Қ.А.Ясауи атындағы қазақ-түрік университеті. Дайындаған:Нұрмағамбет С.Д. Қабылдаған:Тулеев И.Т. 2019ж
Тақырыбы: Балаларда қанайналымның жіті жеткіліксіздігі
Жоспар: - Қанайналым жеткіліксіздігі туралы жалпы түсінік.
- Қанайналым жеткіліксіздігі түсінігі анықтамасы.
- Қанайналым жеткіліксіздігінің түрлері.
- Жедел қанайналым жеткіліксіздігі,оның себептері жалпы көріністері.
- Созылмалы канайналым жеткіліксіздігі,оның себептері,жалпы көріністері.
- Қанайналым жеткіліксіздігі кезіндегі гемодинамикалық көрсеткіштердің өзгеруі
- Тамырлық жеткіліксіздіктің түсінігі.
Қанайналым жеткіліксіздігі туралы жалпы түсінік. - Қалыпты жағдайда ересек адам организмі 1 минутта 250-300 мл оттегін тұтынады.Оттегін тұтыну ауыр жұмыс істегенде,көңіл-күй,қоршаған орта жағдайына байланысты өзгереді.Ауру органйзмде тіпті қатты өзгеруі мүмкін.Организмнің оттегін тұтыну қажеттігі көтерілген кезде,жүректің минуттық көлемініңт ұлғаюы,қан айналым жылдамдығының артуы тыныс алудың тереңдеп,жиілеуі,қан деполарынан эритроциттердің шығуы сияқты физиологиялық бейімделу реакциялары іске қосылады.Бүл аталған бейімделу реакциялары организмнің оттегіні түтыну қажеттілігін белгілі бір уақытқа дейін ғана қамтамасыз ете алады.Содан соң олардың әлсіреуі,тіпті істен шығуы байқалады,сол уақытта қан айналым жетіспеушілігі пайда болады.
Қан айналым шеңбері Қанайналым жеткіліксіздігі түсінігі анықтамасы. - Қанайналым жеткіліксіздігі(ҚЖ)-деп белгілі бір жүктемелерден кейін немесе организмнің тыныштық жағдайының өзінде ағзалар мен тіндердің мұқтаждығына сәйкес айналымдағы қанның тиісті мөлшерімен қамтамасыз етілмеу жағдайын айтады.
Қанайналым жеткіліксіздігінің түрлері. - Гиповолемиялық қанайналым жеткіліксіздігі-айналымдағы қанның көлемі азаюдан.
- Жүректік қанайналым жеткіліксіздігі-жүрек қызметі бұзылудан.
- Қан тамырлық қанайналым жеткіліксіздігі-қан тамырларының бүліністік өзгерістерінен.
- Жүрек- тамырлық қанайналым жеткіліксіздігі-жүрек пен қан тамырлары қызметтерінің біріккен бұзылыстарынан.
Жедел қанайналым жеткіліксіздігі. - Жедел жүрек аурулары,қан тамырлары қызметінің жедел жеткіліксіздігі немесе олардың біріккен жеткіліксіздігі кезінде дамиды.
- Жедел миокард инфарктіы,ауыр жүрек аритмиялары,жүректік сілеме,коллапс ,жүрек демікпесі немесе өкпе ісінуі жедел қанайналым жеткіліксіздігін туындатып,адамның тез арада жан тапсыруына әкеледі.
Созылмалы қанайналым жеткіліксіздігінің 3 дәрежесі бар: I дәрежесі - Бұл кезде ҚЖ-нің белгілері тыныштық жағдайда байқалмайды.Ал,қолжұмысын атқарғанда немесе белгілі жүктемелер түскенде науқаста ентігу,жүрек қағу,әлсіздік,тез шаршағыштықсимптомдары байқалады.Науқастың еңбекке қабілеттілігі төмендейді.
II Дәрежесі - Бұл кезде IIA және IIB болып бөлінеді. IIA дәрежесінде ентігу,жүрек қағуы,әлсіздік, шаршау тыныштық күйде байқалады. IIB дәрежесінде үлкен және кіші қан айналым шеңберінде қан іркіліп қалады.Ағзалар қызметі мен зат айналысы бұзылады.
III дәрежесі - Қанайналымның ауыр бұзылыстары дамып ,ағзалар мен тіндерде қайтымсыз қғрылымдық өзгерістер,зат алмасуының тұрақты бұзылылстары байқаладыжәне олардың қызметі төмендейді.Мұндай науқастар төсек тартып қалады.
Қанайналым жеткіліксіздігі кезіндегі гемодинамикалық көрсеткіштердің өзгеруі - Жүректің минуттық көлемі қалыптыдан төмендейді
- Қанайналым жылдамдығы жүректің минуттық көлеміне және айналымдағы қанның жылдамдығына байланысты
- Айналымдағы қанның жоғарылауы ремесе төмендеуі
- АҚ төмендеп кетеді
- Оттегін тұтыну коэфиценті жоғарылайды
Тамырлық жеткіліксіздіктің түсінігі. - Шет аймақтағы қанның көлемін және мүшелерді қанмен қамтамасыз ету қан тамырлар қызметімен реттеледі.Фолков классификациясы бойынша қан тамырларының түрлері болады: орын толтырғыш,беріктеуші,көлемдік және зат алмасқыш.Орын толтырғыш қан тамырларға қолқа және созылғыш артериялар жатады.Қызметі қанның бір қалыпты қозғалысын анықтайды.Ол тамыр қабырғаларының беріктігі мен серпімділігіне байланысты.Беріктілік тамырларға артериолдар менвенулалар жатады.Олар өз тонусын өзгертіп тіндер мен мүшелерге сай қан әкеледі.Көлемді тамырлар –майда веналар,оларға75-80% қан жиналып сиып кете алады.Зат алмасу тамырлары венула мен капилярлар.Орын толтырғыш тамырлардың атеросклероз,беріктік топтарында артериялық гипертония ауруларын туғызады.
Жедел жүрек жеткіліксіздігі — миокардтың жедел немесе аяқасты дамитын жиырылғыштығының бұзылысы және қанайналым жеткіліксіздігі - Жедел жүрек жеткіліксіздігі — миокардтың жедел немесе аяқасты дамитын жиырылғыштығының бұзылысы және қанайналым жеткіліксіздігі
Сол қарыншалық жеткіліксіздіктің клиникалық классификациясы - I класс - жүрек жеткіліксіздігінің клиникалық көріністері жоқ
- II класс – шектелген ентік, ритм галопа немесе 50%ке дейін өкпенің тығыздалуы мен сырылдар.
- III класс - 50%тен жоғары өкпенің тығыздалуы мен сырылдар.
- IV класс - кардиогенды шок.
- Жүректің қанмен немесе қысыммен зорығуы
- Миокард жирылғыштығының бұзылысы
- Жүректің дегенеративті өзгерістері мен жалпы массасының азаюы
- Жаңа туылғандардың туа пайда болған жүрек ақаулары мен аномалиялары
- Туа пайда болған бүйрекүсті безінің дисфункциясы
- Туа пайда болған тыныс жеткіліксіздігі
- Жаңа туылғандардың туа пайда болған ми қанайналым бұзылыстары
- Ревматикалық емес жедел миокардиттер, перикардиттер, кардиомиопатиялар, жедел пневмониялар
Патогенезі: Балалардағы жедел жүрек жеткіліксіздігінің патогенезінің негізінде Na-K-АТФ-азаның активтелігінің жоғарылауы энергодинамиялық жеткіліксіздіктің , актиномиозин синтезі төмендеп, электролиттер дисбалансы орнығып, миокардттың жиырылғыштығын төмендетеді. Жүрек қуысынан қан лақтырылымы азаюының салдарынан қанайналым төмендеп, өкпе тамырларын толтырып, тыныс алу алаңын кішірейтіп, оттегі жеткіліксіздігіне, яғни метаболикалық ацидозға алып келеді. Жасуша мембранасының өткізгіштігі гипоксия нәтижесінде жоғарылап, микроциркуляцияны бұзады, коронарлық жеткіліксіздік дамиды, миокардтың энергиямен қамтамасыз етілуі жеткіліксіз болып, оның нәтижесінде гемодинамиканың ауыр бұзылыстарына әкеп соқтырады. Гемодинамикалық жеткіліксіздіктер көбінесе жүректің туа немесе жүре пайда болған ақауларында болады. гипоксия нәтижесінде гемопоэз белсенеді, тіндік өткізгіштік жоғарылап, микроциркуляцияны бұзылады. - Гемодинамикалық жеткіліксіздіктер көбінесе жүректің туа немесе жүре пайда болған ақауларында болады. гипоксия нәтижесінде гемопоэз белсенеді, тіндік өткізгіштік жоғарылап, микроциркуляцияны бұзылады.
- Веналық іркіліс және қанмен қамтамасыз етілуі бұзылғандықтан бүйректе шумақтық сүзілу төмендейді, ренин, альдостерон және антидиуретикалық гормон бөлінуі жоғарылап, организмде су мен натрий ұсталады, калий сыртқа шығып кетеді.
- Осының нәтижесінде циркуляциялық қан көлемі жоғарылап, веналық қысым жоғарылайды, ісінулер пайда болады. Веналық іркіліс және гипоксиядан органдарда (бүйрек, бауыр, өкпе) бірте-бірте дәнекер тінденуі болып қайтымсыз дистрофиялық өзгерістерге алып соқтыралы.
- Жүрек қызметінің өшуі жүрекше-қарынша аралық өткізгіштіктің бұзылысына, миокардтың жиырылғыштық функциясының қарқынды төмендеуі, коронарлы тамырлардың қанайналым бұзылысына әкеп соқтырады, нәтижесінде жүрек қуысының үлкеюі болады.
Клиникалық көріністері - Солқарыншалық және оң қарыншалық жедел жеткіліксіздік түрлерін ажыратады. Балалардағы жедел жүрек жеткіліксіздігінде көбіне солқарыншалық түрі жүректік астма және өкпе ісінуі формаларында өтеді.
- Балалардағы жүректік астманың симптомы: жедел басталуы бала ұйқыдан ауа жетіспей тұншығып оянады, өлімнен қорқыныш сезімі, ентік болады. Кіші жастағы балалар өте мазасыз, жылауық, емшектен бас тартады.
- Үлкен жастағы бала мәжбүрлі қалыпта төсекке қолын тіреп аяғын салбыратып отырады.
- Жүректік астма ұстамасы болған кезде тері бозарып тез цианозға ауысады, суық терге оранады.
Жалпы әлсіздік, бас ауру, түнгі диурез жоғарылауы, гипоксия, ми ісінуі мен комасы дамиды. - Жалпы әлсіздік, бас ауру, түнгі диурез жоғарылауы, гипоксия, ми ісінуі мен комасы дамиды.
- Инспираторлық немесе аралас ентік, жиі құрғақ жөтел
- Аускультативті әлсіз немесе қатаң тыныс бастапқы кезде
- Өкпе толуына байланысты орта калибрлі сырылдар ашық қызыл көп мөлшерде көпіршіктікті қақырық. Тыныс шулы
- Пальпацияда жүрек ұшы түрткісі әлсіреген, солға ығысқан.
- Жүрек тондары әосіреген, кардиальды шулар, жүрек ритмінің бұзылысы.Тахикардия. Пульс толымсыз және қысымды. Бастапқыда АД көтеріліп, кейін күрт төмендейді.
Жедел ағымды болғандықтан күтпеген жағдайда, бірден басталатын ентігу, бала түрінің кенеттен қуаруы, қанның іркілу белгілері дамып, ішінің ауыра бастауы, мойын веналарының кернеуі, дезадаптация шығуы (бет әлпетінің ерекше өзгеруі үйреншікті түрінің бұрынғы қалпында болмауы) . Осындай қалыпқа бала бірнеше минуттың ішінде-ақ енеді. Балалалар есін жоғалтуы, қан тамыр жетіспеушілігі дамиды. - Жедел ағымды болғандықтан күтпеген жағдайда, бірден басталатын ентігу, бала түрінің кенеттен қуаруы, қанның іркілу белгілері дамып, ішінің ауыра бастауы, мойын веналарының кернеуі, дезадаптация шығуы (бет әлпетінің ерекше өзгеруі үйреншікті түрінің бұрынғы қалпында болмауы) . Осындай қалыпқа бала бірнеше минуттың ішінде-ақ енеді. Балалалар есін жоғалтуы, қан тамыр жетіспеушілігі дамиды.
Дифференциалды диагностикасы: - Жедел жүрек жеткіліксіздігін жедел тамыр жеткіліксіздігі, бронхиальді астма, жедел пневмония, жедел миокардит, гипертониялық криз, Церебральді және гипогликемиялық кома, жедел БҮБ жеткіліксіздігінен ажырата білу қажет.
Жедел жәрдем - Тыныс орталығының қажуы мен өкпе ісінуін болдырмас үшін тезарада басталуы тиіс
- Толықтай төқсектік режим.
- қысып тұратын киімдерді шешу.
- Освободить от стесняющей одежды.
- Грелка қою.
- Кислород беру
- Көктамырішілік коргликон немесе строфантин теза»рада беру!!! 10—15 мл изотониялық ерітіндісі не 20% глюкоза ерітіндісі.
- Реттік дозасы 0,006% коргликон:
- 1 жас — 0,1 мл;
- 2—3 жас— 0,2 мл;
- 4—7 жас — 0,3—0,4 мл;
- 7 жастан асса — 0,5—0,8 мл.
- Реттік дозасы 0,05% строфантин ерітіндісі :
- Жасқа дейінгі балаларға— 0,05—0,1 мл; •2—3 жас —0,1—0,2 мл;
- 4—7 жас — 0,2—0,4 мл.
Емі: Ем мақсаты: Пайдаланған әдебиеттер - «Детские болезни» Л. А. Исаев
- “Пропедевтика детских болезней” Шабалов
- http://deti.mail.ru/serdechnie bolezni/beremennosty/
- http:www.google.ru.doctor.end.narod.ru.
- Земцовский Э.В., Гусейнов Б.А., Извекова А.В., Полухина Е.Л., Чистова И.Я. (1989) О точности реографического метода определения ударного объема крови // Кардиология. - 6: 75-79
Достарыңызбен бөлісу: |
