшілдікке де, Түркістан идеясына да қырын қарап, ортақ интернационалдық бағытты алғашқы кезден бастапақ насихаттауға тырысты. Алайда коммунистердің ішінде де түрікшілдікті жақтаушылар болды. «Тұтас Түркістан мемлекетін құру жолында күрес жүргізген коммунистік тұғырнамадағы коммунистердің ішінен Т. Рысқұлов пен М.Х. СұлтанҒалиевті бөліп көрсетуге болады. 04 Осы тұста Түркістанның тұтастығы мен тәуелсіздігі үшін күрескен тұлғалар ортақ дұшпанға қарсы большевиктік билікті қолдану керек деп ойлайтын еді.Ол «Біз үшін басты мәселе ұлтымыздың өмір сүруі. Сондықтан, еуропалық империализмге қарсы большевиктік билікті барынша қолдануға күш салу қажет. Ал коммунизм идеясының ұзаққа бармасы анық». Жаңа үкіметті қолдап, оның қаз тұрып кетуіне қызмет жасаған, алайда Сталиннің тұзағына да бірінші болып іліккен Мирсаид Сұлтанғалиев та: «Мен большевиктердің жанында өз ұлтымды сатып, оның қанын сору үшін жүрген жоқпын!» деп жазған болатын. Сондықтан, ұлтының қасіретті тағдырына қабырғасы қайысып, жаны ауырған, осы үшін жанқиярлық жасап, билікпен күресіп, тым болмағанда оның саясатымен іштей келіспей кеткен тұлғалар тәуелсіздік жолында жанын қиған азаттық шейіттері. 04 Эергілікті халықтардың құқын қорғау жолында Түркістан Коммунистік партиясы Орталық комитеті жанынан Мұсылман Бюросын құрған Т. Рысқұлов тобы алғашында РКП(б) ОКнің ұлт саясатына зор сенім білдірген болатын. Олар жергілікті орыс коммунистерінің шовинистік пиғылына қарсы күресе отырып, РКП(б) ОКнен қолдау табуға тырысты. Мұсбюро 1919 жылдың күзінде Түркістанда саяси жеңіске жетіп, барлық билік салаларын түрік өкілдері қолға ала бастады. Мұнан қауіптенген РКП(б) ОК 1919 жылы 8қазанда В.И. Ленин қол қойған қаулыға сәйкес Түріккомиссияны жасақтап, оны Мұсбюроға қарсы аттандырды. Т. Рысқұлов пен Мұсбюроның басқа да жетекшілері алғашында Түріккомиссияға зор сенім білдіре, үміт арта қарады. Бірақ, көп ұзамай, Түріккомиссияның пиғылын анық сезінген Т. Рысқұлов басқарған Мұсбюро өзінің әрекетін тактикалық жағынан өзгерте бастады. РКП(б) ОК һәм Түріккомиссияның шовинистік пиғылы мен отарлық саясатына қарсы қорғаныстық идеология ретінде түрікшілдік бағыт, яғни тұтас Түркістан идеясы таңдап алынды. 06 М.СҰЛТАНҒАЛИЕВ Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Vivamus sed vestibulum nunc, eget aliquam felis. Sed nunc purus, accumsan sit amet dictum in, ornare in dui. Ut imperdiet ante eros, sed porta ex eleifend ac. Donec non porttitor leo. Nulla luctus ex lacus, ut scelerisque odio semper nec. 07 БІРТҰТАС ТҮРКІСТАН ИДЕЯСЫНЫҢ ЖЕҢІЛУІ Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Vivamus sed vestibulum nunc, eget aliquam felis. Sed nunc purus, accumsan sit amet dictum in, ornare in dui. Ut imperdiet ante eros, sed porta ex eleifend ac. Donec non porttitor leo. Nulla luctus ex lacus, ut scelerisque odio semper nec. 09 Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Vivamus sed vestibulum nunc, eget aliquam felis. Sed nunc purus, accumsan sit amet dictum in, ornare in dui. Ut imperdiet ante eros, sed porta ex eleifend ac. Donec non porttitor leo. Nulla luctus ex lacus, ut scelerisque odio semper nec. ҚОРЫТЫНДЫ 12 RECOMMENDATION Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Vivamus sed vestibulum nunc, eget aliquam felis. Sed nunc purus, accumsan sit amet dictum in, ornare in dui. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Vivamus sed vestibulum nunc, eget aliquam felis. Sed nunc purus, accumsan sit amet dictum in, ornare in dui. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Vivamus sed vestibulum nunc, eget aliquam felis. Sed nunc purus, accumsan sit amet dictum in, ornare in dui. 1 2 3 13 НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ жүктеу/скачать 3,9 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|