Д. А. Мусаханов аға оқытушы, О. Құрманұлы ф-м ғ. к., доцент Радиоэлектроника және техникалық физика кафедрасы

ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ ЖӘНЕ БІЛІМ САПАСЫ 

 

Д.А. Мусаханов аға оқытушы,  О. Құрманұлы

 

ф-м ғ.к., доцент 

Радиоэлектроника және техникалық физика кафедрасы 

 

Білім  мазмұнын,  оқыту  процесін,  оқу  бағдарламалары  мен 

жоспарларын  және  оқу  құрылымын  бүгінгі  күннің  талабына  сай  жаңалалау 

республика бойынша жоғары оқу орындарында мамандық бойынша жоғары 

кәсіптік білім беру жаңаша сипатқа ие болды. Жаңа оқыту технологиясының 

оқу процесіне енуіне байланысты ЖОО-да арнайы пәндер ӛзгеріске ұшырап, 

білім мазмұнына ӛзгерістер әкелді. 

Оқыту технологиясы

 

– бір жағынан оқу ақпаратын ӛңдеуге, бейнелеуге 

және ӛлшеуге арналған әдістер мен құралдардың жиынтығы, екінші жағынан 

оқытушының  оқыту  процесіне  қажетті  техникалық  немесе  ақпараттық 

құралдарды пайдаланып студентке әсер ету әдістері туралы ілім. 

Оқыту технологиясын жасау үлгісін мына 1-суретте келтірдік: 

Оқыту технологиясының анықтамасына тереңірек үңілетін болсақ: 

 

–  білімнің,  ғылыми  жетістіктердің,  техниканың  белгілі  бір  аймағында 

туындаған мәселелерді шешу бағытында ұйымдастырылған, жоспарлы күйде 

тұрақты жүзеге асырылатын білімді, біліктілікті және дағдыларды меңгеру; 

–  оқыту,  ӛздігінен  білім  алу  және  ӛзін  ӛзі  бақылау  процестерін  қажет 

етіп,  соларды  жүзеге  асыратын  шарттарды  қалыптастыруды  қамтамасыз 

ететін әдістер, тәсілдер, құралдар жиынтығы. 

Оқыту  технологиясының  басты  мақсаты  –  техникалық  ресурстарды, 

адам  ресурстарын  және  олардың  ӛзара  әрекеттесуін  ескеріп,  білім  берудің 

үдерісін оңтайландыру.  

Жалпы  «оқыту  технологиясы»  мен  «педагогикалық  технологияны» 

тығыз баланысты алып қарастыру керек (2-сурет).  Бірақ бұл екі технология 

тепе-тең  емес.  Оқыту  технологиясы  кӛпшілікті  оқыту  мен  кәсіби  дайындау 

жүйесін  құрастыршы,  ал  педагогикалық  технологияны    білім  беру 

кеңістігінің  қағидаларын  және  оңтайландыру  тәсілдерін  анықтаушы  ұғым 

ретінде қабылдауымызға болады. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Оқыту технологиясының жаңаша жасау үлгісі 

Оқыту 

әдістерін 

таңдау 

Оқу 

әдістемелік 

құралдарын 

таңдау 

Оқытудың 

материалдық 

базасын 

ұйымдастыру 

Оқыту проце-

сін ұйымдас-

тыру түрін 

таңдау

 

- білімнің мазмұ-

нын кеңейтуге, 

сапасын артты-

руға негізделген; 

- біліктілік пен 

дағдыны ұштас-

тыру мүмкіндігі 

қарастырылған; 

- дәріс; 

- практикалық 

сабақ; 

-зертханалық 

сабақ; 

- СӚЖ және 

СОӚЖ 

жұмыстары;  

- оқулық, оқу-

әдістемелік 

құралдар; 

- электрондық 

оқу құралдары; 

- аудио-бейнелік 

оқу құралдары; 

- компьютерлік 

- компьютерлік 

сынып; 

- оқу - зерттеу 

зертханалары; 

- студенттердің 

курс, дипломдық 

жұмыстары, 

ғылыми жобалар 

 

 

 

 

 

 

 

1-сурет. Оқыту технологиясының жаңаша жасау үлгісі 

 

 

Оқыту  технологиясы  –  жүйелік  категория,  ол  ғылыми  білімді 

дидактикалық  пайдалануға,  оқу  процесін  ғылыми  жолмен  ұйымдастыруға 

және  талдауға  бағытталған.  Мұнда  оқытушылардың  ізденістері  және 

студенттердің  жеке  тұлға  ретінде  дамуында  жоғары  нәтижелерге  жетуге 

бағытталуы да ескеріліеді. 

Кейбір  педагок  ғалымдар 

[

1

]

  оқыту  технологиясын  әр  түрлі  сапалы 

дидактикалық,  жалпы  педагогикалық,  психологиялық  т.б.  процедуралардың 

біртұтас  жиынтығы  ретінде  алып  қарастырады.  Бұл  жиынтық  сәйкес 

мақсаттар  мен  оқыту  мазмұнына  байланысты  студенттердің  іс-әрекет 

түрлерінің  қажетті  ӛзгерістерін  іске  асыруы  қажет.  Осы  анықтама  бойынша 

оқыту  технологиясы  біртұтас  дидактикалық  жүйені  құрайтын  амалдар  мен 

процедуралардың  тізбегі  болып  табылады.  Бұл  тізбекті  педагогикалық 

практикада  жүзеге  асыру  нәтижесінде  оқыту  мен  тәрбиелеудің  нақтылы 

мақсаттарына жетеміз.  

Осы  тенденциялардың  негізінде  қазіргі  заманғы  жоғары  оқу 

орындарындағы 

оқыту 

технологияларына 

қойылатын 

талаптарды 

тұжырымдайық: 

1) оқытудың негізгі түрі ретінде фронтальды оқытудың негізінде әрбір 

студенттің тиімді жеке бағдарлама бойынша оқуын қамтамасыз ету; 

2)  педагогикалық  ортадағы  оқыту  процесін  тиімділігін  арттыруға 

мүмкіншілік жасау; 

3)  оқытудың  қызықтыру,  іс-әрекетті  меңгеру  мақсатын  меншіктеу,  іс-

әрекетті  бағдарламалау,  іс-әрекетті  меңгеру  деңгейін  бақылау,  белсенділік. 

ӛзіндік танымдық әреке принциптерін жүзеге асыуды қамтамасыз ету; 

4)  дәстүрлі  педагогикалық  принциптер  мен  заңдылықтардан  бас 

тартпау, олардан үйрену, жетілдіру, жаңаша кӛз қараста пайдалану. 

Оқыту  технологиясы  әдістеме  ғылымымен  тығыз  байланысты.  Оқыту 

технологиясы  мен  әдістеменің  мақсаты  бір,  екеуі  де  оқытудың  тиімді 

жолдарын  қарастырады.  Оқыту  технологиясы  үздік    ғылыми  әдістемелерге 

сүйенеді. 

Оқыту технологиясы мен педагогикалық технологияның ара қатынасын 

былайша тұжырымдауға болады: 

–  педагогикалық  технология  мен  оқыту  технологиясы  жалпы 

жәнеарнаулы ара қатынаста болады; 

–  педагогикалық  технологиясы  басқарылушы,  ал  оқыту  технологиясы 

басқарушы жүйе болады; 

–

 

екеуі  де  білім  кеңістігін  қайта  жаңғыртатын  жалпы 

стратегияда кӛрініс табады. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                      2-сурет 

 

Қазіргі 

заманауи 

оқыту 

технологияснда 

ақпараттық 

оқыту 

технологиясы  маңызды  орын  иеленеді  (3-сурет).  Ол  білім,  ғылым  туралы  , 

оның    оқыту  технологиясына  қатысты  ақпараттың  кез  келген  кӛлемін 

орналастырудың,  сақтаудың,  ӛңдеудің  және  кез  келген  қашықтықтарға 

тасымалдаудың шексіз мүмкіндіктерін береді. 

 

 

Оқыту технологиясы

 

Педагогикалық технология

 

Табиғатқа,  мәдениетке  сәйкес 

оқыту  формаларының,  әдістері 

мен  құралдарының  бір  тұтас 

жүесін  құру,  білімге  қатысты 

дидактикалық    процесті  ғылыми 

негізде 

жүзеге 

асыру, 

оны 

практикада  пайдалану  туралы 

ілім. 

Оқыту мақсатына жету жолында 

оқыту әдістерін, құралдарын 

және оларды пайдалану 

теориясын қарастыратын, белгілі 

бір пәнге, тақырыпқа қатысты 

нақты проблеманы шешу 

технологиясын игеру жолын 

кӛрсететін шеңберінде ілім,  

Оқыту 

технологиясы 

білім 

саласында  тұлғалық,  жүйелік 

және  іс-әрекеттік  қатынастарды 

жүзеге 

асыру 

негізінде 

құрылатын процедура.. 

 

Педагогикалық 

технология 

оқытушының  кәсіби  іс-әрекетін  

жаңартатын 

және 

жоспарлы 

нәтиженің  нәтижелі  болатынына 

кепілдік беретін процедура.