Дейл Шнук. Оқыту теориясы indd
-кесте Жазалаудыц баламалары
жүктеу/скачать 18,62 Mb. Pdf көрінісі
|
Дейл Шунт
| 3.4-кесте
Жазалаудыц баламалары Балама Мысал Дискриминатив ттркенФргш^ ©згертедi Тыныш отырмаган eKi баланы eKi жакка белек отыргызу Жат мшез-кулыктьщ жалгасуына мYмкiндiк бередi Орнынан сeбeпсiз тура бeрeтiн баланы тургызып кою Жат мшез-кулыкты тежейдi Муfалiм алацдамауы Yшiн кезге iлгiсiз жат кылыктарды назардан тыс калдыру Сай келмейтiн мЫез-кулыкты аныктайды Окушы сабакта дурыс отыртан жатдайда тана iскe асырылатын окыту процeсiн бeкiту Бешту кестеС. Кесте дегенiмiз - бекйудщ кашан колданылатынын керсету (Ferster & Skinner, 1957; Skinner, 1938; Zeiler, 1977). Уздгказ кесте эр дурыс жауапты бекгту- дi камтиды. Бул дагдыны игерiп жаткан аз уакыт аралытында тиiмдi болуы мумкш. Уздгксгз бект у дурыс емес ж ауатъщ есте сакталмауына жатдай жасайды. Ауыспалы кесте (intermittent schedule) дурыс жауаптардыц кейбiрiн тана бекiтудi бiлдiредi. Бул тэсш эдетте сабак Yстiнде жиi колданылады, ейткенi муFалiм эрбiр дурыс 119 3 -Т А Р А У жауап Yшiн эр окушыны мактап отыра алмайды. Крл кетерген сайын окушылар жауап бере алмайды, орындалган тапсырма Yшiн оларды мактай беру де жэне сабак Yстiнде оларга кайта-кайта «тыныш отырындар» деген ескерту беру де мYмкiн емес. Ауыспалы кестелер жауап беру уакыты мен санына карай аныкталады. Интер- валды кесте (interval schedule) дегенiмiз - белгш б£р уакыттан кейiн бiрiншi дурыс жауапты куптау. Т^рацты интервалды кесте (fixed interval schedule) жасауда еш бе- клу арасындагы интервал туракты болады. ТИ5 кесте - бекпудщ 5 минут еткеннен кешн орын алуы. Эр жума сайын 30 минут бос уакыт бершетш окушылар (апта бойы тэртш бузбагандары Yшiн) туракты интервалды кестеге сай эрекет етедг Айнымалы- интервалды (variable-interval schedule) кесте кезтде жагдайга карай уакыт интервалы орташа кундылыкка сай езгерш отырады. 5 интервалды кесте дегенiмiз - орта есеппен алганда, 5 минуттан кешн бертген алгашкы дурыс жауап бекiтiлдi дегендi бiлдiредi дедiк, алайда уакыт интервалы эртYрлi (мысалы, 2, 3, 7 немесе 8 минут) болып келуi де мYмкiн. Орта есеппен алганда, сол аптада болмаса да, эйтеуiр аптасына б£р рет 30 ми нут бос уакыт бершген окушылар айнымалы-интервалды кестеге сай эрекет етедi. Пропорциялыц кесте (ratio schedule) дурыс жауаптардын санына немесе денгеи- не байланысты колданылады. Бул кезде эрбiр -нш/ дурыс жауапты бекiтедi, мунда н туракты. ПК10 - эрбiр оныншы дурыс жауап колдауга ие болатынын керсетедi. Айны- малы пропорциялыц кесте кезтде (variable ratio schedule), эрбiр -ншг сурак бекiтiледi, алайда кундылык орташа н санынын айналасында езгерш отырады. Жумыс штабын- дагы эрбiр бесiншi тапсырма орындалганнан кейiн, муFалiм бос уакыт бередi. Бекiту кестелеру 3.3-сызбада керсетiлгендей, жауап беруге тэн касиеттердi анык- тайды. Интервалды кестелерге караганда, пропорциялык кестелер жогары жауап беру денгешн керсетедi, алайда жылдам жауап беруге байланысты шаршау орын алса, бiраз шектеулер болуы мYмкiн. Туракты интервалды кестелер толкынданып келедг Бекгтуден кешн жауап кYрт темендейду алайда аралык кезеннщ аягына карай беклу- лер кайта кетерiледi. Айнымалы интервалды кесте кезiнде жауап бiркалыпты болады. жүктеу/скачать 18,62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|