Денешынықтыру
жүктеу/скачать 353,16 Kb.
|
2 5404868312226072454
ЖүгіруЖылдам әрі еппен жүгіру баланың негізгі жұмысы – ойын барысында өте қажет. Жүгірудің баланың күнделікті өмірінде алар орны ерекше. Бұл олар балабақшаға барса да, ауладағы ойын алаңында ойнаса да жүгіру қабілеті ауадай қажет. Жүріс сияқты жүгіру де – циклдік типтегі жаттығу. Онда тіреліп тұрған аяқтан (оң немесе сол) итеріліп, оны қалықтаумен кезектестіріп отырамыз. Жүгіруді жүрістен ерекшелендіретін де осы. Жүгірген кезде де жүрістегі сияқты қол мен аяқтың үйлесімділігі, денені дұрыс, тік ұстау, аяқты дұрыс қоюдың маңызы зор. Жекелеген тізбектерді бірнеше рет қайталау (итерілу, қалықтау, жерге түсу) шаршағанды сезінбей ұзақ уақыт жүгіруге, шыдамдылық қабілетін дамытуға мүмкіндік береді. Жүгірудің сырттай жеңіл көрінуі қозғалыс үйлесімділігі кезінде күшті оңтайлы жұмсаумен тығыз байланысты. Жақсы нәтижеге (жоғары жылдамдыққа немесе алысқа жүгіруге) қол жеткізуге мүмкіндік беретін негізгі сәттердің бірі жүгірудің ырғақтылығы болып табылады. 4-5 жасқа келгенде көптеген балалардың қимыл-қозғалыс үйлесімділігі артып, жүгіру ырғағы қалыпқа түсе бастайды. Жүгіруді қозғалыстың өзге түрлерімен үйлестіріп, ауыстыруға мүмкіндік туады. Дегенмен 5 жасқа адым басқан бала жүгіру техникасының барлық элементтерін дұрыс орындайды деуге болмайды. Мысалы, олар денесі мен басын шектен тыс алға қарай еңкейтеді, иығы мен қолдарын қысып ұстайды. Қолдары аса көп қимылдамайды және жүгірістің екпінін күшейтуге көмектесе алмайды. Адымдары қысқа, бірқалыпты болмайды, аяқтарын алға нық баспайды. Табандарын қатар қою және өкшеден аяқ ұшына қарай басу жағдайы сақталады. Табандарының тиісінше иілмеуі мен аяқтағы бұлшық еттерінің әлсіздігі салдарынан жүгіру жылдамдығы аса жоғары болмайды, биікке қалықтай алмайды, итерілу күші де аса жоғары болмайды. Бұл жастағы балалардың жүгірген кезде кеңістікте бағдарлау қабілеті жақсарады. Бұл жүгіруді ұжымдық қимылқозғалыс ойындарын ойнаған кезде кеңінен пайдалануға мүмкіндік береді. Мұндай ойындар барысында балалар шынайы қалыпта жүгіріп жаттығады. Бұл қозғалыс белсенділігін арттырып, жүгіру жылдамдығын күшейтуге ықпал етеді. Бес жасқа аяқ басқан балалардың жүгіру қабілетін жетілдіруге арналған арнайы жаттығулар өте көп қолданылады. Олар білім берудегі негізгі деген екі міндетті шешуге бағытталған (бірқалыпты жүгіруді және белсенді алға шығу, санды көтеріп жүгірулерін дамыту). Балалардың бойында осы қасиеттерді дамыту үшін жерден күшпен итерілуге, адымын кеңірек ашып, бөксесін мейлінше жоғары көтеруге үйрететін тапсырмалар беріледі (жерге шамамен 80–100 см қашықтықта сызылған сызық арқылы жүгіру жаттығулары). Бала сызық, арқан арқылы аттап жүгіруі тиіс және олардың арасына тек бір аяғын ғана басуы шарт. Ол үшін жалпақ шеңберлер, дөңгелектер мен шаршылар пайдалануға болады. Бір уақытта осындай 3-4 кедергі қоюға болады. Балалар солар арқылы бірінен кейін бірі жүгіріп өтеді. Бұл тапсырманы балалардың бәрі бірдей орындай алмайды. Сондықтан оларды жиі-жиі қайталап тұру қажет. Педагог дұрыс жүгіру техникасын көрсете және түсіндіре отырып, балалардан оны қайталап көрсетуді талап етпегені дұрыс. Балалардың назарын жүгірудің жекелеген компоненттеріне (қолдардың қозғалысы, денені ұстау қалпы және т.б.) шектен тыс аудару қозғалыс кезінде балалардың өздерін еркін ұстауына кедергі келтіреді. Педагог ұйымдастырылған оқу қызметі барысында кеңістікте бағдарлау қабілетін жетілдіруге бағытталған (жүгіріп бара жатқанда бағытын белгілі бір жаққа қарай ауыстыру, заттарды айналып өту және т.б.), өзінің қимыл-қозғалысы мен жүгіріс екпінін қасында бірге жүгіріп келе жатқандармен келісіп алуды үйрететін қосымша тапсырмаларды да пайдалануы тиіс. Жүгіріске қатысты жаттығудардың барлығын дерлік музыканың ырғағымен орындаған жақсы. Жүгірудің түрлері Кәдімгі жүгіріс. Жүгірістің бұл түрін орындау техникасы мынадай: жүгіргенде өзіңді еркін ұстау, қолдарыңды шынайы қалпында қозғалтып, жеңіл жүгіру. Қолдарымыз шынтақтың тұсынан бүгілген, саусақтар ақырын бүгіледі (бірақ жұдырық түюдің қажеті жоқ). Жүгірген кезде қолдарымыз алға-жоғары қарай, шамамен кеуденің тұсына дейін көтеріліп, ішке қарай қозғалады. Содан кейін шынтақтың көмегімен артқа, қапталға қарай итеріледі. Кішігірім адымдармен жүгірген кезде тізеден аздап бүгілген аяқты ұшынан басамыз. Кең адымдап жүгіру кезінде аяқ күшін өкшеге түсіріп, сонан соң жерді толық табанмен басады. Итерілген кезде бүгілген тізені жазамыз. Аяқтарымыздың ұшын қапталға қарай ашпаймыз. Денеміз аздап алға қарай еңкейеді, басты денемен бір сызық бойында ұстаймыз. Кеудеміз бен иықтарымыз жазыңқы, денеміз шектен тыс бұрылып кетпес үшін иықтарымызды бұрмаймыз. Орташа қарқынмен кәдімгі жүгіру тәсілін техниканың кейбір элементтеріне, қозғалысты дұрыс үйлестіруге үйрету мақсатында кеңінен қолданылады. Мұндайда балалар өздерінің қимыл-қозғалысын бақылап, сезіне алады және өз қимылдарына өзгерістер енгізіп, түзете алады. Кәдімгі жүрісті: бір-бірден сапқа тұрғанда, жұптасып сапқа тұрғанда, шеңберге тұрғанда, «жыланша» ирелеңдеп жүрген кезде т.б. пайдалануға болады. Үздіксіз жүгірістің ұзақтығы біртіндеп шамамен 50-60 секундқа дейін ұзаруы мүмкін (2–4 рет үзілістермен қайталанады). Кең адымдап жүгіру. Жүгірудің бұл түріне серпіліс пен қалықтау уақытын ұлғайта отырып, адымды кеңірек ашып жүру жатады (кедергіні көзге елестетіп, содан секіріп өткендей болып жүру). Аяқты өкшеден бастап табанымызды толық жерге тигіземіз. Итерілетін аяғымызды толық түзулетіп, қатты серпілеміз. Қолдарымызды еркін қимылдатып, құлаштаймыз. Кең адымдап жүгіру 10–12 метр қашықтыққа беріледі. Ол үшін түрлі бағдарларды пайдалануға болады. Мысалы: сызықтар, жіптер, жалпақ шеңберлер, нығыздалған доп т.б. Шапшаң жүгіру. Табанның алдыңғы жағымен немесе аяқтың ұшымен орындалады. Кең адымдап, қарқынмен жүру қажет. Қолдарымыз аяқтың қозғалысымен үйлесіп, белсенді жұмыс істейді. Тірек аяғымызды түзетіп, соның көмегімен алға қарай ұмтыламыз. Сермейтін аяғымызды алға-жоғары көтереміз. Денеміз алға қарай еңкейген, басымыз сонымен бір сызық бойында тұруы шарт. Иықтарымыз жазылған. Алға қараймыз. Шапшаң жүгіру көбіне жарыс элементтері бар ойындарда пайдаланылады. Мұндай жүгіріс онша ұзаққа созылмайды, оның ұзақтығы 5-6 секундтан аспайды. Алайда, арасында аялдап, демалу арқылы 4-5 ретке дейін қайталауға болады. Баяу жүгіру. Жүгірудің бұл түрі – организмнің жалпы төзімділік қабілетін дамыту, оның функционалдық мүмкіндіктерін арттыру құралдарының бірі. Мұнда кішігірім епкінді сақтап жүгіру қажет. Оны тездетуге де, баяулатуға да болмайды. Адымдарымыз қысқақысқа болуы шарт. Аяқтың алдыңғы бөлігін немесе өкшеден аяқтың ұшына қарай ойысып жүгіреміз. Шынтақтан бүгілген қолдарымыз бірқалыпты, еркін қимылдайды. Қолды беліміздің деңгейінде ұстаймыз. Иықты бос ұстау қажет. жүктеу/скачать 353,16 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|