Бихевиоризм
Рефлекстщ оперантты Yлгiсiн
алдын ала болжанбайтын
Yш децгейлг байланыс
аркылы керсетуге болады:
Д
^
Ж
^
Б 1
Дискриминатив тгтгркендгрггш (Д
Т) жауаптын (Ж)
берiлуiне мYмкiндiк жасай-
ды, ал жауаптан к е и н
бекгтушг тгтгркендгрггш (БТ)
керiнiс бередг Бекiтушi т т р к е н -
дiргiш дегенiмiз - дискриминатив тmркендiрriш эсер еткен жагдайда ендi
берiлетiн
жауаптын ыктималдыгын арттыратын кез келген тiтiркендiргiш (окига
немесе сал-
дар). ТYсiнiктiрек болу ушш оны теменгi Yлгiге салып керсетуге болады:
A
(Антецедент) ^
М
(Мшез-кулык) ^
C
(Салдар)
Позитивтг бект у
дегенiмiз -
жауаптан к еи н орын алатын, болашакта сол жауап
тын сол жагдайда кайта пайда болу ыктималдыгын арттыратын тiтiркендiргiштiн бо-
луы. Тараудын басында жаксы мшез-кулыкка бастайтын
эсер етушi фактор ретзиде
балмен багалау колданылатыны туралы Лео айткан болатын (3.3-кесте).
Негативтг эсер етуге
жауаптан кеи н
орын алатын, болашакта сол жауаптын дэл
сондай жагдайда кайта пайда болу ыктималдыгын арттыратын тmркендiрriштi жою
жатады. Ягни
негативтг эсер ету
дегенiмiз - жауап аркылы жойылган кезде жауап
тын сол жагдайда пайда болу ыктималдыгын арттыратын тmркендiрriш. Кейбiр т т р -
кендiргiштер негативтi бекiтушi факторлар кызметш аткарады.
Оларга мысал реттиде
жарыкты, катты дыбысты, сынды, мазасыздык тудыратын адамдарды, темен багалар-
ды жаткызамыз. Позитивтi жэне негативт эсердiн тш м д ш п бiрдей: олардын кай-кай-
сысы да тiтiркендiргiш болган жагдайда жауаптын бершу ыктималдыгын арттырады.
3.3-кесте
Бекiту жэне жазалау процес
ДТ
Достарыңызбен бөлісу: