Ұбт-ға даярлаудағы тиімді әдістері өскемен 2015
жүктеу/скачать 4,8 Mb.
|
|
B) Көмірсу. C) Су. D) Ақуыз (нәруыз). E) Нуклеин қышқылдары. 186. Жасушалардың бөлінуге әзірлігі: A) Телофазада. B) Анафазада. C) Интерфазада. D) Профазада. E) Метафазада. 187. Питекантроптардың қаңқа қалдықтары алғаш табылған жер – A) Жапония. B) Ява аралы. C) Австралия. D) Қытай. E) Африка. 188. Адамдағы бір,екі,үш жұмыртқа жасуша бірден ұрықтану белгілерін анықтайтын генетикалық әдіс: A) биохимиялық B) генеалогиялық C) цитогенетикалық D) гибридологиялық E) егіздік 189. Әрбір бейімделушілік пен барлық жиынтық белгілердің ұрпаққа таралатын негізі: A) Тұқымқуаламайтын өзгергіштік. B) Қарқынды көбею. C) Қолдан сұрыптау. D) Тұқымқуалайтын өзгергіштік. E) Жаттығу. 190. Биосфера энергияны ... алады. A) күн сәулесінен B) тау жыныстарынан C) өсімдіктерден D) микроорганизмдерден E) жануарлардан 191. Автотрофты жасушалардың гетеротрофты жасушадан айырмашылығы. A) Пластидтерінде. B) Ядрода. C) Цитоплазмасында. D) Хромосомда. E) Митохондриясында. 192. Ұқсас қызмет атқаратын, бірақ шығу тегі басқа мүшелер: A) Регенерациялық. B) Атавизм. C) Рудименттік. D) Гомологиялық. E) Аналогиялық. 193. Қасқырдың бөкенге шабуылы: A) Арамтамақтық. B) Паразиттік. C) Селбесу. D) Бәсекелестік. E) Жыртқыштық. 194. Ақуыз (нәруыз) молекуласының мономерлері: A) Аминқышқылдар. B) Моносахаридтер. C) Нуклеотидтер. D) Липидтер. E) Май қышқылы. 195. Агроценоздарда қоректік тізбектің міндетті бөлігі – A) Жасыл өсімдіктер. B) Саңырауқұлақтар. C) Адам. D) Микроорганизмдер. E) Жануарлар. 196. Қызыл кітаптың міндеттері- A) Жабайы өсімдіктердің барлық түрін сақтап қалу. B) Республика заңдарына сәйкес сирек түрлерді қорғау. C) Жабайы жануарлардың барлық түрін сақтау. D) Үй жануарларының барлық түрін сақтап қалу. E) Мәдени өсімдіктердің барлық түрін сақтап қалу. 197. Ағзаға әсер етуші өлі табиғат жағдайы: A) Антропогендік. B) Шектеуші. C) Бейбиотикалық (абиотикалық). D) Экологиялық. E) Биотикалық 198. Онтогенездік дамуда эктодерма қабатынан пайда болатын: A) Хорда. B) Бұлшық ет. C) Жүйке тақташасы. D) Ішек. E) Зәр шығару жүйесі. 199. Гетерозиготалы ағзада бір ғана белгісі бойынша түзілетін жұп гаметасы: A) 6 B) 8 C) 1 D) 4 E) 2 200. Физиологиялық критерийдің негізгі ерекшелігі: A) Ағзаның сыртқы белгілерінің жиынтығы. B) Сыртқы орта факторларының жиынтығы. C) Нақты түрге тән хромосомалар жиынтығы. D) Ағзалардың тіршілік әрекеттері мен қасиеттері. E) Түрдің таралған белгілі бір аймағы. 201. Сөйлеу қабілеті жоқ, құралдары тастан жасалған қарапайым ғана, миының көлемі 600 см³ адам: A) Неандерталь. B) Кроманьон. C) Синантроп. D) Австралопитек. E) Питекантроп. 202. Тірі ағзалар мен биологиялық әрекеттерді адамның мақсатына сай өндірісте қолдану: A) Биохимия. B) Генетика. C) Биофизика. D) Биотехнология. E) Цитология. 203. Қорғаныш реңге жатады: A) Пішіні бұтаққа ұқсас жұлдызқұрт. B) Усыз жәндіктердің улы жәндіктерге ұқсауы. C) Зебрдің ашық өрнегі. D) Шағатын жабайы араның түсі. E) Ханқызының есте қалатын айқын түсі. 204. Нуклеин қышқылына жататын. A) Гликоген. B) Ақуыз (нәруыз). C) ДНҚ. D) Глюкоза. E) Крахмал 205. Адамдағы қалдық (рудиментті) белгілер- A) Сойдақ тісінің дамуы. B) Құйрықтың болуы C) Соқыр ішек өскіні. D) Түктің болуы. E) Көп емшектілік. 206. Табиғи биогеоценоздар – A) Табиғи сұрыпталудың әсерінен пайда болады. B) Техникамен өңделеді. C) Қолдан сұрыптаудың әсерінен пайда болады. D) Адам арқылы реттеледі. E) Адам қатысып өнім алынады. 207. Прокариоттарға жататындар: A) Жануарлар. B) Бактериялар. C) Саңырауқұлақтар. D) Амебалар, эвгленалар. E) Мүктер. 208. Жануарлардың құрлыққа шығу дәуірі: A) Палеозой. B) Кайназой. C) Мезозой. D) Архей. E) Протерозой. 209. Мекендейтін иесінің қоректік заттарын пайдаланып, тіршілік ету: A) Арамтамақтық. B) Паразиттік. C) Бәсекелестік. D) Жыртқыштық. E) Селбесу. 210. Аминқышкылдарынан тұратын, жасушаның негізгі құрылыс материалы: A) ДНҚ. B) Ақуыздар (нәруыздар). C) Көмірсулар. D) Майлар. E) АТФ. 211. Митоздық бөліну кезінде жасушадағы хромосомалар: A) кездейсоқ өзгеріске ұшырайды B) өзгеріссіз сақталады C) екі есе көбейеді D) екі есе азаяды E) бір жұп хромсомаға көбейеді 212. Биосфераның озон қабаты- A) Инфрақызыл сәулелерді сіңіреді. B) Көмірқышқыл газын азайтады. C) Ультракүлгін сәулелерді сіңіреді. D) Көзге көрінетін сәулелерді сіңіреді. E) Оттегімен байытады. 213. Табиғатта түрдің тіршілік ету ареалын анықтау критериі. A) Экологиялық - физиологиялық. B) Физиологиялық - систематикалық. C) Морфологиялық - анатомиялық. D) Генетикалық - физиологиялық. E) Географиялық - экологиялық. 214. Тірі ағзада жүретін химиялық процесс ... байланысты. A) айналадағы орта жиынтығына B) ішкі температура мен ылғалдылыққа C) сыртқы температураға, ылғалдыққа D) сыртқы және ішкі температураға E) ауа райының барлық жиынтығына 215. Биосфераны өзгертетін қуатты фактор – A) Адам. B) Табиғат. C) Микроорганизмдер. D) Жануарлар. E) Өсімдіктер 216. Өсімдіктің құрлыққа бейімделе бастау дәуірі: A) Архей. B) Палеозой. C) Кайнозой. D) Мезозой. E) Протерозой. 217. Өсімдіктердің жаңа іріктемелері мен жануарлардың тұқымдарын жасау, жақсарту, ұсақ ағзалардың штаммаларын алу әдістерін зерттейтін ғылым: A) Эмбриология. B) Экология. C) Цитология. D) Селекция. E) Генетика. 218. Түр критерилерінің басты белгісі: A) Генетикалық. B) Морфологиялық C) Физиологиялық. D) Географиялық. E) Экологиялық. 219. Митоздық бөліну кезінде аналық хромосома 16 болған жағдайдағы саны: A) 48 B) 16 C) 32 D) 24 E) 8 220. Қызыл гүлді ас бұршағын (генотипі АА) гүлі ақ түсті дарамен будандастырғанда (генотипі аа) бірінші ұрпағында (F1) алынатын гибридтері: A) 100% қызыл гүлділер. B) 50% қызыл гүлді және 50% ақ гүлділер. C) 25% қызыл гүлді және 75% ақ гүлділер. D) 25% ақ гүлділер және 75% қызыл гүлділер. E) 100% ақ гүлділер. 221. Адамдағы атавизм: A) Көп емшектілік. B) Құлақ қалқаны. C) Соқырішегі. D) Көздегі үшінші қабақ. E) Шонданай сүйегі. 222. «Селекция» деген сөздің мағынасы: A) Өзгерту. B) Бейімділік. C) Будандастыру. D) Қолға үйрету. E) Іріктеу, сұрыптау. 223. Ядро мембранасының (жарғақшасының) барлық қуысын толтырып тұратын зат: A) ДНҚ молекуласы. B) Ядрошық. C) Цитоплазма. D) Ядро шырыны. E) Саңылаулар (жарғақшаның жұқарған жері). 224. Туыс пен түрді латынша қосарынан атау принципін ұсынған ғалым: A) Ж.Б.Ламарк B) К.Ф.Рулье C) М.В.Ломоносов D) Н.Б.Дубинин E) К.Линней 225. Табиғатта эволюциялық процестің басты факторы – A) Көбею қарқындылығы. B) Қолдан сұрыптау. C) Тіршілік үшін күрес. D) Табиғи сұрыпталу. E) Түраралық күрес. 226. Биосфера энергияны ... алады. A) тау жыныстарынан B) микроорганизмдерден C) өсімдіктерден D) күн сәулесінен E) жануарлардан 227. Эволюциялық өзгерістердің құрылым деңгейлерін күрделендіретін бейімділік: A) Жалпы дегенерация. B) Конвергенция. C) Дегенерация. D) Идиоадаптация. E) Ароморфоз. 228. Жұмыртқа жасушасымен қосылатын сперматозоид саны- A) Көп. B) Біреу. C) Төртеу. D) Үшеу. E) Екеу. 229. Митоздық бөліну нәтижесінде 1 жасушадан пайда болатыны: A) 5 B) 3 C) 4 D) 6 E) 2 230. Ақуыз(нәруыз) молекуласының синтезі кезінде аминқышқылдарын рибосомаға таситын: A) р-РНҚ B) АТФ C) Фермент D) т-РНҚ E) ДНҚ 231. Түрдің генотипі ААВв болатын гаметалары: A) АА, Вв B) Аав C) АВ, Ав D) АВ E) ААВ 232. Ағзалардың белгілі бір ортаға өзінің тіршілігін сақтап бейімделуі ол ... A) макроэволюция. B) микроэволюция. C) табиғи сұрыпталу. D) тіршілік үшін күрес. E) қолдан сұрыптау. 233. ДНҚ молекуласының атқаратын қызметі. A) Тұқымқуалаушылық ақпараттарын тасымалдау. B) Тасымалдау. C) Ақуыздар, майлар, көмірсулар синтездейді. D) Артық заттар қорын жасау. E) АТФ синтездеу. 234. Экология дегеніміз ... байланысы. A) өсімдіктер мен жануарлардың тіршілік B) тірі ағзалардың өзара C) тірі ағзалардың сыртқы ортамен өзара D) адамның айналадағы қоршаған ортамен және ондағы өсімдіктермен E) адамның жануарлармен 235. Горилланың адамға жақындық белгісі: A) Жалпақ төс сүйегі. B) Қол, бас, табан, жамбас құрылысы. C) 12 жұп қабырғасы. D) Аяқ-қолының мөлшері. E) Бассүйек құрылысы. 236. Пішіні-бірінші, екінші реттік үзбелері біркелкі жұп хромосомалардың аталуы: A) Гомологты. B) Аллельді. C) Гаплоидты. D) Гомологты емес. E) Диплоидты. 237. Өсімдік бітесін (тля) ханқызы қоңызымен жою әдісі: A) Химиялық күрес. B) Биологиялық күрес. C) Механикалық күрес. D) Экологиялық күрес. E) Агротехникалық күрес. 238. Ағзаларда әр түрлі жергілікті тіршілік жағдайларына сәйкес алуан түрлі бейімділіктердің пайда болуы: A) Жалпы дегенерация. B) Идиоадаптация. C) Ароморфоз. D) Дивергенция. E) Конвергенция. 239. Қандай төрт элемент жасушаның негізгі химиялық құрамы болады: A) мырыш, мыс, йод, фтор. B) кальций, магний, натрий, хлор. C) фосфор, калий, күкірт, хлор. D) кальций, магний, натрий, темір. E) көміртегі, оттегі, азот, сутегі. 240. Митоздық бөліну кезінде жасушадағы хромосомалар: A) екі есе көбейеді B) екі есе азаяды C) бір жұп хромсомаға көбейеді D) кездейсоқ өзгеріске ұшырайды E) өзгеріссіз сақталады 241. Эволюцияның эмбриологиялық дәлелдемелеріне жататындар: A) Филогенетикалық қатарлар. B) Биогенетикалық заң. C) Қазбалы өтпелі формалар. D) Түрлердің географиялық таралу заңдылықтары. E) Әр түрлі ағзалардың химиялық құрылымы және клеткааралық сұйықтықтардың ұқсас болуы. 242. Экторма дегеніміз: A) бір қабатты шар тәрізді іші қуыс ұрық B) сыртқы ұрық жапырақшасы C) ұрықтың үшінші қабатының түзілуі D) ішкі ұрық жапырақшасы E) ұрық дамуының қос қабатты сатысы 243. Тіршілік жаратылымының ең жоғарғы деңгейі: A) биогеоценоздық B) ағзалық C) биосфералық D) популяциялық E) молекулалық 244. Тірі табиғатты жүйелеуде аса зор еңбек сіңіріп, жүйелеу атасы аталуы A) Ф.Энгельс B) К.Линней C) Рулье D) Ж.Б.Ламарк E) Ч.Дарвин 245. Қарапайымдылар түрлерін алғаш ашқан ғалым A) К.А.Тимирязев B) С.Г.Навашин C) Антон Ван Левенгук D) Әкелі-балалы Янсендер E) Роберт Гук 246. Г.Мендельдің үшінші заңы A) тәуелсіз тұқым қуалау B) белгінің ажырауы C) тіркес тұқым қуалау D) толымсыз доминанттылық E) біркелкілік 247. Тіршіліктің алғаш рет қарапайым эволюциялық өзгерістер байқалатын деңгейі A) молекулалық-генетикалық B) жасушалық C) ұлпалық D) мүшелік E) популяциялық-түрлік 248. Ағзалардың бір-біріне тигізетін әсерлері жататын орта жағдайы: A) биотикалық B) шектеуші C) бейбиотикалық D) антропогендік E) экологиялық 249. Организмге тән ішкі және сыртқы белгілердің жиынтығы A) фенотип B) эпистаз C) полимерия D) генотип E) полимер 250. Бір –бірінен екі жұп белгі бойынша ажыратылатын дараларды шағылыстыру түрі A) гаметалар тазалығы ережесі B) толымсыз доминанттылық C) дигибридті D) тіркес тұқым қуалау заңы E) моногибридті 251. Палеозой кезеңі A) неоген B) бор C) палеоген D) девон E) юра 252. Қазақстанда алғаш рет трансплантациялық жолмен қозы алған академик A) Б.М.Мусин B) Н.З.Ғалиакберов C) М.Ә.Ермеков D) Ә.Есенжолов E) Ф.М.Мұхамбетқалиев 253. Алғаш құс-көнеқұс пайда болды A) архей B) протерозой C) палеозой D) мезозой E) кайнозой 254. Ежелгі адамдардың ғылыми атауы A) Неандерталь B) Палеонтроп C) Неоантроп D) Архантроп E) Кроманьон 255. Диплоидты ядроның мейоздық жолмен бөлінген кезде хромосомалардың түзілетін жиынтығы A) пентоплоидты B) триплоидты C) гаплоидты D) тетраплоидты E) диплоидты 256. Түтікшелер мен көпіршіктерден тұратын органойд: A) мембрана B) рибосома C) ЭПТ D) гольджи комплексі E) лизосома 257. Тірі организмдер биологиясын, оның тірішілік ортасындағы өзгерістерін, адамның іс-әрекетімен байланыстырып зерттейтін экология саласы A) аутэкология B) биосфера C) синэкология D) геоэкология E) биоэкология 258. Маймыладамдар: A) Неондерталдықтар B) Кроманьондықтар C) Австролопитектер D) Парапитектер E) Питикантроптар 259. Жер тарихының алғашқы кезеңінде тек химиялық эволюция жүріп отырғандығы туралы болжам жасаған A) В.Докучаев B) Ф.Энгельс C) А.Северцов D) В.Вернадский E) А.Опарин 260. Бірінші реттік консументтер A) топырақ B) бактерия C) өсімдік D) түлкі E) қоян 261. АТФ молекуласының құрамындағы фосфор қышқылының қалдық саны: A) 1 B) 3 C) 5 D) 4 E) 2 262. Сыртында жұқа су қабықшасы бар жоғары молекулалы жиынтық A) коацерваттар B) протобионттар C) көмірсу D) эукариоттар E) нәруыз 263. Митоздың телофаза кезеңінде A) ДНК синтезделіп молекула екі еселенеді B) хромосомалар ширатылады, қысқарады, жуандайды C) хромосомалар экваторға жинақталады, бөліну шүйкесі түзіледі D) хромосомалар екі бөлікке бөлінеді, ядро қабықшасы түзіледі, екі жас жасуша пайда болады E) хромосомалар шүйке жіпшелері арқылы экватордан полюстерге қарай ажырайды 264. Мутация тудыратын факторлар A) мутагендер B) анеуплоидия C) гетероплоидия D) токсиндер E) полиплоидия 265. Мендель тәжірибесінде белгілердің тұқымқуалаушылығын зерттеудегі қолданған әдіс A) цитогенетикалық B) егіздік C) гибридологиялық D) биохимиялық E) гениологиялық 266. Сыртқы орта жағдайларының әсерәнен организм фенотипінің өзгеруі A) генотиптік өзгергіштік B) тұқым қуалайтын өзгергіштік C) модификациялық өзгергіштік D) мутациялық өзгергіштік E) модификациялық, мутациялық өзгергіштік 267. Тірі ағзаның ортақ белгісі A) жекелеп тіршілік ету B) топтасып тіршілік ету C) омыртқасы бар D) денесі жасушадан тұрады E) Тұйық қанайналым мүшесі бар 268. Жүйке жүйесі түзілетін ұрық жапырақшасы A) мезодерма және энтодериа B) энтодерма C) мезодерма D) барлық жапырақшалар E) эктодерма 269. Эндоцитозға қарама-қарсы процесс A) пиноцитоз B) плазмалық мембрана C) кариоплазма D) экзоцитоз E) фагоцитоз 270. Қазақтың арқар-меринос тұқымын шығаруға қатысқан ғалым A) Б.Мусин B) А.Слудский C) А.Жандеркин D) Ж.Кудерин E) Х.Досмұхамедов 271. Өсимдіктерді зерттейтін биология саласы A) ботаника B) зоология C) экология D) микробиология E) физиология 272. Тірі жүйе ретіндегі жасушаның құрылымын, атқаратын қызметін және қасиеттерін зерттейтін ғылым A) физиология B) микология C) цитология D) генетика E) ботаника 273. Қазақстанда вирусологиялық зерттеулерді алғаш ұйымдастырып, одан әрі дамытқан A) В.П.Кузьмин B) Л.Қ.Қылышев C) Х.Ж.Жұматов D) Т.Б.Дарқанбаев E) М.Ә.Айтқожин 274. Тірі жүйелердің сыртқы және ішкі әсерге жауап қайтара алу қасиеті A) тітіркенгіштік B) қозғыштық C) қозғалыс D) көбею E) даму 275. Тірі атаулылар тірі нәрседен шықты деп ұйғарған A) абиогенез B) биогенез C) филогенез D) онтогенез E) метаморфоз 276. Тірі тіршілік иесінің өлі нәрседен пайда болды деп ұйғарған A) абиогенез B) биогенез C) филогенез D) онтогенез E) метаморфоз 277. Ауада «тіршілік күші» немесе «тіршілік энергиясы» болады деген теория A) биогенез B) абиогенез C) онтогенез D) витализм E) табиғи теориясы 278. «Жұмыртқа жұмыртқадан шығады» деп жариялаған A) Ф.Реди B) А.Левенгук C) Л.Спалланцани D) У.Гарвей E) Л.Пастер 279. Тұқым қуалау белгілерінің заңдылықтарын зерттейтін ғылым A) цитология B) генетика C) ботаника D) зоология E) микология 280. Тірі ағзалардың негізгі қасиеттері нешеу A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 281. Жаратылым деңгейінің барлығына тән қасиет A) Көбею B) Даму C) Қозғыштық D) Өзін-өзі реттеу E) Тітіркенгіштік 282. Адам және жануар ұрығының жасушасында неше % су кездеседі A) 50% B) 60% C) 70% D) 80% E) 90% 283. Моносахаридті көрсет A) Сахароза B) Галактоза C) Лактоза D) Крахмал E) Гликоген 284. 1г май толық ыдырағанда қанша энергия бөлінеді A) 17,6 кДж B) 38,9 кДж C) 17,2 кДж D) 17,9 кДж E) 16,8 кДж 285. ДНҚ молекуласының атқаратын қызметі. A) Тұқымқуалаушылық ақпараттарын тасымалдау. B) Тасымалдау. C) Ақуыздар, майлар, көмірсулар синтездейді. D) Артық заттар қорын жасау. E) АТФ синтездеу. 286. Экология дегеніміз ... байланысы. A) өсімдіктер мен жануарлардың тіршілік B) тірі ағзалардың өзара C) тірі ағзалардың сыртқы ортамен өзара D) адамның айналадағы қоршаған ортамен және ондағы өсімдіктермен E) адамның жануарлармен 287. Горилланың адамға жақындық белгісі: A) Жалпақ төс сүйегі. B) Қол, бас, табан, жамбас құрылысы. C) 12 жұп қабырғасы. D) Аяқ-қолының мөлшері. E) Бассүйек құрылысы. 288. Пішіні-бірінші, екінші реттік үзбелері біркелкі жұп хромосомалардың аталуы: A) Гомологты. B) Аллельді. C) Гаплоидты. D) Гомологты емес. E) Диплоидты. 289. Агроценоздарға жататындар – A) Тундра. B) Дала. C) Өзендер. D) Бақша. E) Орман. 290. Гомологиялық хромосоманың коньюгациялануы: A) Мейоз телофазасында B) Мейоз метафазасында C) Мейоз профазасында D) Мейоз интерфазасында E) Мейоз анафазасында 291. Комбинативтік өзгергіштік дегеніміз: A) гаметалардың кездейсоқ қосылып, жаңа үйлесімдердің түзілуі B) сыртқы орта жағдайына әсері C) хромосома құрылысының өзгеруі D) митоз барысында генетикалық материал көшірмесі E) хромосомалар санының өзгеруі 292. Айқас тозаңданатын өсімдіктер селекциясында әр түрлі тармақтары өзара тозаңдандыру: A) Мутагенездік әдіс. B) Әріден гибридтеу. C) Полиплоидиялық әдіс. D) Ментор әдісі. E) Линияаралық гибридтер. 293. Эволюцияның эмбриологиялық дәлелдемелеріне жататындар: A) Биогенетикалық заң. B) Түрлердің географиялық таралу заңдылықтары. C) Әр түрлі ағзалардың химиялық құрылымы және клеткааралық сұйықтықтардың ұқсас болуы D) Филогенетикалық қатарлар. E) Қазбалы өтпелі формалар. 294. Генетика дегеніміз не? А) ата тектерге тән белгілерді сақтаудағы тірі ағзалардың ортақ қасиеті В) тірі ағзалардың өз ата- енелерінен айырмашылығындағы ортақ қасиеті. С) ген құрылымы шегіндегі өзгерістер Д) генотиптердің белгілі жиілігін сипаттайтын барлық гендер популяциясының жиынтығы. Е) белгілердің тұқым қуалау заңдылықтарын және олардың өзгергіштігін зерттейтін ғылым. 295. Генетиканың негізін салушы кім? А) Грегор (Иоганн) Мендель В) Уолтер Кэннон С) И. Б. Ван- Гельмонт Д) Р. Пэннет Е) Джон Тиндаль 296. Бір нәруыз туралы ақпарат жазылған ДНҚ үлескісі не деп аталады? А) РНҚ В) генетика С) ген Д) генотип Е) фенотип 297. Генетикалық белгілердің сырттай пайда болуы қалай аталады? А) генотип В) фенотип С) гомозигота Д) аллельдер Е) гамета 298. Бір хромосома шегінде болатын гендер қалай аталады? А) генетикалық код В) тұқым қуалау С) гомозиготалар Д) тіркес гендер Е) генотип 299. Мутация дегеніміз не? А) геннің әрекет ету күші В) популяцияда геннің фенотивті пайда болу жиілігі. С) бір хромосома шегінде болатын гендер. Д) қандай да бір белгіге әсер ететін генетикалық материалдың өзгермеуі Е) қандай да бір белгіге әсер ететін генетикалық материалдың кенеттен, секірмелі өзгеруі. 300. Ең ұсақ мутациялық өлшем бірлік? А) сМ В) сантиморган С) морганида Д) мутон Е) генотип 301. Гендердің мөлшері, пішіні және орналасуы бірдей хромосомалардың қанша жұбы өмір сүреді? А) 44 В) 22 С) 23 Д) 26 Е) 42 302. Тұқым қуалау өзгергіштігіндегі сәйкес қатарлар заңын ашқан ғалым? А) Р. Пэннет В) К. Е. Коренс С) Н. И. Вавилов Д) Г. де Фриз Е) Э. Чермак 303. Дрозофиланың 50- 100 гаметаның әрқайсысынан кем дегенде қанша мутация пайда болады? А) 2 В) 1 С) 5 Д) 10 Е) 7 304. Мутацияға ұшырау белгісі мен қасиеттерінің сипаты бойынша олар қанша үдерістерге бөлінеді? А) 5 В) 2 С) 3 Д) 7 Е) 10 305. Инверсия дегеніміз не? А) үлескінің 180 градусқа төңкеруі В) жаңа гендердің пайда болуына маңызды рөл атқаратын үдеріс С) бір немесе бірнеше хромосомаларды жоғалу немесе қосып алу Д) хромосома санының өзгеруі Е) хромосома құрылымдарының өзгерістері 306. Адамдағы жалпы хромосома саны? А) 44 В) 48 С) 46 Д) 22 Е) 23 307. Популяциядағы генотиптер арақатынасын есептеуге болатын теңдеуді кім шығарды? А) Харди- Вайнберг В) Роберт Гук С) Томос Морган Д) Г. Мендель Е) Филипп Виктуар 308. Мәдени өсімдіктердің пайда болу орталықтарын ашқан ғалым? А) Дж. Харди В) Р. Гук С) Г. Д. Карпеченко Д) И. В. Мичурин Е) Н. И. Вавилов 309. Мәдени өсімдіктердің қанша пайда болу орталықтары бар? А) 10 В) 2 С) 7 Д) 8 Е) 12 310. Мутация мөлшерін саналы түрде арттыру үдерісі? А) жақын туыстық шағылыстыру В) орташа жақын тұқымдастық будандастыру С) гетерозис Д) көпплоидтылық Е) бағытты мутагенез 311. Гендік инжинерия дегеніміз не? А) сұйық азотта өте төмен температурада тоңазыту В) адамзат білімінің ең жаңа саласы С) көне заманнан бергі ғылым Д) Қазақстандағы сұрыптау белгілері Е) епті бағыттағы қолтұқымдар 312. Қазақтың биязы жүнді қойы қай жылдары, кімнің басшылығымен шығарылды? А) 1934- 1958 ж А. Жандеркиннің В) 1954- 1956 ж Н. И.Вавиловтың С) 1911- 1988 ж В. П.Кузьминнің Д) 1934- 1946 ж В. А.Бальмонттың Е) 1950- 1954 ж Ф. М.Мұхаммедғалиевтың 313. Жақын туыстық будандастырудың атауы? А) бағытты мутагенез В) биотехнология С) полиплоидия Д) талдағыш будандастыру Е) үйлестіру 314. Сұрыптаудың негізгі әдісі? А) іріктеу әдісі В) үйлестіру әдісі С) алдын ала өсімді жақындасу әдісі Д) тәрбиелеу әдісі Е) тозаң қоспасымен тозаңдандыру әдісі 315. Гетерозис дегеніміз не? А) үйлестіру әдісі В) дара сұрыптау С) қолдан сұрыптау Д) гендік инженерия Е) будандық күш 316. Солтүстік Қазақстанда сұрыптаудың, дәнді дақылдар тұқым шаруашылығының, майлы және өзге дақылдардың бірқатар теориялық және әдістемелік негіздерін дамытқан, ҚР ҰҒА академик профессоры кім? А) И.С.Бутарин В) В.П.Кузьмин С) В.А.Бальмонт Д) Ә.Есенжолов Е) А.Жандеркин 317. Адамда қанша аутосома болады? А) 22 В) 49 С) 44 Д) 22 Е) 23 318. Будандастыру дегеніміз не? А) мутация мөлшерін саналы түрде арттыру үдерісі В) үйлестіру әдісі С) ментор әдісі Д) әр түрлі тұқым қуалаушылығы бар ағзаларды шағылыстыру Е) бағытты мутагенез нәтижесінде дарақтардың хромосомалар санын еселеп арттыру 319. Белгілердің мұраға берілу заңдылықтары туралы ғылым? А) генетика В) мутация С) селекция Д) мутагенез Е) сұрыптау 320. Үлескінің 180 градусқа төңкеруі? А) селекция В) мутация С) инверсия Д) сұрыптау Е) бағытты мутагенез 321. 1934- 1946 ж В. А.Бальмонттың жетекшілігімен шығарылған тұқым? А) Оңтүстік қазақ меринос қойы В) Қазақтың биязы жүнді қойы С) Қазақтың ақбас сиыры Д) арқар- меринос қойы Е) Солтүстік қазақ меринос қойы 322. Негізін Грегор(Иоганн) Мендель қалаған ғылым? А) мутация В) мутагенез С) селекция Д) генетика Е) биотехнология 323. Н.И.Вавилов қандай орталықты ашты? А) мәдени өсімдіктер В) тұқым қуалау С) биотехнология Д) генетика Е) жануарлар селекциясы 324. Ген дегеніміз не? А) бағытты мутагенез нәтижесінде дарақтардың хромосомалар санын еселеп арттыру В) мутация мөлшерін саналы түрде арттыру үдерісі С) өнеркәсіптік өндірісте биологиялық үдерісті пайдалану Д) бір нәруыз туралы ақпарат жазылған ДНҚ үлескісі Е) әр түрлі тұқым қуалаушылығы бар ағзаларды шағылыстыру 325. Мутон дегеніміз не? А) сантиморган В) ең ұсақ мутациялық өлшем бірлік С) теріс іріктеу Д) эволюция Е) қолдан сұрыптау 326. Тіркес гендер дегеніміз не? А) бір нәруыз туралы ақпарат жазылған ДНҚ үлескісі В) өзгергіштік С) тұқым қуалаушылық Д) геномды мутация Е) бір хромосома шегінде болатын гендер 327. Будандық күшті ғылыми тілде қалай атайды? А) сантиморган В) ең ұсақ мутациялық өлшем бірлік С) гетерозис Д) эволюция Е) гаплоидия 328. Пайда болу дәрежесі бойынша алмасу неше топқа бөлінеді? А) 3 В) 2 С) 1 Д) 5 Е) 10 329. Гаметалық мутация қайда өтеді? А) дене жасушаларында В) жыныс жасушаларында С) ұрық жасушаларында Д) бүкіл денеде Е) дұрыс жауабы жоқ 330. Мутация ағзадағы мәні бойынша нешеге бөлінеді? А) 2 В) 1 С) 4 Д) 5 Е) 7 331. Аберрация дегеніміз не? А) хромосоалық мутация В) алмасу С) мәнсіз мутация Д) қалыпты хромосома жиынтығының екі есеге кемуі Е) тіршілік өзгерісінде үдерістер болмауы 332. Ментор қандай әдіске жатады? А) тозаң қоспасымен тозаңдандыру әдісі В) үйлестіру әдісі С) алдын ала өсімді жақындасу әдісі Д) тәрбиелеу әдісі Е) ол әдіске жатпайды 333. Жануарларды қолға үйретудің қанша орталығы бар? А) 7 В) 6 С) 5 Д) 4 Е) 3 334. Биотехнология термині қай жылы енгізілді? А) ХХ ғасырдың 70- жылдары В) IХ ғасырдың 50- жылдары С) ХХ ғасырдың 80- жылдары Д) ХХ ғасырдың 90- жылдары Е) хх ғасырдың 30- жылдары 335. Тірі жүйенің қарапайым өлшем бірлігі A) бактерия B) ядро C) жасуша D) су E) органикалық зат 336. Жасуша ішінен тығыз түзілісті көрген және оны ядро деп аталған ғылым A) Т. Шванн B) М. Шлейден C) Р. Броун D) Р. Вирхов E) Э. Геккель 337. 1838 жылы көптеген өсімдіктердің жасушаларын зерттеп, олардың барлығында ядро болады деген қорытындыға келген ғалым A) Т. Шванн B) М. Шлейден C) Р. Броун D) Р. Вирхов E) Э. Геккель 338. Ядро тек өсімдіктерге ғана емес, жануарлар жасушаларында да болады деп дәлелдеген ғалым A) Т. Шванн B) М. Шлейден C) Р. Броун D) Р. Вирхов E) Э. Геккель 339. 1858 жылы көптеген өсімдіктердің жасушаларын зерттеп, олардың барлығында ядро болады деген қорытындыға келген ғалым A) Т. Шванн B) М. Шлейден C) Р. Броун D) Р. Вирхов E) Э. Геккель 340. Әр түрлі органоидтары бар жасушаның негізгі бөлігі A) лизосома B) сферосома C) рибосома D) эндоплазмалық тор E) цитоплазма 341. Жануар және саңырауқұлақ ағзаларының жасушаларында кездесетін диаметрі 0,5мкм сопақ денешіктер A) лизосома B) сферосома C) рибосома D) эндоплазмалық тор E) цитоплазма 342. Фосфорлипидтер мен нәруыздарды қорға жинайды және өсімдіктердің өсуі мен дамуын реттеу үдерістеріне қатысады A) лизосома B) сферосома C) рибосома D) эндоплазмалық тор E) цитоплазма 343. Цитоплазмаға өзекшелер және қуыстар жүйесі түріндегі жасуша органоиды A) лизосома B) сферосома C) рибосома D) эндоплазмалық тор E) цитоплазма 344. РНҚ және нәруыздардан құрылған мөлшері 20нм болатын жасушаның ұсақ органоиды A) лизосома B) сферосома C) рибосома D) эндоплазмалық тор E) цитоплазма 345. Органоидтардың мөлшері 5-10мкм, тегершік тәрізді нығыздалған қуыстар немесе вакуольдері және көпіршіктері бар сұйықтық орналасатын ыдыс түзетін қатпарлы жарғақша болып саналады A) Нағыз вакуоль B) Митохондрия C) Пластид D) Хлороплас E) Гольджи жиынтығы 346. Өсімдік пен саңырауқұлақта ғана болатын бір жарғақшалы органоид A) Нағыз вакуоль B) Пластид C) Хлороплас D) Митохондрия E) Лейкоплас 347. Тек өсімдіктердің ғана жасушасында кездесетін органоид A) Хромоплас B) Пластид C) Хлороплас D) Митохондрия E) Лейкоплас 348. Хлорофилл пигменті болатын жасыл пластидтер A) Хромоплас B) Пласитид C) Хлороплас D) Митохондрия E) Лейкоплас 349. Біржасушалы және көпжасушалы ағзалардың барлық жасушаларында дерлік болатын органоид A) Хромоплас B) Пластид C) Хлороплас D) Лейкоплас E) Митохондрия 350. Түссіз пластидтер, онда глюкоза және дисахаридтерден крахмал синтезделеді A) Хлороплас B) Хроиоплас C) Жасушалық орталық центроиль D) Жасуша қаңқасы E) Лейкоплас 351. Қызыл және сары пигменттері болады A) Хлороплас B) Хромоплас C) Жасушалық орталық центроиль D) жасуша қаңқасы E) лейкоплас 352. Цилиндр пішінді екі кішкене денешіктен тұрады A) Хлороплас B) Хромоплас C) Жасуша қаңқасы D) Жасушалық орталық центроиль E) Лейкоплас 353. Ұсақ түтікшелерден және жіп тәрізді нәруыз талшықтарынан құралады A) Хлороплас B) Хромоплас C) Жасуша қаңқасы D) Жасушалық орталық центроиль E) Лейкоплас 354. Хромосомалары бар жасушаның органоиды A) Ядро B) Хроматин C) Кариотип D) Ядро сөлі E) Ген 355. Құрылым аралық кеңістігін толтыратын мөлдірлеу тұтқыр сұйықтық болып саналады A) Ядро B) Хроматин C) Кариотип D) Ядро сөлі E) Ген 356. ДНҚ және нәруыздары бар ядроның жіп тәрізді құрылымы A) Ядро B) Хроматин C) Кариотип D) Ядро сөлі E) Ген 357. Ағзаның тәндік жасушаларының хромосомаларының барлық белгілерінің жиынтығы A) Ядро B) Хроматин C) Кариотип D) Ядро сөлі E) Ген 358. Белгілі бір нәруыз жөнінде жазылған ақпараты бар хромосомалар үлескісі A) Ядро B) Хроматин C) Кариотип D) Ядро сөлі E) Ген 359. Жасушалық құрлысы ұсақ өсімдіктердің, жануарлардың және са,ырауқұлақтардың барлығы .... жатады A) Крахмал B) Прокариоттарға C) Эукариоттарға D) Гликогенге E) Диплоидты хромосомаға 360. Өсімдік жасушаларындағы қор заттары A) Эукариот B) Крахмал C) Гликоген D) Прокариот E) РНҚ 361. Жануарлар жасушаларында көмірсулар қоры A) Гликоген B) Крахмал C) Прокариот D) РНҚ E) Эукариот 362. Бактериялар, олардың ішінде цианобактериялар ... жатады A) Гликлген B) Крахмал C) РНҚ D) Прокариот E) Эукариот 363. Жасушалық айналым неше кезеңге бөлінеді A) 3 B) 4 C) 7 D) 1 E) 2 364. Бөлінуге даярлық A) Интерфаза B) Митоз C) Мейоз D) Анафаза E) Телофаза 365. Бөліну үдерісі A) Интерфаза B) Мейоз C) Митоз D) Анафаза E) Телофаза 366. Жасушанық жарық дүниеге келуін келесі еншілес жасушалардың түзілуіне дейінгі тіршілігі A) Еселену B) Жасушалық айналым C) Хромотидтер D) Зигота E) Профаза 367. Онсыз келесі бөлінудің мүмкіндігі болмайтын маңызды оқиға A) Еселену B) Жасушалық айналым C) Хроматидтер D) Профаза E) Зигота 368. ДНҚ-ның еселенген молекулалар типі A) Еселену B) Жасушалық айналым C) Профаза D) Хроматидтер E) Зигота 369. Жасушалар бөлінуінің негізгі неше жолы бар A) 1 B) 3 C) 2 D) 4 E) 5 370. Бір аналықтан екі еншілес жасуша түзіледі де, ондағы хромосомалар жиынтығы өзгермейді A) Мейоз B) Интерфаза C) Метафаза D) Зигота E) Митоз 371. Митоздың неше фазасы бар A) 1 B) 3 C) 2 D) 4 E) 5 372. Жасушаның бөліну жолы, мұнда бір аналық жасушадан хромосома жиынтығы екі есе кеміген төрт еншілес жасушалар түзіледі A) Мейоз B) Интерфаза C) Метафаза D) Зигота E) Митоз 373. Зат алмасу ұғымы, химиялық құрам бөліктердің алмасуын сондай-ақ энергияны түлетіп, өзгертуді қамтиды A) Автотрофтар B) Фотосинтез C) Метаболизм D) Хемосинтез E) Фототрофтар 374. Бұл даяр ағзалық затты қажет етпейді A) Автотрофтар B) Фотосинтез C) Метаболизм D) Хемосинтез E) Гетеротрофтар 375. Бейағзалық заттардың химиялық энергиясы A) Автотрофтар B) Фотосинтез C) Метаболизм D) Хемосинтез E) Гетеротрофтар 376. Даяр ағзалық заттың болуын қажет ететін заттар A) Автотрофтар B) Фотосинтез C) Метаболизм D) Хемосинтез E) Гетеротрофтар 377. Бұл хлорофилі бар ағзаларда өтетін үдеріс A) Автотрофтар B) Фотосинтез C) Метаболизм D) Хемосинтез E) Гетеротрофтар 378. Фотоситезді «Ғарыштық үдеріс» деп атаған ғалым A) И.Б. Ван-Гельмонт B) С.Н. Виноградский C) К.Е.Тимирязов D) В.А. Бальмонт E) В.П. Кузьмин 379. Хемосинтезді ашқан ғалым A) И.Б. Ван-Гельмонт B) С.Н. Виноградский C) К.А.Тимирязов D) В.А. Бальмонт E) В.П. Кузьмин 380. Тіршілік әрекеті үшін оттегі қажет ағзалар A) Аэробтар B) Сапрофиттер C) Апаэробтар D) Хемотрофтар E) Хемосинтез 381. Оттексіз ортада өмір сүре алады A) Аэробтар B) Сапрофиттер C) Анаэробтар D) Хемотрофтар E) Хемосинтез 382. Тынысалу үдерісінің қанша кезеңі бар A) 5 B) 2 C) 4 D) 3 E) 1 383. Ағзаның сыртқы ағзаға сәйкес жауап қайтару кезіндегі тірі ағзалардың жалпыға бірдей қасиеті A) Таксис B) Хемотаксис C) Настийлер D) Тропизм E) Тітіркенгіштік 384. Өсімдіктер мен жануарлардың тітіркенгіштіктерінің әрекетіне жауап қайтаратын қозғалыстар A) Таксис B) Хемотаксис C) Настий D) Тропизм E) Тітіркенгіштік 385. К.Линней A) Жүйелеу атасы B) Профессор C) Дәрігер D) Мұғалім E) Орнитолог 386. Трансформизм нешінші ғасырда пайда болды A) 5 ғ B) 10 ғ C) 17ғ D) 18 ғ E) 21 ғ 387. Биологиялық кері кту A) Дарақтар саны мен жүйеленген сан алуандылықтың артуы және аймақтың кеңеюі B) Дарақтар саны мен олардың жүйеленген топтары санының кемуі және аймақтың таралуы C) Биологияда эволюциялық түсініктердің басымдығына бағытталған жолда маңызды қадам болады D) Тңрң ағзалардың дәл осы нақтылы жағдайларда тірі қала алатын ұрпақтарды көбірек өндіретін ортақ өасиеті E) Қалдықтар мен арғы тектік белгілердің эволюциялық дәлел екені 388. Ж.Б.Ламарк қай жылы дүниеге келді A) 1807 ж B) 1829 ж C) 1744 ж D) 1825 ж E) 1902 ж 389. Жамбас пішіні табаққа ұқсас, шапшаң жүретін адам A) Неандерталь B) Питекантроп C) Синантроп D) Епті адам E) Тік жүретін адам 390. Неандерталдықтар неше мың жыл бұрын пайда болған A) 250 мың B) 150 мың C) 350 мың D) 300 мың E) 400 мың 391. Неандерталдықтардың ең алғашқы қаруы A) Тас B) Қылыш C) Семсер D) Пышақ E) Ағаш 392. Инені неден жасады A) Темір B) Қола C) Ағаш D) Тас E) Сүйектен 393. Біз қандай адамдарға жатамыз A) Питикантроптар B) Австролопитектер C) Синантроп D) Неандертальдықтар E) Саналы адам 394. Бұрынғы адамдар отты қалай жаққан A) Сіріңкемен B) Таспен C) Қағазбен D) Отынмен E) Бензинмен 395. Биологиялық алға басу A) Прогресс B) Регресс C) Кері кету D) Макроэволюция E) Микроэволюция 396. «Ботаника философиясы» еңбегінің авторы A) Ж.Б.Ламарк B) К.Линней C) Ч.Дарвин D) Т.Шванн E) М.Шлейден 397. Сыртқы және ішкі құрылыстың ұқсастығы A) Физиологиялық өлшем B) Биохимиялық өлшем C) Морфологиялық өлшем D) Генетикалық өлшем E) Географиялық өлшем 398. Бір аумақта, таралу аймағының белгілі бөлігінде үнемі еркін шағылысатын және дәл сол түрдің өзге топтарынан азды-көпті оқшауланған дарақтар тобы A) Макроэволюция B) Микроэволюция C) Түр D) Эволюция E) Популяция 399. Ағзалардың нақтылы орта жағдайларына аз-аздап, жеке бейімделуі A) Ароморфоз B) Идиоадаптация C) Дегенерация D) Прогресс E) Регресс 400. Жаңа түрлер мен түршелердің пайда болу үдерісі A) Макроэволюция B) Микроэволюция C) Түр D) Эволюция E) Популяция 401. Микроэволюциялық даму жолының нәтижесі. A) Қолдан сұрыптау. B) Өзгергіштік. C) Тіршілік үшін күрес. D) Тұқымқуалаушылық. E) Түрлердің көп түрлілігі. 402. Неандертальдықтар – A) Жартылай маймылдар. B) Ертедегі адамдар C) Тік жүретін адам. D) Саналы адам. E) Антропоидтар (адамтектес маймылдар). 403. Тіршілік үшін түр аралық күрес дегеніміз- A) Қайшылықпен өтетін күрес. B) Жеке түрлер арасындағы күрес. C) Қоршаған ортамен күрес. D) Бір түрдің арасындағы күрес. E) Жеке даралар арасындағы бәсекелестік. 404. Онтогенездік дамуда эктодерма қабатынан пайда болатын: A) Зәр шығару жүйесі. B) Жүйке тақташасы. C) Ішек. D) Хорда. E) Бұлшық ет. 405. Түрлер арасында қоректері біркелкі болған жағдайда туындайтын: A) Арамтамақтық. B) Паразиттік. C) Жыртқыштық D) Тіршілік үшін күрес. E) Селбесу. 406. Өсімдіктің құрлыққа бейімделе бастау дәуірі: A) Мезозой. B) Кайнозой. C) Палеозой. D) Архей. E) Протерозой. 407. Адамдағы атавизм белгілері- A) Құлақ қалқаны. B) Адам қаңқасындағы құйымшақ. C) Қалың түктілігі. D) Үшінші қабақ. E) Соқыр ішек өскіні. 408. Даралар арасында бір-бірімен тығыз байланыста болатын түрлер тізбегі: A) Қоректену торы. B) Қоректік. C) Биоценоз. D) Экологиялық пирамида. E) Заттардың айналымы. 409. Адамның осы заманғы қалпына дейінгі шығу тегі мен даму үдерісі A) Антропосоциогенез B) Палеонтологиялық C) Онтогенез D) Филогенез E) Эмбриология 410. Ұрықтың даму сатысы A) Антропосоциогенез B) Палеонтологиялық C) Онтогенез D) Филогенез E) Эмбриология 411. Экология неше бөлімнен тұрады A) 2 B) 4 C) 3 D) 6 E) 5 412. Экология терминін ғылымғы енгізген ғалым A) К.Ф.Рулье B) Э.Геккель C) К.Линней D) Ж.Б.Ламарк E) А.Гумбольт 413. Экология қай ғасырларда дербес ғылым болып дами бастады A) XX ғ B) XIX ғ C) XVIII ғ D) XV ғ E) XVII ғ 414. Экология нені зерттейді A) Сыртқы орта факторларын B) Тірі ағзаларды C) Қоршаған орта мен тірі ағзаларды D) Зат айналымын E) Жануарлар мен өсімдіктер 415. Сулы ортаны мекендейтін ағзалар қандай биологиялық топқа бірігеді A) Аэробионттар B) Биотоп C) Гидриобионттар D) Эндобионттар E) Эдофобус 416. Ағзалардың негізгі тіршілік ортасы қалай аталады A) жер үсті B) жарық C) қоршаған орта D) су, топырақ E) эдофобус 417. Белгілі иесінде өмір сүретін ағзалар қалай аталады A) эдофобус B) эндобионт C) аэробионт D) гидробионт E) паразиттер 418. Абиоздық факторлар деп нені айтады A) адамның іс әрекеті кезінде пайда болатын фактор B) өлі табиғат факторларының жиынтығы C) тірі табиғат факторлары D) өмір сүруге ең өолайлы факторлары E) тіршілік әрекетін жалғастыру мүмкіндігі бар 419. Бүкіл жер бетіне жететін күн сәулесінің жалпы энергиясының шамасы A) 45% B) 30% C) 50% D) 35% E) 20% 420. Жарықты ұнататын ағзаларға нелер жатады A) морж B) ақ аю C) далалық тасбақа D) құрттар E) пингвиндер 421. Жарықты қажет етпейтін ағзалар A) жарғанат B) қасқыр C) бақа D) киік E) қараған 422. Биологиялық ырғақты зерттейтін ғылым A) популяция B) эмбриология C) биоценоз D) хронобиология E) зоология 423. Популяция терминін 1903 жылы ғылымға кім енгізді A) Сухачев B) Энгельс C) Линней D) Дарвин E) Иогансен 424. Популяция сөзі латынша қандай мағына бередң A) уақыт B) жалпы C) жарық D) халық E) өмір 425. Экожүйе неше бөліктерден тұрады A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 2 426. Гетеротрофты ағзалар басқаша қалай аталады A) бүлдірушілер B) түзушілер C) тұтынушылар D) тұрақтылық E) реттелу 427. Биосфераның жоғарғы шегі шамамен қанша шақырым A) 20 B) 25 C) 30 D) 35 E) 40 428. Атмосфераның қанша пайызы оттектен тұрады A) 20% B) 21% C) 22% D) 23% E) 24% 429. Гидросфераның қанша пайызы Дүниежүзлік мұхиттан тұрады A) 70% B) 90% C) 95% D) 50% E) 80% 430. Заттардың азды көпті айналым сипатындағы өзгерту мен орын басуды қайталайтын үдерістер қалай аталады A) заттар айналымы B) көміртек айналымы C) су айналымы D) азоттың айналымы E) күкірт айналымы 431. Тірі ағзалар туралы көп салалы ғылым A) Экология B) Физика C) Биология D) Химия E) География 432. Қазақтың арқар-меринос тұқымын шығаруға қатысқан ғалым A) Х. Досмұхамедов B) М.Байтенов C) А.Слудский D) А.Жандеркин E) Ж.Кудерин 433. Ауыл шаруашылық дақылдарының 17 іріктемесін шығарған ғалым A) В.П.Кузьмин B) М.Байтенов C) А.Жандеркин D) Х.Ж.Жұматов E) М.Ә.Айтқожин 434. Тіршілік ұғымына алғаш анықтама берген ғалым А) А.И.Опарин В) С.Фокус С) Ф.Энгельс Д) С.Миллер Е) Г.Юри 435. Тіршіліктің ғаламдық деңгейі А) Биогеоценоз В) Биосфера С) Популяциялық Д) Жасушалық Е) Ұлпалық 436. Генетикалық зерттеу әдістеріне жатпайтыны: A) цитогенетикалық B) егіздік C) гибридологиялық D) салыстырмалы анатомиялық E) генеологиялық 437. Өсімдіктердің жаңа іріктемелері мен жануарлардың тұқымдарын жасау, жақсарту, ұсақ ағзалардың штаммаларын алу әдістерін зерттейтін ғылым: A) Цитология. B) Эмбриология. C) Генетика. D) Селекция. E) Экология. 438. Құрылысы мен шығу тегі бір-біріне сәйкес келетін дене мүшелері: A) Рудименттік. B) Аналогиялық. C) Гомологиялық. D) Регенерациялық. E) Атавизмдік 439. Генетиканың негізін салушы кім? А) Грегор (Иоганн) Мендель В) Уолтер Кэннон С) И. Б. Ван- Гельмонт Д) Р. Пэннет Е) Джон Тиндаль 440. Бір нәруыз туралы ақпарат жазылған ДНҚ үлескісі не деп аталады? А) РНҚ В) генетика С) ген Д) генотип Е) фенотип 441. Генетикалық белгілердің сырттай пайда болуы қалай аталады? А) генотип В) фенотип С) гомозигота Д) аллельдер Е) гамета 442. Бір хромосома шегінде болатын гендер қалай аталады? А) генетикалық код В) тұқым қуалау С) гомозиготалар Д) тіркес гендер Е) генотип 443. Мутация дегеніміз не? А) геннің әрекет ету күші В) популяцияда геннің фенотивті пайда болу жиілігі. С) бір хромосома шегінде болатын гендер. Д) қандай да бір белгіге әсер ететін генетикалық материалдың өзгермеуі Е) қандай да бір белгіге әсер ететін генетикалық материалдың кенеттен, секірмелі өзгеруі. 444. Ең ұсақ мутациялық өлшем бірлік? А) сМ В) сантиморган С) морганида Д) мутон Е) генотип 445. Гендердің мөлшері, пішіні және орналасуы бірдей хромосомалардың қанша жұбы өмір сүреді? А) 44 В) 22 С) 23 Д) 26 Е) 42 446. Тұқым қуалау өзгергіштігіндегі сәйкес қатарлар заңын ашқан ғалым? А) Р. Пэннет В) К. Е. Коренс С) Н. И. Вавилов Д) Г. де Фриз Е) Э. Чермак 447. Дрозофиланың 50- 100 гаметаның әрқайсысынан кем дегенде қанша мутация пайда болады? А) 2 В) 1 С) 5 Д) 10 Е) 7 448. Жануарлар жасушасының плазмалық жарғақшасы мынадай заттардан тұрады A) Май және целлюлозалардан B) Нәруыз және целлюлозалардан C) Целлюлозадан және липидтерден D) Май және нәруыздардан E) Май және липидтерден 449. Нәруызды түзетін аминқышқылдың саны A) 100 B) 20 C) 80 D) 40 E) 200 450. Тіршілікке тән бастапқы ең қарапайым деңгей A) Организімдік B) Жасушалық C) Ұлпалық D) Мүшелік E) Молекулалық 451. Жануарлардың дене пішіні мен түсі қоршаған ортаның заттарымен сәйкес келетін бейімделушілік: A) Қорғаныш (мимикрия). B) Бүркеніш. C) Айбарланғыш. D) Жасырынғыш. E) Сақтандырғыш. 452. Агроценоздың биогеоценоздан айырмашылықтары - A) Қосымша энергия жұмсауы. B) Күн энергиясын пайдалануы. C) Экожүйелердің өзін-өзі реттеуі. D) Табиғи сұрыпталудың тұрақты қалыптасуы. E) Барлық элементтердің топыраққа қосылуы. 453. Табиғи биогеоценоздар – A) Техникамен өңделеді. B) Қолдан сұрыптаудың әсерінен пайда болады. C) Табиғи сұрыпталудың әсерінен пайда болады. D) Адам арқылы реттеледі. E) Адам қатысып өнім алынады 454. Пішіні-бірінші, екінші реттік үзбелері біркелкі жұп хромосомалардың аталуы: A) Гомологты. B) Аллельді. C) Гаплоидты. D) Гомологты емес. E) Диплоидты. 455. Агроценоздарға жататындар – A) Тундра. B) Дала. C) Өзендер. D) Бақша. E) Орман. 456. Гомологиялық хромосоманың коньюгациялануы: A) Мейоз телофазасында B) Мейоз метафазасында C) Мейоз профазасында D) Мейоз интерфазасында E) Мейоз анафазасында 457. Биосфераның озон қабаты- A) Оттегімен байытады. B) Инфрақызыл сәулелерді сіңіреді. C) Көмірқышқыл газын азайтады. D) Ультракүлгін сәулелерді сіңіреді. E) Көзге көрінетін сәулелерді сіңіреді. 458. Қызыл гүлді ас бұршағын (генотипі АА) гүлі ақ түсті дарамен будандастырғанда (генотипі аа) бірінші ұрпағында (F1) алынатын гибридтері: A) 100% ақ гүлділер. B) 50% қызыл гүлді және 50% ақ гүлділер. C) 25% қызыл гүлді және 75% ақ гүлділер. D) 25% ақ гүлділер және 75% қызыл гүлділер. E) 100% қызыл гүлділер 459. Тіршіліктің жасушалар мен жасушааралық заттардан тұратын деңгейі А) Ұлпалық В) Жасушалық С) Мүшелік Д) Молекулалық Е) Организімдік 460. Тірі ағзалардың негізгі қасиеттері нешеу A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 461. Жаратылым деңгейінің барлығына тән қасиет A) Көбею B) Даму C) Қозғыштық D) Өзін-өзі реттеу E) Тітіркенгіштік 462. Тірі атаулар тірі нәрседен шықты деп ұйғарған теория A) Биогенез B) Абиогенез C) Тіршіліктің өздігінен жаратылу D) Витализм E) Коацерват 463. Ең алғаш қарапайымдыларды анықтаған ғалым A) Л.Спалланцани B) У.Гарвей C) А.Левенгук D) Л.Пастер E) Э.Геккель 464. Тіршіліктің табиғи теориясын тұжырымдаған A) А.Опарин B) Дж.Тиндаль C) С.Миллер D) Ч.Дарвин E) Дж. Холдейн 465. Опарин-Холдейн болжамын сынақ тәжірбиемен дәлелдеген ғалым A) Э.Геккель B) А.Левенгук C) С.Миллер D) Л.Пастер E) Дж.Тиндаль 466. Макроэлементтерді көрсет A) Оттегі, күкірт, фосфор, мырыш B) Фтор, никель, селен, молибден C) Күкірт, оттегі, көміртегі, селен D) Оттегі, көміртегі, сутегі, азот E) Оттегі, көміртегі, сутегі, мырыш 467. Адам және жануар ұрығының жасушасында неше % су кездеседі A) 50% B) 60% C) 70% D) 80% E) 90% 468. Моносахаридті көрсет A) Сахароза B) Галактоза C) Лактоза D) Крахмал E) Гликоген 469. 1г май толық ыдырағанда қанша энергия бөлінеді A) 17,6 кДж B) 38,9 кДж C) 17,2 кДж D) 17,9 кДж E) 16,8 кДж 470. Нәруыз мономері A) Нуклеотид B) Нуклейн қышқылы C) Рибоза D) Аминқышқылдары E) Дезоксирибоза 471. Хромосома құрамында болатын және тұқым қуалау белгілерін жеткізуді қамтамасыз ететін биологиялық күрделі зат A) Нуклеин қышқылы B) Көмірсу C) Нәруыз D) Май E) Аминқышқылы 472. РНҚ-неше түрі бар A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 473. Биогеоценоз туралы ұғымыды енгізген ғалым A) В.Сухачев B) Ч.Дарвин C) Э.Геккель D) К.Линней E) С.Миллер 474. Цитозинге комплементарлы нуклеотид: A) Тимин B) Цитозин C) Аденин D) Гуанин E) Урацил 475. Коацерваттар теориясын дәлелдеген ғалым A) А.Опарин B) Дж. Холдейн C) Ч.Дарвин D) Дж.Тиндаль E) С.Миллер 476. Алғашқы прокариотты жасушалардын пайда болуы A) 1-кезең B) 2-кезең C) 3-кезең D) 4-кезең E) 5-кезең 477. Сперматозоид пен жұмыртқа клеткасының қосылып зиготаның пайда болу процесі: А) филогенез В) онтогенез С) ұрықтану D) өсу Е) даму 478. Ұрық жапырақшасының сыртқы қабаты: А) эктодерма В) мезодерма С) энтодерма D) бластула Е) бластомер 479. Жасушаның қай құрам бөлігі фотосинтез процесіне тікелей қатысады? А) ядро В) цитоплазма С) пластидтер D) рибосома Е) вакуоль 480. түрдің тарихи дамуы: А) филогенез В) онтогенез С) эволюция D) метаморфоз Е) ароморфоз 481. Органикалық дүниенің тарихи дамуының күрделі және ұзақ процесі: А) филогенез В) эволюция С) онтогенез D) тұқым қуалау Е) ароморфоз 482. өсімдікте қоректік заттар қорын жинауға қатысытын түссіз пластидтер: А) хлоропластар В) хромопластар С) лейкопластар D) цитоплазма Е) вауоль 483. Ақуыз(нәруыз) молекуласының синтезі кезінде аминқышқылдарын рибосомаға таситын: A) р-РНҚ B) АТФ C) Фермент D) т-РНҚ E) ДНҚ 484. Түрдің генотипі ААВв болатын гаметалары: A) АА, Вв B) Аав C) АВ, Ав D) АВ E) ААВ 485. Ағзалардың белгілі бір ортаға өзінің тіршілігін сақтап бейімделуі ол ... A) макроэволюция. B) микроэволюция. C) табиғи сұрыпталу. D) тіршілік үшін күрес. E) қолдан сұрыптау. 486. ДНҚ молекуласының атқаратын қызметі. A) Тұқымқуалаушылық ақпараттарын тасымалдау. B) Тасымалдау. C) Ақуыздар, майлар, көмірсулар синтездейді. D) Артық заттар қорын жасау. E) АТФ синтездеу. 487. Жаратылым деңгейінің барлығына тән қасиет A) Көбею B) Даму C) Қозғыштық D) Өзін-өзі реттеу E) Тітіркенгіштік 488. Тірі атаулар тірі нәрседен шықты деп ұйғарған теория A) Биогенез B) Абиогенез C) Тіршіліктің өздігінен жаратылу D) Витализм E) Коацерват 489. Ең алғаш қарапайымдыларды анықтаған ғалым A) Л.Спалланцани B) У.Гарвей C) А.Левенгук D) Л.Пастер E) Э.Геккель 490. Тіршіліктің табиғи теориясын тұжырымдаған A) А.Опарин B) Дж.Тиндаль C) С.Миллер D) Ч.Дарвин E) Дж. Холдейн 491. Опарин-Холдейн болжамын сынақ тәжірбиемен дәлелдеген ғалым A) Э.Геккель B) А.Левенгук C) С.Миллер D) Л.Пастер E) Дж.Тиндаль 492. Макроэлементтерді көрсет A) Оттегі, күкірт, фосфор, мырыш B) Фтор, никель, селен, молибден C) Күкірт, оттегі, көміртегі, селен D) Оттегі, көміртегі, сутегі, азот E) Оттегі, көміртегі, сутегі, мырыш 493. Адам және жануар ұрығының жасушасында неше % су кездеседі A) 50% B) 60% C) 70% D) 80% E) 90% 494. Моносахаридті көрсет A) Сахароза B) Галактоза C) Лактоза D) Крахмал E) Гликоген 495. 1г май толық ыдырағанда қанша энергия бөлінеді A) 17,6 кДж B) 38,9 кДж C) 17,2 кДж D) 17,9 кДж E) 16,8 кДж 496. Нәруыз мономері A) Нуклеотид B) Нуклейн қышқылы C) Рибоза D) Аминқышқылдары E) Дезоксирибоза 497. Сулы ортаны мекендейтін ағзалар қандай биологиялық топқа бірігеді A) Аэробионттар B) Биотоп C) Гидриобионттар D) Эндобионттар E) Эдофобус 498. Ағзалардың негізгі тіршілік ортасы қалай аталады A) жер үсті B) жарық C) қоршаған орта D) су, топырақ E) эдофобус 499. Белгілі иесінде өмір сүретін ағзалар қалай аталады A) эдофобус B) эндобионт C) аэробионт D) гидробионт E) паразиттер МАЗМҰНЫ Алғы сөз-----------------------------------------------------------------------------------3 Кіріспе--------------------------------------------------------------------------------------4 Химия пәні бойынша ҰБТ-ға оқушыларды даярлау бағдарламасы-----------5 Минарлды тыңайтқыштар-------------------------------------------------------------9 Химия пәнінен тест тапсырмалары-------------------------------------------------13 Ашық тест тапсырмалары-------------------------------------------------------------28 Жалпы биология тест тапсырмалары-----------------------------------------------42 жүктеу/скачать 4,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|