3.3 Ландшафтық дизайн заңдары мен ережелері
Ландшафт дизайнері бақтардың, қалалық саябақтардың немесе
кӛгалдандырудың басқа да объектілерінің ҥйлесімді пейзаждарын жасау
кезінде ландшафтың кӛлемді пластикасын қҧру заңдарын білу және білу
қажет.
Табиғи ландшафт бірнеше табиғи
элементтерді
қамтиды:
су,
ауа
массасы, ӛсімдік, жер бедері.
Сюжетті таңдау
Кез келген ландшафтты жобалау
нақты тҧжырымдалған ішкі идеяға
бағынуы
тиіс.
Жобалау
кезінде
ландшафт
дизайнері
Тапсырыс
берушінің ниетін анық тҥсінуі және
нәзік сезінуі тиіс. Сонымен, бҥгінгі
кҥні ҥй жанындағы учаскені жобалау
кезінде қазіргі заманғы Тапсырыс
беруші сапалы тәсілді талап етеді
және оған ӛз учаскесінде тек туи және
шырша
кӛгалдарын
ғана
кӛру
жеткілікті
емес.
Пішіндер
мен
тҥстердің
қарама-қарсы
ҥйлесімі
ландшафтық
сәулет
композициясындағы маңызды элементтердің бірі.
Кеңістікті ҧйымдастыру
Кез келген ландшафтта келесі ӛзара байланысты элементтерден тҧратын
кӛлемді-кеңістіктік қҧрылым бар:
* жоспарлау (аллея, соқпақтар, алаңдар және т. б.));
• кӛлемді (рельеф нысандары, тастар, ағаш-бҧта және шӛп ӛсімдіктері,
ірі сәулет қҧрылыстары және шағын нысандар);
• жазық (су қоймалары, лужайкалар, алаңқайлар, партерлер және т.б.).
Осы элементтердің композициялық ҥйлесімі пейзаждың кеңістіктік
сипатын анықтайды.
Сондай-ақ, ландшафт элементтері бар кеңістік:
* Бедер
• Кӛкжиек
* Су беті
* Ӛсімдік
Жасанды ландшафтқа қатысты қала элементтері пайда болатын
нысандар болып табылады:
* Жалғыз ғимарат
* Ғимараттар тобы
73
* Қҧрылыс массасы
Ландшафт қасиеттерін қҧрайтын кеңістік-бҧл қала ортасының қалыптасу
процесіндегі сипаты мен ӛзара әрекеттесуін анықтайтын табиғи және
жасанды элементтердің қасиеттері.
Ландшафтық кеңістік тҥрлері:
1. Ашық ландшафт
2. Алдыңғы ашылған
3. Терең ашылған
4. Бағытталған ашылған
5. Жабық
Бес ҥлгінің әрқайсысына қалалық кеңістіктің Тарихи практикамен
әзірленген нысандары сәйкес келеді:
1. Жалғыз ғимарат
2. Жағалау
3. Кӛшесі
4. Қалта тҥріндегі алаң
5. Тҧйық алаң
Кӛпжоспарлы перспективалар элементтері ландшафтық дизайнерге
пейзаждың белгілі бір тереңдігін жасауға және жобаланатын учаскенің
композициялық орталығына назар аударуға кӛмектеседі. Мысалы, шолу
нҥктесі және бірінші кеңістіктік жоспар басты пейзаждық картинаның ӛзіндік
шеңбері болып табылады. Бірінші кеңістіктік жоспардың ерекше ерекшелігі
ең жоғары объектінің биіктігін екі есе арттыру немесе нығайту болып
табылады. Мысалы, ағаш 10 м биіктікке ие, сондықтан ең жақсы шолу ҥшін
оңтайлы қашықтық 20 м болады. Аралық орташа жоспар тҥрдің ашықтығы
немесе жабындылық дәрежесіне әсер етеді және ағаштар мен бҧталардың
қалың кҥртешелерімен, алаңдармен, су бетінен ӛзен алқабының
беткейлерімен және т.б. қалыптасады. Композицияның ауқымына
байланысты перспективаның фокусы: солитер, сарқырама, ағаштардың
сәндік тобы, сәулет қҧрылысы, су қоймасы және т.б. болып табылады.
Мысалы, ағаш биіктігі 10 м, демек, бірінші жоспардың тереңдігі 20 м,
орташа-40 м, артқы – 80 м.
Аумақты жайғастырудың негізгі ережелері:
1.
Кеңістіктің тҧтастығын қҧру. Мысалы, учаскенің әртҥрлі
бӛліктерінде бірдей сәндік немесе табиғи элементтердің орналасуы. Немесе
тҥс шешімдерін пайдалану, яғни бірдей тҥстерді қолдану. Оңтайлы нҧсқа-
белгілі бір идея немесе тақырыпты ҧстану.
2.
Қарапайымдылық. Формалар мен тҥстердің молдығы мен қызуы
тек безендіріп қана қоймай, тіпті учаскенің сыртқы тҥрін мҥлдем бҥлдіре
алады. Оңтайлы шешім 4 тҥстен артық емес, олар негізгі дизайнерлік
элементтерде қайталануы тиіс.
3.
Жыныстардың ассортименті жоспарлаумен байланыстырылуы
және ӛзара ҧштастырылуы тиіс (кӛптеген әртҥрліліктің орнына бірнеше
тҥрлермен шектелген жӛн).
74
4.
Баланс принципі. Баланс асимметриялы немесе симметриялы
болуы мҥмкін.
Барлық ережелер сақталған және барлық қажетті материалдар
жиналған соң, жобалаудың ең қызықты кезеңі - учаскені кӛгалдандыру
басталады.
Достарыңызбен бөлісу: |