4.1 БЕХС №17 «Жалдау». Жалдаудың түрлері: Қаржыландырылған жалдау және операциялық жалдау Бухгалтерлiк есептiң 17 «Жалдау» деп аталатын халықралық
стандартына сәйкес жалдау деп – жалға берушiнiң жалға алушыға мүлiктердi
ақылы түрде белгіленген мерзім ішінде уақытша иеленуге және пайдалануға
беруін айтады.
Жалдаудың нысанын келiсiмнiң мәнi айқындайды. Жалдау жалға
алынған мүлiктi пайдалану құқығымен байланысты тәуекелдiк пен ақы төлеу
қандай дәрежеде жалға алушыға ауысатындығы немесе жалға берушiде
қалатындығының негiзiнде жiктеледi.
Жалдау келiсiм шартын жасау кезiнде активтер сатып өткiзу құны
бойынша бағаланады.
Сатып-өткiзу құны деп- бiр бiрiнен жақсы хабардар, келiсiмге дайын
тәуелсiз жақтардың арасында мүлiк айырбасталатын соманы айтады.
Егер пайдалану құқығына байланысты тәуекелдiктер мен ақы төлеу едәуір
дәрежеде жалға алушыға берiлсе және төмендегi шарттардың бiрiне сәйкес
келсе жалдау қаржыландырылған жалдау болып табылады:
1. жалдау мерзiмi жалға алынған мүлiктiң тиiмдi пайдалану мерзiмiнiң 75
пайызынан төмен болмаса. Мысалы, автокөлiктiң тиiмдi пайдалану мерзiмi 5
жыл. Егер жалдау келiсiм-шарты пайдалану мерзiмiнiң 80 пайызын құрайтын
4 жылдан аз емес мерзiмге жасалынған болса, онда (5*80% : 100%) жалдау
қаржыландырылған жалдауң болып табылады
2. ең төменгi жалдық төлемнiң дисконтталған құны жалға берiлген мүлiктiң
сатып өткiзу құнының 90 пайызынан төмен болмаса; Мысалы, жалға алынған
активтiң сатып өткiзу құны 200 мың теңгенi құрайды. Қаржыландырылған
жалдау келiсiм шарт бойынша ең төмен жалдық төлемнiң дисконтталған
құны 180 мың теңгеден төмен болмауға тиiстi (200* 90% : 100%).
3
. жалданатын активтерге меншiк құқығы ауысқан кезде жалға алушы
жалдау мерзiмiнiң басында анықталған баға бойынша сатып алу құқығына ие
бола алса.
