Әдебиет: 1, с. 10-11бет Бақылау сұрақтары

1 Крахмалдың негізгі касиеттері.

2 Қандай полисахаридтер крахмал құрамына кіреді?

10 тақырып Өсімдік материалдарында қорға жиналған қанттарды анықтау

Мақсаты:

- редукциялық қанттарды анықтау

1 Өсімдік материалының анализі

Барлық моносахаридтер мен дисахаридтер (мальтоза типтері) редуциалықтарға жатады, өйткені оларға тотықсыздану қасиеті тән. өсімдіктерде жақсы таралған сахароза редукциялық зат емес.

Редукциялық қанттарды реакциасы –фелинг (сұйығының тотықсыздану реакциясы).

Редуциялық қанттарды анықтау үшін, бақылайтын ерітіндіге фелинг ерітіндісін бірдей көлемде құйып қайнатады. Сонда Сu₂О болып тұнбаға түседі.

Сахарозаны анықтау үшін алдымен оны гидролиздеп глюкоза мен фруктозаға ыдыратып, сонан соң ғана фелинг ерітіндісімен реакцияға түсіреді. Тұнбадан Сu₂О мөлшерін гидролизге дейінгі және кейінгі мөлшерімен салыстырады.

1. Пробиркаға шымшып глюкоза салып, аз ғана сумен ерітеді де сондай көлемде Фелинг ерітіндісін құйып қайнағанша ысытады.

2. Суға шымшып сахарозаны салып, бірдей көлемде Фелинг ерітіндісін құйып, қайнағанша ысытады.

3. Пробиркаға сахароза ерітіндісін дайындап 2-3 тамшы 20% -тік НСІ қосып 1 минут қайнатады, қышқылды содамен бейтараптандырып (СО₂ бөлініп шығып біткенше салу керек), бірдей көлемде Фелинг ерітіндісін құйып қайтадан қайнағанша отта ұстайды.

Пробиркада кірпіш түсті қызыл тұнба түсуін анықтап, қажетті қорытынды жасайды.

Өсімдік материалының анализі.

Пробиркалардың ¼ бөлігіне ұсақ бөлшектерге турап пиязды, сәбізді қант қызылшасын аз ғана су құйып бөлек-бөлек салып кем дегенде 5 минут қайнаған су моншасында ысытады. Пайда болған шайманы фильтрлеп, әрқайсын екі таза пробиркаға құяды. Бір пробиркадағы әр шаймамен редукциялық қанттарға реакция жүргізіп, екіншісімен – тұз қышқылымен сахароза гидролизін өткізу керек, қышқылды бейтараптандырғаннан кейін Фелинг ерітіндісін бірдей мөлшерде құйып 100⁰С –ге дейін ысытады.

Алынған нәтижелерді таблицаға жазып, бес балдық шкаламен Сu₂О мөлшерін бағалайды.

Қарастырылатын материалда редукциялық қанттар мен сахарозалардың қатысы жайында қорытынды жасаңыз.