Дейл Шнук. Оқыту теориясы indd

3 -Т А Р А У
Окыту шеберл1г1
Кэрролдын Yлгiсi бойынша бiлiм алуга бeлiнген уакыт барлык окушыга бiрдей, ал 
окушылардын б ш м алу кабшетт эртYрлi болса, олардын жетiстiгi де эркалай келедi. 
Б ш м беру уакыты мен эдiсi эр окушынын кабшетше карай эртYрлi болса, онда эр 
окушынын бiлiм денгешн керсету мYмкiндiгi бар.
Бул ойлар 
шеберлгктг шыцдаудыц/дагдыны игерудгц
негiзiн калайды (Anderson, 
2003; Bloom, 1976; Bloom, Hastings, & Madaus, 1971). Дагдыны игеру Кэрролдын идея- 
сы мен дагдыны аныктау, дагдыны жоспарлау, дагдыны Yйрету жэне дагдыны багалау 
сиякты кезендердi камтитын бiлiм беру жYЙесiн камтиды (Block & Burns, 1977). Кепте- 
ген казiргi когнитивт теориялармен салыстырганда, табигаты жагынан бихевиористж 
теорияларга тэн болганымен, дагдыны игеруде танымдык элементтердiн де мэнi зор.
Дагдыны аныцтау
Yшiн муFалiм бiрнеше максат койып, корытынды емтихан 
сурактарын дайындайды, осылайша дагдынын денгейiн аныктайды. МуFалiм пэндi 
максатына карай бiрнеше белiмге беле алады.
Дагдыны жоспарлау
дегенiмiз - муFалiмдердiн тузетуге кажетп уакытты еске 
ала отырып, оку жоспарын куруы (формативт багалау). Мундай багалау эдетте бе- 
лiмдi аяктаган кезде дагдыны игеру денгешн тексеру Yшiн жасалады (мысалы, 90%). 
Белiмге катысты дагдыны игере алмаган окушылар Yшiн шагын топта окыту, жеке 
косымша сабак ету, контентп пысыктау сиякты ю-шаралар аткарылады.
Дагдыларды алгаш игере бастаган
кезде дагдыны калай игеру кажет екенш му- 
Fалiмдер барлык балага, шагын топка жэне жеке балага арналган эрекеттер негiзiнде 
тYсiндiредi. Формативт бакылау жумыстарын беру аркылы кай окушынын дагдыны 
жаксы игергенш тексере алады. Нэтижесi темен окушыларды шагын топка косып, 
оларга киындык тугызган мэселелерге кенiл белiнедi. Мундайда тэжiрибелi муFалiм- 
дердiн кемегiне CYЙенген жен. МуFалiмдер YЙ тапсырмасымен бiрге, окушылар кина- 
латын такырыпты кайталауга да тапсырма бередi.
Дагдыны багалауга
корытынды емтиханды жаткызуга болады. Кажетп денгейдi 
керсеткен немесе одан жогары балл алган балаларга беспк бага (А) койылады. Темен 
нэтиже керсеткендер де критерийлерге сай багаланады.
Окыту нэтижеанде балалардын кабiлетi аса кеп езгере коймайтынын ескерсек, 
балалардын кабшетш окытудын детерминанты ретшде кабылдау дурыс емес сиякты. 
Блум (1976) б ш м беру факторларынын езгерiп туруы да аса манызды екенiн аныкта- 
ды. Ондай факторларга танымдык мiнез-кулыкты (сабак басталар кездегi окушылар- 
дын дагдысы мен танымдык ендеу тэсiлдерi), аффективт касиеттердi (кызыгушылык, 
мотивация) жэне б ш м беру сапасына эсер ететiн накты факторларды (окушынын ка- 
тысымы, к а те т тузету жолдары) жаткызуга болады.
Дагдыны игерудщ окушылардын жетiстiгiне тигiзетiн эсерше байланысты 
зерттеулер тYрлi нэтиже керсетш отыр. Блок пен Бурнс (1977) дагдыны игере оты­
рып, окытудын дэстYрлi б ш м беруден анагурлым тиiмдi екенiн аныктады. Пеладо, 
Фогерти жэне Гейн (2003) университет студенттерiне жYргiзген зерттеулерiнiн нэти- 
жесiнде дагдыны игеру студенттердщ жетiстiгiн, узак уакыт есте сактау кабiлетiн, 
пэнге деген кезкарасын арттыратынын аныктаган. Бангерт Драунс, Кулик жэне Кулик 
(1990) дагдыны игеруге катысты 100-ден астам багдарламаны зерделеп, олардын уни­
верситет, жогары сынып жэне бастауыш мектеп окушыларынын академиялык керсет- 
кiштерi мен кезкарастарына он эсер еткенш байкаган. Олар сондай-ак дагдыны игеру 
окушылардын тапсырманы орындауга белетш уакытын арттыратынын да ангарган.

жүктеу/скачать 18,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: