104)Дәрілік өсімдіктердің химиялық құрамы туралы не білесіз Дәрілік өсімдіктердің емдік қасиеті олардың құрамында алкалоид пен гликозидтердің, флавоноидтер, иілік (дубильді) заттар, кумариндер, эфир майлары, стероид, тритерпен, витаминдердің, тұтқыр заттар сияқты түрлі химиялық қосылыстардың болуына байланысты. Көбінесе өсімдіктерде біреу емес, химиялық құрамы бойынша ұқсас бірнеше алкалоидтардан тұрады, олардың саны 20 және одан да көп болуы мүмкін. Өсімдік шикізатынан бөлініп алынған немесе синтезделген алкалоидтарды медициналық практикада тұздар немесе негіздер түрінде қолданады. Дәрілік өсімдіктер кептірілген шөп, жинақ (сборы), тұнба, қайнатынды, сығынды, шай, шырын, ұнтақ, т.б. түрінде қолданылады.
105)Мемлекеттік фармакопея (МФ) туралы не білесіз бе Мемлекеттік фармакопея (МФ) – ол дәрілік құралдардың сапасы мен қауіпсіздігінің тәртіптерін белгілейтін стандарттар мен ережелердің жинағы. Отанымыздың МФ-сы өз азаматтарына кепілдік беретін ең аз рұқсат етілетін сапа деңгейін ұсынады. Онымен қамтамасыз ету мәселесі ұлттық денсаулық сақтау ұйымдары үшін де, бүкіл дүниежүзілік фармацевтикалық қауымдастық үшін де маңызды мүддеге ие. Іс-шара аясында дәрілік құралдар сапасын қамтамасыз ету және фармакопеялық талаптарды үйлестіруге атсалысу саласындағы сапа, тазалық, дәрілердің түпнұсқалығы мен тиімділігін бірге пайдалану туралы екіжақты ынтымақтастық жоспарланды.
106)Дәрілік өсімдіктердің құрамындағы алкалоидтар жайында баяндаңыз Алкалоидтар – құрамында азотты органикалық қосылыстары бар негізгі заттар. Арабтың “алкалис” – негіз және гректің “ейдос” – ұқсас, яғни негізге ұқсас деген сөзінен алынған. Қазір алкалоидтардың екі мыңнан астам түрлері белгілі, олардың 30-нан астамы медицинада қолданылады. Негізінен жүйкені қоздыру және басу үшін қолданылады, қан қысымын көтеріп-түсіреді, сондай-ақ бактерицидті қасиеттері де бар. Өсімдік құрамында 0,2-0,5% мөлшерінде кездеседі. Барбаристің –көкбояу тамырында – ол 15% құрайды.
107)Дәрілік өсімдіктердің құрамындағы гликозидтер жайында баяндаңыз Гликозидтер – қант молекуласы мен гликозидті гидроксилдің басқа химиялық қосылыстары – агликондар немесе гениндермен қосылған күрделі қосылысты зат. Медицинада оларды негізінен жүрек ауруларына қолданады. Қазір гликозидтер мен олардың агликондарының 150 түрі белгілі болып отыр. Олар негізінен өте ащы дәмді болып келеді. Ең көп қолданылатыны – К-строфантин мен інжугүл жапырақтарынан алынатын – конвалятоксин және кендірдің тамырынан алынатын цимарин заттары.
