Bulletin «Педагогика ғылымдары» сериясы
жүктеу/скачать 6,57 Mb. Pdf көрінісі
|
Майлыбаева Вестник
| Key words:
health, health-saving activity, health-saving technologies. Қазіргі уақытта кҿптеген мемлекеттер ел экономикасының ҿсу темпін адамның денсаулығына басымды ықпал етуімен, дені сау ҧрпақ тҽрбиелеумен байланыстырады. Осыдан қазіргі қоғамда тҧлғаның денсаулығына қҧндылық қатынасты саналы тҥсіну тенденциясы байқалады. Біріккен Ҧлттар Ҧйымының (БҦҦ) «Адами даму индексін» ҧзақ жҽне салауатты ҿмір сҥруді басты кҿрсеткіштің бірі ретінде анықтауы денсаулық феноменінің дҥниежҥзілік деңгейде ең басты қҧндылық екенінің айғағы [1]. Олай болса, ҧлттың саулығы оның тірегі болар жас ҧрпақтың саулығына тікелей байланысты. Елбасы Н.Ҽ.Назарбаев «Ҧлт денсаулығы – біздің табысты болашағымыздың негізі. Нақ сол саламат- ты ҿмір салты ҧлт денсаулығының кілті болып саналады. Дені сау ҧлт – жалпыҧлттық міндет» - деп атап кҿрсетеді [2]. Сондықтан бҥгінгі таңда адамның денсаулық ҽлеуетiн сақтау жҽне оны дамытуды белгiлейтiн факторларды (табиғи, экономикалық, ҽлеуметтiк, экологиялық, мҽдени) кҥшейту жҿнiндегi ҽртҥрлі бағыттағы жҧмыстар жҥзеге асырылып, кҿптеген қҧжаттар қабылданды. Бҧл денсаулық сақтау мҽсе- лесін қоғам дамуының басымдыққа ие бағыты ретінде қарастыруды, оны теориялық жҽне практика- лық тҧрғыдан зерттеуді, сонымен бірге ҽдістемелік тҧрғыдан қамтамасыздандыруды талап етеді. Осыған байланысты білім беру жҥйесінде ҧрпақ денсаулығын сақтау жҽне нығайту мҽселесі ҿзекті болып саналады. Білім алушылардың денсаулығын сақтау мҽселесіне (Р.И. Айзман, Г.Л. Апанасенко, И.И. Брехман, Л.А. Семенов, А.Г. Щедрина, Т.Ж. Накипбеков, А.Каплиева, Г.Е. Калменов, Б.А. Жолдасбекова жҽне т.б.), сондай-ақ білім алушылардың денсаулығын қамта- масыз етудің жеке бағдарламаларын қҧруға (Н.К. Смирнов, В.Д. Сонькин, т.б.) арналған педагогика- лық-психологиялық еңбектер баршылық. Денсаулық сақтауға бағдарланған іс-ҽрекеттің дамуы білім беру ҥрдісі субъектілерінің денсаулы- ғын сақтауды жҽне нығайтуды ҽртҥрлі тҧрғыдан бірқатар тҧжырымдамаларда (Н.П. Абаскалова [3], В.Н. Ирхин [4], т.б.) тереңірек ашып кҿрсетіледі. Бҧл тҧжырымдамалардағы тҧлғалық даму идеясы болашақ педагог-психологтардың кҽсіптік іс- ҽрекетінде денсаулық сақтау технологияларын пайдалануға даярлығын қалыптастыруда басшылыққа алынып, білім алушылардың ҽлеуетін белсендіретін тҧлғалық қасиеттерін дамытуға негіз болады. Демек денсаулықты сақтауға бағдарланған іс-ҽрекеттің мақсатына қол жеткізуде денсаулық адам- ның операциялық-ҧйымдастырушылық, қҧрылымдық (пҽні, қҧралы, мақсаты жҽне нҽтижесі) белсен- ділігі жҽне адамның белсенді мінез-қҧлқының мотиваторы ретінде сипатталады. Н.К. Смирнов «денсаулық сақтау ҽрекетін білім беру ҥрдісіне қатысушылардың денсаулығына зақым келтірмейтін жҥйелі ҧйымдастырылған бағдарлама, тҽсілдер, ҽдістердің жиынтығы» - деп сипаттайды [5]. Сонымен денсаулық сақтау іс-ҽрекеті – бҧл білім беру ҥрдісіне қатысушылардың денсаулығын сақтауға бағытталған мақсатты бағдарлы іс-шаралар, арнайы ҿлшемдердің кешені. Осыдан болашақ педагог-психологтардың денсаулықты сақтауға бағдарланған іс-ҽрекеттерінің тҥрлері ашып кҿрсетіледі: Денсаулықты сақтау іс-ҽрекетінің бірінші тҥрі адамның денсаулығын сақтау қағидасына негіз- деледі. Ол оқушылардың оқу ҥрдісінде санитарлық-гигиеналық нормалары мен талаптарын сақтауға, олардың алдын алу шараларын ҧйымдастыруға, психогигиеналық іс-шараларды жҥзеге асыруға, білім мен білікті меңгеру темпі мен деңгейін анықтауда жеке ерекшеліктерін ескеруге бағытталады. Денсаулық сақтау іс-ҽрекетінің екінші тҥрі денсаулықты нығайту іс-ҽрекеті болып табылады, ол денсаулықтың қорын кҿбейту қағидасын жҥзеге асырады. Бҧл тҽсіл ҥздіксіз, бірізділікпен іске асы- рылады. Педагог-психологтардың жҧмыс тҽсілі сыныптан тыс іс-шараны ҿткізумен байланысты. |