Өндірістік оқыту формалары

Өндірістік оқытудың формасы деп сабақ барысында оқыту шеберімен (оқытушымен) оқушылардың өзара қарым-қатынасын айтады, сабақ барысында оқушылардың іс-әрекетінің ұйымдастыру жолы болып табылады, және оған өндірістік оқыту режимі мен өткізілетін жерін жатқызуға болады.

• 
  сабақтың дидактикалық мақсатын;
  

• 
  сабақтың өтетін жерін, оның режимін және оқушылардың құрамын;
  

• 
  сабақтың құрылымын былайша айтқанда оның өту кезеңдерін;
  

• 
  оқушылардың өзіндік жұмысы деңгейін.
  

Кәсіптік мектепте өндірістік оқытудың мынадай формалары бар екенін ескертіп өту қажет;

• 
  шеберханада өткізілетін сабақтар;
  

• 
  оқу шаруашылығында немесе өндірісте өткізілетін сабақ;
  

• 
  өндірістік практика (өндірістегі жұмыс орнында ұйымдастырылған);
  

• 
  диплом алды практикасы.
  

Өндірістік оқытуды жалпы үш топқа бөлуге болады:

• 
  белгілі бір операцияның немесе тәсілдің алғашқы дағдыларын үйрететін
  

сабақ;

• 
  сол алғашқы дағдыларды жетілдіруге арналған сабақ;
  

• 
  кешенді жұмыстарды үйретуге арналған сабақ.
  

Өндірістік оқыту сабағын ұйымдастыру барысында нұсқау жұмыстарының ерекше орын алатынын ескере отырып оның мынадай түрлері: кіріспе, нұсқау, негізгі нұсқау (негізгі бөлім), қорытынды нұсқау.

Өндірістік оқытудың сабақтан тыс формалары

• 
  Оқушыларды оқу бригадалары құрамында жасақтап оқыту;
  

• 
  Оқушыларды білікті жұмысшылар бригадасы құрамында жасақтап оқыту,
  

• 
  Білікті жұмысшыларға оқушыларды жекелеп, даралап бекіту,
  

• 
  Өндірістік экскурсия,
  

• 
  Үй тапсырмасын орындау.
  

Бригадалық оқыту түрі - шебер не білікті жұмысшы бір мезгілде жекелеген оқушылар бригадасымен жұмыс істейді, әрбір бригада өз алдына ерекшелігі бар оқу-өндірістік мақсат қояды

Қорыта келе, білікті жұмысшыларды дайындауда кәсіптік білім беру жүйесінде өндірістік оқытудың негізгі формасы – сабақ болып қала береді.

Оқыту процесін ұйымдастырудың негізгі түрі – сабақ. Оқу-тәрбие процесін ұйымдастырудың өзіндік тарихи жолы бар. Орта ғасыр кезінде

мектепте мұғалім сабақты оқушылар санының аздығына байланысты жеке-жеке жүргізетін. Оқудың бұл түрі балалардың құрамын көбірек қамтып оқытуға мүмкіндік бермейтін және оқу талай жылдар бойы ұзаққа созылса да жеміссіз болып отырды.
Сондықтан XVI-XVII ғғ. Алдыңғы қатардағы адамдар оқудың бұл түрін сынға алып, оқудың жаңа түріне көшуді ойластыра бастады. Осы жолда чехтың ұлы педагогы Ян Амос Коменский оқудың жаңа түрін теория жүзінде көрсетіп қана қоймай, оны іс жүзінде де асырды.
Коменский мектепті тұрақты кластарға бөліп, оқу жылын, оқу аптасы мен оқу күнін нақтылы түрде ұйымдастыру арқылы, мұғалім бір мезгілде көп баланы оқыта алатынын көрсетті. Сөйтіп 6-12 жас арасындағы ер балалар мен қыз балаларды бірдей қамтып оқыту үшін ана тілі мектебін ұсынды.
Негізінде Я.А.Коменский ұсынған оқытудың класс-сабақ жүйесін ресейде К.Д.Ушинский және т.б. қолдады. Осы уақыттарға дейін жетілдіріліп, мектеп тәжірибесінен орын алып келеді.
Дегенмен, оқыту ісін ұйымдастырудың басқа да формаларын ізденістірушілер аз болмады.

50. 
    ғ. Бірінші жартысында АҚШ әр оқушыны жеке оқыту мақсаты көзделініп, оқытуды ұйымдастырудың жаңа түрлері шыға бастады. Бұлардың арасында әсіресе Елена Парккерст ұсынған дальтон-план кеңінен тарады. Мұңдағы жаңалық – әр пәнге сәйкес өз алдына кабинет-лаборатория ұйымдастырылып, мұғалімнің жасаған тапсырмасы бойынша әрбір оқушы сол кабинет-лабораторияда негізгі жұмысты өз бетімен жеке орындайтын болады.
    

Совет мектебінің алғашқы жылдарында Дальтон-жоспардың балалардың дербес жұмыс істеуіне әуестеніп, кейбір педагогтар тәжірибеде тексеріп сыннан өткізбестен қолдану жолына түсті. Бұлардың дальтон-жоспарға кіргізген өзгерістері мынадай: лабораториялық тапсырманы оқушылар жекеленбей бірігіп бригада түрінде орындайтын болады. Оқушылар арасынан бригадалар құрылып, совет мектебінде оқу жұмысын ұйымдастырудың бұл түрі «лаборатория-бригадалық» әдіс деп аталды.

Сабақ дегеніміз – жастары бірдей, тұрақты құрамды, қатаң кесте бойынша және барлығына ортақ оқыту бағдарламасы бойынша жүргізілетін оқытуды ұйымдастыру түрі. Оқытуды ұйымдастырудың бұл түрінде оқу-тәрбие процесінің

қалыптастыру. Сабақтың өн бойында жағымды эмоциялық жағдай болуына назар аудару.

бойынша оқу орнының барлық оқушыларына, кесте бойынша бағдарлама бөлімдері бойынша сабақтар жүргізеді.

1. 
   топқа немесе оқу шеберханасына бекітілген шебер, кесте бойынша арнайы пәндер сабақтарын жүргізеді. Бұл жағдайда теория мен практиканың байланыс деңгейі жоғарылайды;
   

2. 
   шебер өз бетінше, жалғыз өзі кәсіптік оқытудың барлық біріктірілген, интеграцияланған сабақтарын және арнайы пәндерді оқытады. Мамандарды әзірлеудің осындай технологиясының болашағы зор және көп көңіл бөлуді, ғылыми және практика тұрғысынан жақсартуды қажет етеді. Оқушыларда білім мен іскерліктің бір-бірімен тығыз байланысты жүйесі, оқытуда саналылық және белсенділік қалыптасады.