№
|
Операцияның мазмұны
|
Дт
|
Кт
|
1
|
Қаржылық салымдар
|
1250 Алынуға тиісті
|
6210 Сыйақылар
|
|
бойынша кірістерді
|
қысқа мерзімді
|
бойынша кірістер
|
|
есепке алу
|
сыйақылар
|
|
|
Қаржылық салымдар
|
7120 Бюджетке
|
3133 Өзге операциялар
|
|
бойынша кірістерді
|
төленетін төлем
|
бойынша бюджет
|
|
бюджет алдындағы
|
бойынша шығыстар
|
алдындағы қысқа
|
|
міндеттемелерді есепке
|
|
мерзімді кредиторлық
|
|
алуға бір уақытта екінші
|
|
берешек
|
|
жазу беріледі
|
|
|
2
|
Активтерді басқарудан
|
1270 Жал бойынша
|
6220 Активтерді
|
|
алынатын кірістерді
|
қысқа мерзімді
|
басқарудан алынатын
|
|
есепке алу
|
дебиторлық берешек
|
өзгеде кірістер
|
|
Активтерді
|
7120 Бюджетке
|
3133 Өзге операциялар
|
|
басқарудан алынатын
|
төленетін төлем
|
бойынша бюджет
|
|
кірістер бойынша
|
бойынша шығыстар
|
алдындағы қысқа
|
|
есептелген сомаға
|
|
мерзімді кредиторлық
|
|
бюджет алдындағы
|
|
берешек
|
|
міндеттемелерді есепке
|
|
|
|
алуға бір уақытта екінші
|
|
|
|
жазу беріледі
|
|
|
Бюджеттік бағдарламалардың əкімшісі дивидендтер мен аударымдарды есептеуді мынадай жазбамен көрсетеді: 1250 «Алынуға тиісті қысқа мерзімді сыйақылар» шотының дебеті жəне 6220 «Активтерді басқарудан алынатын өзге де кірістер» шотының кредиті, бір мезгілде: 7120 «Бюджетке төленетін төлембойынша шығыстар» дебеті жəне 3133 «Өзге операциялар бойынша
бюджет алдындағы қысқа мерзімді кредиторлық берешек» қосалқы шотының кредиті.
Инвестиция нысанының пайда (шығындар) үлесінде мемлекеттік мекеме- нің қатысуын көрсету акционерлердің/қатысушылардың (жалғыз акционердің/ қатысушының) жалпы жиналысының немесе мемлекеттік басқару органының шешімі бойынша жүзеге асырылады: 2120 «Ұзақ мерзімді қаржы инвестиция- кірістер» шотының кредиті.
Жалдау бойынша сыйақыны есептеу 1250 «Алынуға тиісті қысқа мерзімді сыйақылар» шотының дебеті жəне 6210 «Сыйақылар бойынша кірістер» шотының кредиті, 7120 «Бюджетке төленетін төлем бойынша шығыстар» дебеті жəне 3133 «Өзге операциялар бойынша бюджет алдындағы қысқа мерзімді кредиторлық берешек» қосалқы шотының кредиті бойынша көрсетіледі.
Өзге кірістер есебі
Шоттар жоспарының «Өзге кірістер» бөлімінің шоттарында ұзақ мерзімді активтердің əділ құнының өзгеруінен, ұзақ мерзімді активтердің шығып қалуынан, заңды жəне жеке тұлғалардан активтерді қайтарымсыз алудан, бағамдық айырмадан түсетін жəне өзге кірістер ескеріледі [16.6-кесте].
16.6-кесте
Өзге кірістер есебі
№
|
Операцияның мазмұны
|
Дт
|
Кт
|
1
|
Ұзақ мерзімді активтердің əділ құнының өзгеруінен түсетін кірістер
|
2300 Негізгі құралдар
|
6310 Əділ құнның өзгеруінен түсетін кірістер
|
2
|
Ұзақ мерзімді активтердің шығып қалуынан түсетін кірістер
|
1231 «Сатып алушылар мен тапсырыс
берушілердін қысқа мерзімді дебиторлық берешегі
|
6320 Ұзақ мерзімді активтердің шығуынан алынатын кірістер
|
3
|
Активтерді қайтарусыз алудан түсетін кірістер
|
2300 Негізгі құралдар
|
6330 Өтеусіз түрде алынған активтерден алынатын кірістер
|
4
|
Жетіспеушілігі анықталған материалдар мен өзге қорлардың есептен шығарылуы
|
7460 Өзге шығыстар
|
1310 Материалдар
1320 Аяқталмаған өндіріс
1330 Дайын өнім
1340 Тауарлар
1350 Жолдағы қорлар
|
Ұзақ мерзімді активтердің əділ құнының өзгеруінен түсетін кірісті тану мынадай жазбамен көрсетіледі: ұзақ мерзімді активтің тиісті шотының дебеті жəне 6310 «Əділ құнның өзгеруінен түсетін кірістер» шотының кредиті.
Ұзақ мерзімді активтердің шығып қалуынан түсетін кірістер мынадай жаз- бамен көрсетіледі: 1231 «Сатып алушылар мен тапсырыс берушілердін қысқа мерзімді дебиторлық берешегі» қосалқы шотының дебеті жəне 6320 «Ұзақ мерзімді активтердің шығуынан алынатын кірістер» шотының кредиті.
Активтерді қайтарусыз алудан түсетін кірістер Шоттар жоспарының тиісті қосалқы шоттың/шотының дебеті жəне 6330 «Өтеусіз түрде алынған активтер- ден алынатын кірістер» шотының кредиті бойынша көрсетіледі.
Бағамдық айырмадан кірістер мемлекеттік мекеменің есебінде көрсетіледі:
бағам артқан кезде: Шоттар жоспарының тиісті қосалқы шотының/ шотының дебеті жəне 6340 «Бағамдық айырмадан түсетін кірістер» шотының кредиті;
бағам төмендеген кезде: Шоттар жоспарының тиісті қосалқы шотының/ шотының дебеті жəне 6340 «Бағамдық айырмадан түсетін кірістер» шотының кредиті.
Үшінші тараптардың активтердің құнсыздануынан шығындарды өтеуден кірістерді тану ұзақ мерзімді активтің құнсыздануына резервтің тиісті шоты- ның дебеті жəне 6350 «Шеккен зиянды өтеуден алынатын кіріс» шотының кредиті бойынша көрсетіледі.
6360 «Өзге кірістер» шотында мыналардың нəтижесінде туындаған мемлекеттік мекеменің кірістері көрсетіледі:
мемлекеттік мекеменің кассасында ақша қаражатының артықтығын анықтау: 1010 «Кассадағы ақша қаражаты» шотының дебеті жəне 6360 «Өзге кірістер» шотының кредиті, бір мезгілде: 7120 «Бюджетке төленетін төлем бойынша шығыстар» шотының дебеті жəне 3133 «Өзге операциялар бойынша бюджет алдындағы қысқа мерзімді кредиторлық берешек» қосалқы шотының кредиті;
кінəлі тұлғалар есебіне жатқызылған материалдар мен тамақ өнімдерінің жетіспеушілігі мен шығындарын есептен шығару: 1262 «Қызметкерлердің өзге есеп айырысу түрлері бойынша қысқа мерзімді дебиторлық берешегі» қосалқы шотының дебеті жəне 6360 «Өзге кірістер» шотының кредиті жəне бір мезгілде: 7120 «Бюджетке төленетін төлем бойынша шығыстар» шотының дебеті жəне 3133 «Өзге операциялар бойынша бюджет алдындағы қысқа мерзімді кредиторлық берешек» қосалқы шотының кредиті;
бұрын есептен шығарылған дебиторлық берешекті қайтару: дебиторлық берешектің тиісті шотының дебеті жəне 6360 «Өзге кірістер» шотының кредиті; 1010 «Кассадағы ақша қаражаты» шоттарының дебеті жəне дебиторлық берешектің тиісті шотының кредиті; 7120 «Бюджетке төленетін төлем бо- йынша шығыстар» шотының дебеті жəне 3133 «Өзге операциялар бойынша бюджет алдындағы қысқа мерзімді кредиторлық берешек» қосалқы шотының
кредиті; 3133 «Өзге операциялар бойынша бюджет алдындағы қысқа мерзімді кредиторлық берешек» қосалқы шотының дебеті жəне 1010 «Кассадағы ақша қаражаты» шотының кредиті;
үмітсіз кредиторлық берешекті есептен шығару (бұған объективті шарт- тар болған кезде): кредиторлық берешектің тиісті қосалқы шоттарының дебеті жəне 6360 «Өзге кірістер» шотының кредиті;
негізгі құралдарды жоюдан алынған материалдар құнын кіріске жазу: 1319 «Өзге материалдар» қосалқы шотының дебеті жəне 6360 «Өзге кірістер» шотының кредиті;
биологиялық активті биоөзгерту үдерісінде төлеу, өсім немесе салмақ қосуды алу: 2610 «Жануарлар» қосалқы шотының дебеті жəне 6360 «Өзге кірістер» шотының кредиті;
биологиялық активтерден өнім алу: 1330 «Дайын өнім» қосалқы шотының дебеті жəне 6360 «Өзге кірістер» шотының кредиті.
Жыл аяқталғаннан кейін мемлекеттік мекеме есеп жылының қаржы жы- лына кірістер шоттарының жабылуын жүргізеді, бұл ретте кірістердің тиісті шоты дебеттеледі жəне 5210 «Есепті жылдың қаржылық нəтижесі» шоты кредиттеледі.
|