Көмек шаралар жобалары (басқамен салыстыру – бақылау шарасы - «плацебо» немесе белгілі, кеңінен тараған, күнделікті қолданудағы шара)
Біз болжап отырған немесе межелеген нәтиже, ақыры
Сұрақты құрастыру мысалы – 1 жобасы
Миокардинфарктысын өткізген барлық науқастарға АПФ ингибиторларын тағайындау қажет пе?
PIСO (ПКСА) P - Миокардинфарктысын өткізген науқастар I - АПФ ингибиторларын миокард инфарктысынан кейінгі кезеңде тағайындау С- Салыстырмалы тобы жоқ. Осы іс-әрекеттің тиімділігі қалай бағаланады? O- Іс-әрекет қандай мақсатпен жасалады?
Cұрақ құрастырудағы кемшіліктері:
Осы іс-әрекетті бағалайтын анықтаушылар жоқ
Көрсетілетін көмектің мақсаты қойылмаған
Сұрақ құрастырудың мысалы –2 жобасы
Миокард инфарктіні өткізген науқастарға сол қарынша қызметі сақталған жағдайда АПФ ингибиторларын тағайындау өлім қаупы мен МИ қайталау жиілігін төмендете ме? PIСO (ПКСА) P - Миокард инфарктіні өткізген науқастар, бірақ сол қарынша қызметі сақталған I - АПФ ингибиторларын инфарктан кейінгі кезеңде тағайындау С - салыстырмалы топ – кәдімгі АПФ ингибиторлары қолданылмайтын ем тағайындалған науқастар O - өлім қаупы жәнеМИ қайталау жиілігі көрсеткіштері
Осы іс-әрекетті қолдану арқылы алынатын нақты мақсат қойылған
Мәліметтер іздестіру үшін алдын-ала қандай жағдайларды білу қажет?
Пациент.Популяция, Жағдай
Іс-әрекет (көмек, шара), Болжама жағдай
Салыстыру (бақылау)
Өлшенетін ақыры(нәтиже)
Клиникалық сұрақтың түрі
Біз пайданалатын клиникалық сынақтың (зерттеулердің) түрі
Клиникалық сұрақтар түрі
1.Ем - емдік іс-әрекеттердің тиімділігін бағалау. Клиникалық ақыры-науқастың жағдайының жақсаруы немесе асқынулар даму қаупының төмендеуі. 2.Қауыптілігін бағалау – науқастың хәліне әсер ететін қолайсыз жағ- дайлардын болуын бағалау, сырқаттанушылық және өлім. 3.Диагностика - әр түрлі диагностикалық әдістердің мәліметтілігін бағалау. 4.Болжау - дерттің келешек ағымын бағалау
Клиникалық сұрақтар түріне сәйкес зерттеу түрлері таңдалады Ем тиімділігі - Екі жақты жасырынды рандомизациялық бақылаулы клиникалық сынақтар Дерттің болжамы - Ұзақ уақыт қорытындысы бақыланатын проспективті когорттық зерттеу Диагностикалық әдістің тиімділігі - Жеке жасырынды түрде басқа әдіспен салыстыру, кейіннен басқа науқастар тобында қайта тексеру немесе сынау Этиологиясы / қатерлі әсері - Нәтижесі нақты бағаланған «когорттық» немесе «дамыған жағдай – бақылау тобы» сынақтар түрі
Бұл клиникалық зерттеулер сапалығы анықтаушыларының «алтын түпнұсқасы(стандарттары)»!!!
-фарм.компаниялардың және өідіріс фирмалардың -медициналық әдебиеттің
Қызметтестер және зерттеушілермен жеке қарым-қатынас
Анықталған дәйектемелерді баға беру (сараптау)
Бақылау (салыстырмалы) тобы бар ма?
Рандомизация сапасы
Пациенттер саны
Пациенттер мен клиницистер жасырын түрде анықталды
Алынған нәтижелерге статистикалық өңдеу (өлшеу, санау) нақты және толық жүргізілді
ДМ дірігерге мына сұрақтардан бас тартуын талап етеді: Бұл не?Бұл қалай түсіндіріледі? Бұл неге бұлай болады? – бұл «бастапқы» сұрақтар – этиология, патогенез. Бұл сұрақтарға жауап қызық болуы мүмкін, бірақ бұл сұрақтар белгілі бір науқасқа көмек көрсету үрдісіне қатыстығы аз. ДМ дұрыс сұраққа бағыт береді – не жасау қажет?Туралап айтқанда: А атты көмекВ атты жағдайға С атты нәтижеге жету үшін тиімді ме?–яғни, тәжірибеде қалай жасалу керек? деген сұраққа жауап береді– аста-рында нақты бір дерті бар науқасқа көмек көрсетудегі арнайы білімділікті талап етеді және оның 4 құрастырушысы бар - PIСO (ПКСА).
