09.11.2023, 09:45
«Біз онсыз да кешіккен отарсыздануды тағы да кейінге қалдырдық» - Аналитический интернет-журнал Власть
https://vlast.kz/vlast-qazaqsha/53583-biz-onsyz-da-kesikken-otarsyzdanudy-tagy-da-kejinge-kaldyrdyk.html
9/15
Постотар теория мен отаршылдыққа дейінгі тәсілдер қандай жаңа құралдарды ұсына
алады? Мысал келтіре аласыз ба?
ХХ ғасырдың екінші жартысында отарлық жүйе жойыла бастады. Сол кезде тәуелсіздік
алған халықтар әуелі не істеу керегін интуитив түрде анықтап келді. 1980 жылдарға қарай
отарсыздану тәжірибесі жинақталды, қателіктер мен сәтті мысалдар пайда бола бастады.
1979 жылы Эдуард Саидтың Батыста Шығысқа қатысты таптаурындардың қалай
қалыптасқанын зерттеген «Ориентализм» кітабы жарық көрді. Ол Шығыстың «артта қалып
қойғаны» туралы таптаурындардың қалай тарап, сіңіп кеткенін, ұрпақтан ұрпаққа жеткенін
зерттеді. Ол негізінен постотар зерттеудің негізін қалады. Одан кейін шығу тегі үнді-
америкалық Гаятри Чакраворти Спивак, Стюарт Холл және жас зерттеушілердің тұтас тобы
келді. Спивак жұмысбасты болғанына қарамастан, Үндістанға бастауыш мектепте сабақ
беруге барды. Мұғалімдерге енді ғана бой түзеп келе жатқан үнділерді қалай тәрбиелеу
керегін үйретіп, еркін ойлауды қалыптастыруды, отаршыл көзқарасты балаларға сіңірмеу
үшін әр сөзді, тұжырымды, цитатаны қадағалауды үйретуге уақыт тапты.
Бір сөзбен айтқанда, отарлауға төзбеу сезімін қалыптастыру керек. Кейде отарлаудың
салдары ретінде өзіміз түсінбейтін нәрсе келесі ұрпаққа берілмеуі керек. Шын мәнінде,
Кеңес империясы ыдыраған кезде осы құралдар мен басқа елдердің тәжірибесін
пайдалануға болар еді. Алайда 1990 жылдары біз мұны істеген жоқпыз. Ал кейін билік бұған
мүдделі болмады.
Достарыңызбен бөлісу: 
