Bulletin «Педагогика ғылымдары» сериясы
THE IMPIRTANCE OF PEDAGOGICAL ARTICISM IN THE PREPARATION OF THE PROFESSION
жүктеу/скачать 6,57 Mb. Pdf көрінісі
|
Майлыбаева Вестник
| THE IMPIRTANCE OF PEDAGOGICAL ARTICISM IN THE PREPARATION OF THE PROFESSION
OF FUTURE KINDERGARTEN SPECIALIST Abstract The article describes the role of a teacher in kindergarten and the importance of the integration of pedagogical artistry in the process of training of future teachers in higher education institutions. Describes the essence of the concept of artistry, his sense, the sphere of science. Author explains the peculiarities and differences between the concepts of pedagogical artistry and pedagogical skill. In the article reminds benefits pedagogical skills of artistry of the teacher and ways of its realization. She notes about the benefits of special lectures for future teachers working in pre-school institutions where use elements of theatrical pedagogy and psychological training. At the same time, describes goals and objectives of the art teacher, as well as the consequences of their work. Keywords: pedagogical artistry, gesticulation, rhythm of voice, beauty of gestures, appearance, lexicon, creative activity, profession, a kindergarten teacher, parents, pedagogical skills, emotion, self-development, talent, mood. Соңғы жылдары педагогикалық кадрларды даярлау жҽне пайдалану мҽселелерін шешу теориялық жҽне тҽжірибие жҥзінде ілгері дамығанына қарамастан, бҧл рухани ҿндіріс саласының маңызды бҿлігінде жаңа зерттеулерді жҥргізудің қажеттілігі терең сезіледі. Бҧл ең алдымен тҽрбиеші іс-ҽре- кеті мен оның жеке тҧлғасына қойылатын талаптардың жҽне педагогикалық оқу орындарының тҥлектерінің даярлығының фактіге негізделген деңгейі, тҽрбиешіні даярлаудың типтік жҥйесі мен оның іс-ҽрекетінің жеке-шығармашылық сипаты арасындағы қарама-қайшылықтардың айқын кҿрі- нуіне байланысты болып отыр. Қазіргі ҽлеуметтік-мҽдени жағдайды талдау, оқыту мен тҽрбиелеу жҥйесін қайта ҿзгертудің негізгі мазмҧны тар шеңберлі мамандықты даярлау бағытын - маманның шығармашылық іс-ҽрекет қабілеттерін дамытуға ауыстыру керек деген қорытынды жасайды. Ҽсіре- се, бҧл педагогикалық мамандарды кҽсіби даярлау туралы мҽселе сҿз болғанда оның кҿкейтестілігі жоғарылай тҥседі. ВЕСТНИК КазНПУ им. Абая, серия «Педагогические науки», №1(57), 2018 262 Бҥгінгі кҥнде білім беру жҥйесінің логикалық аяқталуың бір тҥрі балаларға мҽдени тҽжірибе туралы дҧрыс тҥсінік беретін, оларға ҽлемнің ғылыми бейнесін қалыптастыратын бала-бақшаның негізгі міндеттері ҿткен кҥннің еншісіне кетіп барады. Ауысымға білім берудің жаңа қызметі келіп жатыр. Ол қоғамдық ҿмірдің жаңа формаларын тудыратын, ҽлеуметті ҿзгерту субъектісі болатын, жауапкершілігі мол, шығармашыл, ҿз бетімен дамуға қабілеті жоғары тҧлға болуға міндеттейді. Бірінші қатарға ҿзін-ҿзі дамыту, ҿз бетімен білім алу, ҿзін-ҿзі шынайыландыру сияқты қҧндылықтар шықты. Олар тҧлғаға бағытталған парадигманы рҽсімдеу ҥшін негіз болып отыр. Мектеп жасына дейінгі балалық шақ – адам ҿмірінің ең маңызды кезеңдерінің бірі. Қоғам алдын- да ҿсіп келе жатқан ҧрпақты тҽрбиелеу ҥшін ҥлкен жауапкершілік тҽрбиешіге жҥктелген. Тҽрбиеші – бҧл баланың ҿмір жолында анасынан кейін кездесетін бірінші ҧстазы. Тҽрбиеші бала-бақшадағы басты тҧлға. Ол барлығының кҿз алдында жҥреді: балалардың да, ата-аналардың да. Оның жҧмысы ҿте маңызды ҽрі кҥрделі, ҿйткені тҽрбиеші баланың табиғатын білуі тиіс, ол қалай тіршілік жасайды, қалай ойнайды, оны қуантатын не жҽне оны басқа қҧрдастары қалай қабылдайды сол туралы білуі тиіс. Тҽрбиеші ҽдемі жҽне дҧрыс сҿйлеуі керек, ол қызықты, ҽңгімені жақсы жеткізетін баяндаушы, ой-ҿрісі кең, баланың кҿзқарасын бҿлісіп, оның кҿз алдында беделді бола білуі тиіс. Баланың жҥре- гіне кілт тапқан соң, ол оның досы болып қалыптасады. Мектеп жасына дейінгі мекеменің тҽрбиешісінің іс-ҽрекеті ҿз қызметі жҽне мазмҧны бойынша кҿп қырлы. Ол тҽрбешіден кҽсіби біліктілігінің ҽртҥрлі болуын талап етеді. Тҽрбиеші тҧлғасының қалыптасу ерекшелігі жҽне кҽсіби шеберлікті қалыптастыру мҽселесі кҿп- теген ғалымдар мен ағартушылардың еңбектерінде зерттеліп, қарастырылған. Дҽлірек айтқанда, Э.И. Шыныбекова, Ҽ.М. Мҧханбетжанова, Ш.Т. Мҧқанбетова, О.С. Булатова, В.М. Коротов, И.Ф. Кривонос, Н.В. Кузьмина, K.M. Левитан, Е.М. Павлютенков, В.И. Пипоков, В.А. Сластенин жҽне басқа ғалымдар оны жете зерттеген. Қазақстандық қоғамда педагогикалық іс-ҽрекеттің кеңістігі кеңейді, адамның қалыпты дамуы ҥшін психологиялық-педагогикалық жағдайларды қҧрастыру, ҽлеуметтік-мҽдени ортаны дамытуды жобалауға қабілетті педагогтарға қажеттілік жоғарылады. Болашақ тҽрбиеші мамандарды жоғарғы оқу орындарында кҽсіби даярлау кезеңдерін тҥзету мҽселесі ҿзекті болып отыр. Бҧрын кҽсіби шебер- ліктің негізі деп қалыптасқан дҽстҥрлі кҿлемдер мен нҧсқалардың шеңберінде кҿпжылдық жҧмыс ҥшін жеткілікті психологиялық-педагогикалық жҽне арнайы-ғылыми (кҽсіптік) іс-ҽрекет компонент- терінің жиынтығы бар, «пайдалануға дайын» мамандарды даярлап шығу жоғарғы оқу орнының міндеті болатын. Ал, бҥгінгі кҥні бала-бақша мен мектептерге ой-ҿрісі кең, бірнеше дҽстҥрлі емес технологияларды меңгерген, білім беру ҥрдісінің гуманисттік потенциалын алып жҥретін, бала ҥшін жағымды қасиеттерге ие тҽрбиеші, мҧғалімдер керек. Ол басқалардың мҽдениетіне, дҥниеге кҿзқара- сына, діни сеніміне тҥсіністік пен шыдамдылық кҿрсетуге мҥмкіндік беретін жҽне гуманистік мҽде- ниетті сақтау мен дамытуға ықпал ететін, ойлау мен ҽрекет ету жолдарын таңдауға білікті болуы керек. Сонымен бірге тҽрбиеші ҿз оқушыларымен ҽріптес болуға қабілетті болуы тиіс, олар ҥшін қайталанбас, ешкімге ҧқсамайтын, референтті тҧлға бола білуі керек. Ол балаға білімділігімен қоса, эмоциясын жҽне ҿз сенімін, ҿзінің мотивациялық-қҧндылықты қарым-қатынасын беруі тиіс. Ол ҥшін тҽрбиеші бірнеше қасиеттердің кешенін игеруі тиіс, олардың ішінде ерекше бҿліп қарастыратын маңызды кҽсіби қасиет ретінде артистизмді ерекше бҿліп қарауға болады. Ол балалардың қҧнды- лықтарға қарым-қатынасына ықпал етуге жҽне олардың шығармашылығын басқаларға кҿрсетуге мҥмкіндік береді. Артистизм – бҧл тек сыртқы факторлар емес (ым-ишара, дауыс ырғағы, мимика), бірақ, олар сабақтың атмосферасын қҧру ҥшін ҿте маңызды. Баяндап отырған мҽселе кҿпшілік қауымға тҥсінікті болуы ҥшін алдымен осы сҿздің мағынасына қысқаша анықтамалар беруді жҿн деп санаймыз. «Артист» сҿзі кең мағынада – бҧл ҿз ісінің шебері, ҿнерлі, асқан шебер деген мағынаны білдіреді. Ал, артистизм – бҧл ҿнер деңгейіне дейін кҿтерілген іс-ҽрекет, тҽрбиешінің немесе кез-кел- ген педагогтың жҧмысы қалаған рухани биіктігіне жетуі. Негізінен артистизм сҿзі сҿздіктерде – ше- берлік, кҿркемдік дарындылық, келістілік, жарасымдылық, талғампаздық, майталмандық деген мағына білдіреді [1, 28 б.]. Ал, артистизм ҧғымының мҽнін талдау мҽселесіне келер болсақ, оған бел- гілі бір нақты анықтама беру ҿте қиын. Яғни «артистизм» ҧғымын қазақ тілінде бір сҿзбен тҥсіндіру мҥмкін емес, оның мағынасының аясы ҿте кең жҽне ол алуан тҥрлі жағдайда қолданылады. Мҽселен, заманауи ҽдебиеттерде артистизм ҧғымына бір жағынан дарын, екінші жағынан еңбектің нҽтижесі |