Бизнеске кіріспе

196
11.3 Құқықтық қатынастар 
 
Бизнес – бұл өзін және өз қабілетін іс жүзінде көрсету мүмкіндігі, 
шығармашылық үдеріс, оның көмегімен кәсіпкер өз капиталын ғана емес, 
сонымен қатар қоғам мен мемлекеттің өмірін жақсарта алады.Өкінішке 
орай, бизнесте тараптардың бірі (өнім беруші, тапсырыс беруші, әріптес 
және т.б.) басқасынан артық алғысы келетін немесе қандай да бір себеп 
бойынша Шарт талаптарын орындаудан бас тартқан жағдайлар болуы 
мүмкін. Мұндай қақтығыстарды реттеу үшін бизнес қатысушылары 
арасында құқықтық қатынастар жүйесі бар, ол тараптардың барлық 
уағдаластықтарын, олардың құқықтары мен міндеттерін, сондай-ақ өз 
міндеттерін бұзған кезде, жазаларын заңды түрде ресімдейді. Бұл жүйенің 
әр түрлі шарттар мен басқа құжаттарда бағдарлану үшін түсіндіру керек 
өзіндік тілі бар. 
 
Бір қарағанда, бұл жүйе күрделі болып көрінсе де, ол өзінің барлық 
қатысушылары үшін игілік болып табылады, өйткені шарт жасай отырып, 
әріптестер 
өздерінің 
үміттерін 
анық 
жазып, 
уағдаластықтар 
орындалатынына, ал шарт бұзылған жағдайда шығындар өтелетініне 
сенімді болуы мүмкін. 
Шарттар әр түрлі болады. Бұл туралы біз төменде айтатын боламыз. 
Қазір біз осындай түрдегі барлық құжаттар үшін сақталатын Шарттың 
құрылымына тоқталамыз. 
Осылайша, шарт жасай отырып, сіз: 
1. Шарттың тараптарын – яғни бұл келісім кімдердің арасында 
жасалғанын көрсетіңіз 
2. Шарттың мәні – сіз екінші Тараппен не туралы келіскеніңіз. 
Мысалы, Орындаушының Тапсырыс беруші үшін келесі қызметтерді 
орындауға міндеттенетіні туралы.
3. Тараптардың құқықтары мен міндеттері – бұл жерде орындаушы 
(тиісті сапамен, толық көлемде және көрсетілген мерзімде қызметтер 
көрсетуге, тапсырыс берушінің талабы бойынша барлық анықталған 
кемшіліктерді өтеусіз түзетуге және т.б.) және Тапсырыс беруші 
(жұмысты көрсетілген баға бойынша төлеуге және т.б.) жасауға міндетті 

197 
екендігі бөлек жазылады. Сондай-ақ, қандай құқықтары бар (тексеру 
барысы мен сапасын, жұмысты орындаудан бас тартуға және т.б.) 
екендігі. 
4. Есеп айырысу бағасы мен тәртібі – Тапсырыс беруші 
Орындаушыға қанша қаражат, қалай және қандай мерзімде аударуға 
міндетті. 
5. Тараптардың жауапкершілігі – тараптардың бірінің келісімі 
бұзылған жағдайда тараптар не істейді. 
6. Дау – дамайдың тәртібі мен шешілуі – тараптар арасындағы 
келіспеушіліктер пайда болса, қандай сотта шешілетін болады.
7. Қорытынды ережелер – шарт қай тілде және қанша данада 
жасалды, шарт талаптары өзгерген жағдайда не істеу керек және т.б. 

жүктеу/скачать 2,36 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: