Дене тәрбиесінің амалдары

Дене тəрбиесі жаттығуларының түрі олардың сыртқы жəне ішкі құрылысын көрсетеді (құрылымы, ұйымдастырылуы). Дене тəрбиесі жаттығуларының ішкі құрылысын қарасақ, жаттығу кезінде ағзаның əр түрлі жұмыс істеу үрдістері бірбірімен бірігіп, ұйымдаса қимылдап жатады (моторлық жəне вегетативтік қызмет). Мысалы, жүгіру кезінде штанга көтеруге қарағанда ағзадағы вегетативтік жүйе басқадай болып өзгереді. Жаттығулардың сыртқы түрі - ол көрініп тұрған жағы, адамның кеңістіктегі қозғалысын, уақытын, қозғалыс шамасын көрсетеді. Жаттығулардың түрі мен ұрылымы бір-біріне байланысты. Белгілі бір жаттығуды дұрыс орындау үшін құрылысын өзгертсек, оның формасы, түр қозғалысы да өзгереді (мысалы, жүгіргенде артатын күш пен шыдамдылық қозғалыс амплитудасына да əсерін тигізеді т.б.). Жаттығулардың жаттықтыратын əсері күш кезеңі арқылы орындалады. Тез əсер етуі. Жаттығу жасап жатқан кезде ағзаның функционалдық жұмыс істеу өзгерістері айқын көріне бастайды. Бұлшық еттердің көлемі үлкейді, жүрек соғу, тыныс алу жиіленеді, ағза қызынады, қызарады, терлейді т.с.с.